مروری بر زندگی و آثار هنرمندان نقاش مسیحی ایرانی به بهانه ی آغاز سال نو میلادی (بخش دوم)
به گزارش گالری آنلاین در آستانه ی آغاز سال نو میلادی با توجه به حضور و تاثیرات چشمگیر هنرمندان ایرانی مسیحی بر تاریخ، فرهنگ و هنر ایران مروری خواهیم داشت بر زندگی و آثار چند تن از هنرمندان نقاش مسیحی ایرانی.
سمبات در-کیورغیان
سمبات در-کیورغیان ۲۷ مهر ۱۲۹۲ خورشیدی برابر با ۱۹۱۳ میلادی در خانوادهای ارمنی در محله جلفای اصفهان به دنیا آمد. او از برجستهترین و نام آورترین نقاشان آبرنگ و آبرنگ کارهای ایران بودهاست و در مدرسه ارمنی این شهر از میان همه واحدها بیشتر به نقاشی علاقه داشت.
زبان انگلیسی را در کالج انگلیسی پسرانه اصفهان فرا گرفت. اما فشار روزگار او را واداشت که تحصیل را کنار بگذارد و به کار و کاسبی بپردازد. اما ورود سرکیس خاچاطوریان، نقاش ارمنی مقیم پاریس، در سال ۱۹۲۹ بود که سمبات را بازپس به عالم رنگ و تصویر فرستاد.
سمبات تابستان ۱۹۹۹ در ایالات متحده آمریکا درگذشت. وی در طول ۶۶ سال کار هنریاش، بیش از ده هزار طرح و نقاشی از خود به جای گذاشت. آثار او اکنون در گالریها و موزهها و مجموعههای شخصی گوناگون در سراسر جهان یافت میشوند و از آنچه از آثار او در ایران باقیمانده، به عنوان میراث ملی نگهداری میشود.
سروژ بارسقیان
سروژ بارسقیان متولد فروردین ماه سال ۱۳۳۲ فارغ التحصیل هنرستان هنر های زیبا و فارغ التحصیل دانشکده هنرهای زیبا است.
برنده جایزه هیات داوران بی ینال دوم تهران تاکنون هشت نمایشگاه انفرادی وده نمایشگاه گروهی را به نمایش گذاشته است وی همچنین نمایشگاههایی به صورت گروهی در کشور های فرانسه و مکزیک داشته است در زمینه فعالیت های پژوهشی تحقیقاتی با عناوین پرسپکتیو و اقتصاد هنر بعنوان زمینه های تیوریک انجام داده است.
سخنرانی وارائه مقالات مختلف در مجلات وروزنامه ها از جمله فعالیت های دیگر وی محسوب میگردد.
گیزلا وارگا سینایی
گیزلا وارگا سینایی بانوی نقاش ایرانی مجارستانی تبار. گیزلا سینایی سال ۱۳۲۳ در مجارستان به دنیا آمد و تحصیلات آکادمیک خود را در دانشکده هنرهای تزیینی وین به پایان رساند.
وی در اروپا و پس از یک کنسرت موسیقی با خسرو سینایی آشنا شد، با او ازدواج کرد و در سال ۱۹۶۷ همراه شوهرش به ایران آمد و قریب ۴۰ سال است که مشغول فعالیت هنری است. وی از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۲ در مدارس وابسته به سفارت آلمان مشغول تدریس بود و سال ۱۳۸۰ موفق به عضویت در انجمن هنرمندان نقاش ایران و گروه هنری دنا شد.
شرکت در نمایشگاههای متعدد انفرادی و گروهی در ایران، پاکستان، ترکیه، اروپا، آمریکا، کانادا، چین و دبی از دیگر فعالیتهای این هنرمند است.
هاکوپ هوناتانیان
هاکوپ هوناتانیان زاده ۱۸۰۹ میلادی، تفلیس - درگذشته ۱۸۸۱ میلادی، تهران، ملقب به رافائل تفلیس، بنیانگذار مکتب مدرن هنر نقاشی ارمنی و از استادان نگارگری، چهرهپردازی و صورتگری بود.
هاکوپ هوناتانیان پنجمین نسل از خانوادهی هنرمند هوناتانیان است. شیوه و روش کار او را میتوان ادامهی هنر خانوادگی خاندانش برشمرد که طی پنج نسل متوالی از پدر به پسر منتقل و حفظ شده بود. سرسلسلهی این خاندان، هنرمندی دورهگرد با نام مستعار نقاش هوناتان ۱۶۶۰ - ۱۷۲۲ میلادی بود. او که در دوره صفویه در قفقاز زندگی میکرد، علاوه بر نقاشی، غزلسرایی ماهر نیز بود.
هاکوپ نقاشی را از پدرش مگردوم هوناتانیان آموخت و در سالهای جوانی به کمک او دیوار چند کلیسا را در تفلیس و ارمنستان نقاشی کرد. در سال ۱۸۴۱ میلادی پس از اهدای یکی از نقاشیهایش به فرهنگستان هنر سن پترزبورگ از این فرهنگستان نشان طلا دریافت کرد و همین امر باعث به شهرت رسیدن وی بعنوان نقاش غیرکلاسیک ارمنی شد. پس از آن کارش مورد توجه و تمجید مطبوعات گرجی زبان آن دوره قرار گرفت و باعث شهرت و محبوبیت بیشتر او شد. از شمار نقاشیهای باقیمانده این نقاش بین سالهای ۱۸۴۰ تا ۱۸۵۰ میلادی میتوان دریافت این سالها دوران شکوفایی و محبوبیت هنر او بودهاست.
موضوع نقاشیهای او را بیشتر، چهره ثروتمندان، بازرگانها، روحانیها، ارتشیان و بانوان طبقهی ممتاز تفلیس تشکیل میدهند. او نقاشیهایش را در اندازه کوچک میکشید و با دقت به جزئیات و تزئینات لباس میپرداخت و اغلب در رنگآمیزی از رنگهای روشن و درخشان استفاده میکرد. از آنجا که بیشتر آثار هاکوپ بدون امضا هستند، به سادگی قابل تشخیص از آثار سایر هنرمندان نمیباشند. این موضوع بهخصوص در مورد آثاری که در سالهای آخر اقامتش در تفلیس کشیدهاست بیشتر صدق میکند، چرا که از فن و شیوهی خاص موروثی خانوادهاش فاصله گرفتهاند. امروزه علاوه بر موزه های مختلف در سراسر دنیا، تعدادی از آثار این هنرمند در گالری ملی ارمنستان و گرجستان قرار دارد.
سرگئی پاراجانف فیلمساز نامدار ارمنی- روسی در سال ۱۹۶۷ مستند کوتاهی درباره هاکوپ هوناتانیان با همین نام ساختهاست.
بنا بر روایتی زمانی که نقاش در تبریز زندگی میکردهاست، خوابنما میشود و سپس شمایل حضرت علی را میکشد. استاد یحیی ذکا این نقاشی را یکی از اولین آثار موجود هاکوپ در ایران میداند. در این نقاشی علی ابن ابی طالب قبای قهوهای بر تن و دستاری سبز بر سر دارد. دست راست خود را بر روی غلاف شمشیر قرار داده، در دست دیگر تسبیحی گرفته است و بر روی حصیری که روی تخت انداخته شده نشستهاست. نقاش تحت تاثیر نقاشی ارمنی و کلیسایی مسیحی دو فرشته که بالای سر امام حلقۀ گلی را نگه داشتهاند کشیدهاست.
علاوه بر هالهی نور دور سر، چشمی نورانی از آسمان پرتو خود را بر سر امام ساطع می کند. بخش بالای شمایل دارای قوس تزیینی است که دور تا دور نقاشی را فراگرفته. این اثر در اندازه ۱۰۳۷۲ سانتی متر، بدون تاریخ و امضا در گنجینه هنرهای تزئینی اصفهان به شمارهی ۶۰۸ نگهداری میشود. به نظر میرسد این اثر متعلق به شمایل خانه ناصرالدین شاه بوده و پس از مرگ او به دست حاجی محتشم السلطنه میرسد. وجود تابلویی با ابعاد کوچکتر از این اثر با قاب زرین الماس نشان در موزه جواهرات ملی ایران دلیل ارتباط این دو اثر با دربار ناصریست.
اثر مهم دیگر نقاشی رنگ روغن تمام قد ناصرالدین شاه است. این اثر، که دو متر طول دارد، شاه را با سرداری، شلوار یراق دوزی، کلیجه ترمهی خزدار، کلاه بلند و جقهی پردار جواهرنشان و نشان مرصعکاری به شکل خورشید و تمثال امام علی در گردن به نمایش میدهد. وجود تمثال امام علی ارتباط این اثر را با اثر قبلی از نظر تاریخی و موضوعی آشکار میکند. این اثر هم اکنون در موزه تاریخ هنر وین به شمارۀ ۲۶۹۱ نگهداری میشود.
از دیگر آثار هنری باقیمانده از این نقاش میتوان به نقاشیهای دیواری کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس اشاره کرد که هاکوپ پس از آمدن به تهران، بنا به سنت خانوادگی خود به آن پرداخته بود. این نقاشیها که شامل گل و گیاه و پرندگان است و به طرز زیبایی با رنگ و روغن نقاشی شده، در ۱۹۷۰ میلادی هنگام مرمت دیوارهای کلیسا از زیر گچ نمایان شد.