با تو از ماه سخن میگویم
نگاهی به مجموعه آثار دکتر سارا جعفری در گالری هفت ثمر
به قلم: فاطمه عبداله زاده
"هر بار که به جهان نگاه میکنیم، دوباره ساخته میشود." این سخن از موریس مرلو-پونتی، فیلسوف پدیدارشناس، بهخوبی حال و هوای جدیدترین مجموعه آثار دکتر سارا جعفری را بازگو میکند.
نمایشگاه جدید دکترجعفری با عنوان "با تو از ماه سخن میگویم" در گالری هفت ثمر، مخاطب را به سفری خیالانگیز در جهان نمادین و شخصی هنرمند دعوت میکند. این مجموعه، که حاصل تجربیات بصری و کلامی جعفری در شش سال اخیر است، با نگاه شاعرانهای به عناصر طبیعت، زنانگی و تخیل، نقاشیهایی سرشار از حس و معنا ارائه میدهد.
جعفری، هنرمند ایرانی و استاد دانشگاه با پیشینهای برجسته در هنرهای تجسمی و فارغالتحصیلی از دانشگاههای سوربن و استراسبورگ، در آثارش به کاوش در مفاهیم هویتی و زیباییشناختی پرداخته است. اما آنچه این مجموعه را متمایز میسازد، پیوند عمیق او با ماه است؛ ماهی که به نماد تخیل و بازتاب احساسات متغیر در زندگی او بدل شده است.
در این مجموعه، ماه، درخت، پرنده و زن، چهار عنصر محوری در این آثار هستند که در میان سطوح هندسی ساده و رنگهایی با هارمونی خاص قرار گرفتهاند. صورت زنانه، که در بسیاری از کارها حضور دارد، نماد اصالت و ریشههای انسانی است که گویی درون طبیعت ریشه دوانده است؛ زنی که نهتنها ناظر بلکه بخشی از طبیعت و کیهان است.
صورت های زنانه که یادآور هویت زنان ایرانی هستند، از میان سطوح هندسی و ترکیبهای رنگی بیرون میآید، در عین لطافت، حضوری استوار و استعلایی دارد. چهرهای که گاه در آرامش سطوح پناه گرفته و گاه با لبههای تیز مثلثها در چالش است اما همچنان زیبایی و لطافت خود را حفظ کردهاند. گویی هنرمند با بهرهگیری از این عناصر، تجربههای زیسته خود را در قالبی استعاری به تصویر کشیده است. حضور زن در کنار نمادهایی چون ماه، درخت و پرنده، تأکید بر پیوند ذاتی میان انسان و طبیعت است.
ماه، بهعنوان عنصری تکرارشونده در این آثار، فراتر از یک نماد ساده است. این ماه، میراثی است از رابطه عمیق جعفری با پدرش، محمدابراهیم جعفری، شاعر و نقاش برجسته ایرانی. هنرمند، در استیتمنت مجموعه با بیانی صمیمی، از شبی یاد میکند که در دوران همهگیری کرونا به خانه کودکیاش بازگشت و روی تختی که پدرش برای استراحت بر آن دراز میکشید، لمید. آن شب، نگاه او به آسمان و ماه، راز پدر را برایش آشکار کرد و گفتگوی او با ماه، در آرامشی بیمرز و نگاهی به زیبایی بیانتهای هستی برایش فاش شد.
درختان و پرندگان که در آثار او بهوضوح دیده میشوند، نمادهایی هستند از استمرار و آزادی. درخت، با شاخههایی که به آسمان میرسند و ریشههایی که در خاک فرو رفتهاند، میتواند نمادی از پیوند گذشته و حال باشد. پرندگان، اما، استعارهای از رهایی و امیدند؛ آنها گویی حامل پیامهای ناگفتهاند که پروازکنان میان واقعیت و خیال حرکت میکنند. این دو عنصر طبیعی در کنار صورت زنانه و ماه، یک شبکه معنایی میسازند که مخاطب را به تأملی عمیق در مورد پیوند میان انسان و طبیعت دعوت میکند.
رنگها در آثار جعفری نقش روایتی برجسته دارند. رنگها در آثار این مجموعه نقشی اساسی دارند. جعفری از ترکیب هوشمندانه رنگهای گرم و سرد بهره میگیرد تا حس تعادل و تضاد را در کنار هم خلق کند. رنگها، گویی زبانی دیگر برای بیان احساسات و خیال هستند؛ آبیها، آرامش و عمق را به ذهن میآورند، در حالی که قرمزها و نارنجیها گرما و شور را به تصویر میکشند.در این آثار، تخیل همچون جریانی آزاد عمل میکند و هنرمند مرزهای متعارف را کنار میزند تا جهانی بیپایان بسازد. این هارمونی بصری نهتنها زیباییشناختی آثار را تقویت میکند، بلکه حامل داستانهایی احساسی است. رنگها در این مجموعه، ابزاری فراتر از تزئین هستند؛ آنها گویی زبانی دیگر برای بیان حرکتهای درونی روح هنرمندند.
آنچه این مجموعه را منحصربهفرد میسازد، حضور شعر در کنار نقاشیهاست. جعفری با بهرهگیری از اشعار و خاطرات شخصی، مرز میان کلمه و تصویر را محو کرده است. شعرهایی که در کنار آثار ارائه شدهاند، بهمانند پلی هستند که احساسات مخاطب را به جهان بصری هنرمند متصل میکنند و بیان درونیات هنرمند از قالب واژه به فرم در جرکتی بی وقفه جریان دارد. این ترکیب نوشتار و نقاشی، تجربهای چندوجهی ایجاد میکند که در آن، هر کلمه و هر رنگ در گفتگویی هماهنگ با دیگری قرار دارد. شعرهای او همچون زمزمههایی از خاطرات کودکی و یادآوری لحظات گمشدهاند، و در عین حال، حامل پرسشی بزرگتر: چگونه میتوان در میان نوسانات زندگی، تعادلی شاعرانه یافت؟
مجموعه «با تو از ماه سخن میگویم» سفری است از درون به بیرون؛ از یادآوری پدر و میراث هنری او، به بازآفرینی جهانی که در آن هنر به ابزاری برای عبور از چالشها تبدیل میشود. این آثار، نهتنها روایتگر داستانی شخصی، بلکه دعوتی هستند برای تمام کسانی که در جستجوی معنای تازهای از زیبایی و هویتاند. جعفری، در این مجموعه به شیوه ای نمادین ما را یادآور میشود که نگاه به ماه، نگاه به خود است؛ نگاه به همان بخشهایی از وجودمان که گاه در میان شلوغی زندگی فراموش میشوند، اما همچنان منتظرند تا کشف شوند.
دوم ژانویه 2025
