رکوردشکنی در صدر فروش‌ها

• اثر رضا عباسی با قیمت ۲۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان، گران‌ترین اثر این دوره شد و رکورد فروش آثار ایرانی را در حراجی‌های داخل کشور شکست. این فروش نشان داد که علاقه به آثار کلاسیک و مکتب اصفهان در میان مجموعه‌داران همچنان بالاست.
• دو جفت شمعدان اثر حسین علاقمندان با قیمت ۱۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان، یکی دیگر از فروش‌های چشمگیر این دوره بود که نشان از رشد بازار آثار حجمی و تزئینی داشت.
• دو اثر محمود فرشچیان و واحد خاکدان، هر کدام با قیمت ۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان به فروش رسیدند. این فروش‌ها حاکی از علاقه پایدار بازار به نگارگری کلاسیک و نقاشی‌های هایپررئالیستی بود.
• اثر محمدمهدی باباخانی، ساخته‌شده از طلا و نقره، به قیمت ۸ میلیارد تومان فروخته شد و نشان داد که آثار با متریال‌های خاص همچنان مورد توجه خریداران قرار دارند.

آثاری که در ابتدا فروش نرفتند اما بعداً خریدار پیدا کردند

برخی آثار در زمان رسمی چکش‌زنی فروش نرفتند اما بعداً خریدار خود را پیدا کردند:

• اثر عبدالحسین (رها) محسنی کرمانشاهی که در ابتدا بدون پیشنهاد باقی مانده بود، پس از پایان حراج فروخته شد.
• یکی از آثار ژازه تباتبایی نیز که در ابتدا فروش نرفت، بعد از حراج به فروش رسید. این موضوع نشان می‌دهد که برخی مجموعه‌داران ترجیح می‌دهند خارج از فضای رقابتی سالن حراج، اقدام به خرید کنند.

آثاری که فروش نرفتند

در کنار فروش‌های بزرگ، برخی از آثار موفق به جذب خریدار نشدند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پروانه اعتمادی
• عیسی بهادری
• احمد اسفندیاری
• ناصر عصار
• جعبه جواهرات لاکی اثر میرزا ابوطالب مدرس همدانی و میرزا آقا امامی
• جلد لاکی روغنی مربوط به دوره صفویه (بخش اصلی)، قاجار (بخش مرمت‌شده)
• پرتره شاهزاده قاجاری اثر محمدحسن افشار ارومی
• صحیفه سجادیه اثر محمدیوسف همدانی
• دیوان رودکی، اثر محمدحسین الشیرازی کاتب‌السلطان
• مثنوی معنوی اثر زین‌العابدین بن درویش محمود و محمد سلطانیوی (دوره تیموری)
• میرزا غلامرضا اصفهانی
• رضا مافی
• بهجت صدر
• هوشنگ پزشک نیا

فروش نرفتن آثار برخی از هنرمندان پیشرو مدرن ایران، مانند احمد اسفندیاری و ناصر عصار، می‌تواند نشان‌دهنده تغییر ذائقه بازار باشد. در عین حال، عدم استقبال از آثار تاریخی و تزئینی همچون جعبه جواهرات لاکی، جلد لاکی روغنی، صحیفه سجادیه، دیوان رودکی و مثنوی معنوی نیز می‌تواند ناشی از تمرکز خریداران بر آثار معاصر و هنرمندان تثبیت‌شده باشد.

در میان آثار فروش‌نرفته، نام‌هایی همچون رضا مافی، بهجت صدر و هوشنگ پزشک‌نیا نیز دیده می‌شود؛ هنرمندانی که در دوره‌های پیشین حراج تهران و دیگر رویدادهای هنری، همواره مورد توجه مجموعه‌داران و علاقه‌مندان به هنر مدرن ایران بودند.

عدم فروش آثار این هنرمندان می‌تواند نشان‌دهنده کاهش تمایل خریداران به آثار مدرنیستی در این دوره از حراج باشد یا اینکه به انتظارات متفاوت بازار از قیمت‌گذاری این آثار مرتبط باشد. همچنین، ممکن است خریداران به دلیل رویکرد سرمایه‌گذاری، در این دوره بیشتر به سمت آثار کلاسیک‌تر و هنرمندان معاصر با رکوردهای قوی‌تر گرایش داشته باشند.

کاهش رقابت در بازار هنر

یکی از نکات قابل‌توجه در این حراج، کاهش تعداد پیشنهادهای رقابتی بود. برخلاف دوره‌های گذشته که برخی آثار شاهد پیشنهادهای متعدد بودند، این بار بیشتر آثار خیلی رقابت بالایی برای پیشنهاد دادن در حراجی نداشتند و با اولین و دومین پیشنهاد چکش می‌خورد و فروش می‌رفت.

در همین راستا، مجری حراج در جریان رویداد به نکته‌ای قابل‌توجه اشاره کرد و گفت: "تعامل‌هایی بین بعضی از خریداران دیده می شود."

این موضوع می‌تواند به استراتژی‌های جدید مجموعه‌داران و تغییر رویکرد در بازار هنر ایران مرتبط باشد. در برخی از بازارهای هنری بین‌المللی نیز چنین رویکردهایی دیده می‌شود که در آن مجموعه‌داران به‌جای رقابت شدید، به دنبال توافق‌های غیررسمی برای مدیریت قیمت‌ها یا تنظیم بازار هستند. بااین‌حال، هنوز مشخص نیست که آیا این تعاملات تأثیر مستقیم بر قیمت‌گذاری آثار داشته است یا نه.

کاهش رقابت در این دوره از حراج می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله:

• شرایط اقتصادی کشور و کاهش نقدینگی مجموعه‌داران
• تغییرات در سلیقه خریداران و توجه آن‌ها به سبک‌های جدیدتر
• قیمت‌گذاری اولیه برخی از آثار که ممکن است بالاتر از سطح انتظارات بازار بوده باشد

جمع‌بندی

بیست‌ودومین حراج تهران با شکسته شدن رکورد ۲۰.۴ میلیارد تومانی اثر رضا عباسی، نقطه عطفی در تاریخ بازار هنر ایران رقم زد. در عین حال، کاهش رقابت و عدم فروش برخی از آثار مهم، می‌تواند زنگ خطری برای آینده بازار هنر کشور باشد. سرمایه‌گذاران همچنان به دنبال آثار مطمئن و هنرمندان تثبیت‌شده هستند، اما بازار نیازمند تحلیل‌های دقیق‌تر و راهکارهای جدید برای افزایش رقابت و پویایی در پیشنهادها است.

برای مشاهده لیست کامل نتایج و جزئیات بیشتر، به وب‌سایت رسمی حراج تهران مراجعه کنید.