دهمین جشنواره بین المللی برترین‌های پژوهش و مدیریت شهری
به گزارش گالری آنلاین به نقل از روابط عمومی جشنواره، تعریف درست و شفاف از جایگاه شهرها در توسعه کشور و حرکت به سوی شهری برخوردار از پایداری و مناسبات صحیح و متناسب با ابعاد و ویژگی‌های ترسیم شده در اسناد فرادستی، نیازمند انجام مطالعات و پژوهش‌های گسترده، كاربست دستاوردهای تحقیقات و بهرهگیری از نوآوری در مدیریت کلانشهر تهران است.
مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با ایده ایجاد فرصت بهره‌برداری از آخرین تولیدات علمی و اشتراک گذاری تجارب ارزشمند در سطح محلی، ملی و بین‌المللی به منظور پاسخگویی به نیازها و چالش‌های روبه‌رشد کلانشهر تهران و با هدف ترغیب تولید و اشاعه دانش كاربردی در حوزه مسائل شهری و تجلیل و تكریم پدیدآورندگان آثار برتر در این حوزه، برگزاری «جشنواره برترین‌های پژوهش و نوآوری شهری در مدیریت شهری» را از سال 1386 آغاز نموده است.
جشنواره مذکور در روندی رو به رشد از برگزاری در سطح شهرداری تهران به شهر، کلانشهرها و سطح بین‌الملل گسترش یافته است و اکنون در دهمین سال برگزاری به عنوان رویداد علمی شهرداری مورد استقبال جوامع دانشگاهی و نخبگان شهری تهران قرار دارد.
اکنون در آستانه دهمین سال برگزاری جشنواره مذکور، دو بخش برترین تجارب مدیریتی در خصوص کاربست طرح‌های مدیریتی با هدف ترویج بهرهگیری و مستندسازی خروجی‌های مطالعات و بخش پرسش دانشجویی با هدف ایجاد شبکه دانشجویی به منظور ارائه راه‌حل‌های خلاقانه و نوآورانه در مسائل شهری به رویداد مذکور افزوده است.
زمانبندی چشنواره:
- 1/7/96
- 30/8/96
- 1/9/96
- 15/9/96
- 3/10/96
شروع ارسال آثار و ثبت نام بخش نمایشگاهی و تیم های دانشجویی
پایان مهلت ارسال آثار و ثبت نام بخش نمایشگاهی و تیم های دانشجویی
ارزیابی و داوری آثار شروع
پایان ارزیابی و داوری آثر
برگزاری جشنواره و کنفرانس تخصصی
آثار پژوهشی در 5 قالب کتاب، مقاله، پایان‌نامه، طرح پژوهشی و طرح پژوهشی پیشنهادی پذیرفته می‌گردند.
محورهای جشنواره:
1- اقتصاد شهری و درآمدهای پایدار
2- عدالت شهری
«عدالت» یکی از ارزشهای ماندگار بشری در تمام اعصار است و «عدالت شهری» به دسترسی و بهره‌مندی آحاد شهروندان از امکانات، اطلاعات، سرآنه‌ها و خدمات شهری اطلاق می‌شود. شهرداری تهران به عنوان یک نهاد عمومی، در تمام حیطه‌های ماموریتی خویش اعم از خدمات شهری، شهرسازی و معماری، حمل و نقل و ترافیک، محیط زیست، اجتماعی و فرهنگی، ایمنی و مدیریت بحران، روابط عمومی و دیپلماسی شهری، اقتصاد شهری و زیرساخت‌های شهری؛ خود را ملزم به اهتمام به اصل عدالت می‌داند. اینکه آحاد شهروندان مناطق مختلف شهر نسبت به بهره‌مندی از اطلاعات، امکانات و خدمات شهری به طور ذهنی و عینی احساس و موقعیتی برابر داشته باشند و اینکه فصل ممیز مناطق 22 گانه شهری تهران نه کمیت و کیفیت برخورداری از سرآنه‌ها که تنها در بعد مسافت و موقعیت جغرافیایی باشد و فائق آمدن بر تفاوت در برخورداری بین نواحی در داخل هر منطقه؛ از اهداف بلند مدیریت شهری تهران است. علاوه بر این‌ها، شفافیت نهاد مدیریت شهری و دسترسی برابر همۀ ذی‌نفعان به اطلاعات از دیگر معیارهای تحقق شهری عادلانه است. با چنین رویکردی موضوع «عدالت شهری» به عنوان یکی از محورهای «دهمین جشنواره بین المللی برترین های پژوهش و نوآوری مدیریت شهری (جایزه جهانی تهران) و چهارمین کنفرانس علمی مدیریت شهری» برگزیده شده است.
3- مدیریت و حكمروایی شهری
4- هوشمندسازی شهری
روند پرشتاب شهرنشینی طی دهه‌های اخیر در جهان، موجب ایجاد کلانشهرها و مجموعه‌های شهری شده است که مجموعه عظیمی از افراد با فرهنگ‌های متنوع را در قالب سیستم‌های شهری در خود جای داده‌اند. همزمان پیچیدگی‌ها و نیازهای رو به تزاید این مجموعه‌ها به گونه‌ای رشد یافتند که راهکارهای سنتی پیشین جوابگوی اداره شهرها نبود. لذا در پاسخ به نیازهای جدید راهکارها و ابزار نوین؛ اغلب در بستر علوم میان رشته‌ای؛ توسعه یافته و بکار گرفته شدند. یکی از این راهکارها «هوشمندسازی» شهرهاست که به سرعت در کلیه حوزه‌های علوم مرتبط با مدیریت شهری توسعه یافته است. اما آنچه در این میان دارای اهمیت است پیچیدگی مفهوم «شهر هوشمند» است که به عنوان پارادایمی در ادبیات توسعه شهری، با مولفه‌ها و ابعاد متنوعی تعریف شده است. بررسی ادبیات نظری شهر هوشمند در اواخر قرن بیستم اغلب بوسیله معادل‌هایی مانند «شهر دیجیتالی»، «شهر اطلاعاتی»، «شهر سیم‌کشی شده»، «جامعه های الکترونیکی» و «شهر سایبری» معرفی شد. لیکن سرعت بالای پیاده سازی راهکارهای برآمده از علوم میان رشته ای طی سالیان گذشته، موجب آن شده است که صاحبنظران علوم حوزه مدیریت شهری با توسعه مدل‌های مفهومی پیچیده، تحقق شهر هوشمند و هوشمندسازی شهری را تنها محدود در مولفه های سخت افزاری تعریف نکنند بلکه هوشمندسازی شهری را در گرو تحقق شبکه‌ای از مولفه‌هایی مانند نوآوری، یکپارچگی، نهادها(سازمانهای پژوهشی و مبتنی بر اقتصاد دانش‌بنیان)، سرمایه‌اجتماعی و زیرساخت‌های سخت افزاری تعریف نمایند.
فرصتی که در قالب این جشنواره برای محققان، دانشجویان و مدیران فعال در علوم مرتبط با مدیریت شهری فراهم آمده، این بستر را به وجود آورده است تا آنها بتوانند در قالب محور «هوشمندسازی شهری» آخرین دستاوردهای علمی و تجربی بومی و بین المللی را مرور کرده و اطلاعات و دانش خود را به اشتراک بگذارند. محوری که به دلیل میان‌رشته‌ای بودن مفاهیم آن میتواند، منبع مفیدی از دانش طیف گسترده‌ای از فارغ‌التحصیلان رشته های متنوع دانشگاهی را در اختیار جامعه علمی و حرفه ای قرار دهد.
5- دیپلماسی شهری
6- توسعه اجتماعی و فرهنگی
7- ایثار و مقاومت در ارتقاء فرهنگ شهروندی
یکی از ذخایر ارزشمند تمدن اسلامی ایرانی آموزه های فرهنگ ایثار و مقاومت حاصل از انقلا اسلامی و دفاع مقدس است،که با الهام ارزشهای اسلامی موجودیت یافته اند.فرهنگ ایثار و مقاومت دارای ظرفیت عظیم تمدن سازی که لازمه آن نهادینه شدن این فرهنگ در جامعه است ،که در اینصورت میتواند کارکرد های اجتماعی در راستای ارتقای فرهنگ شهروندی داشته باشد.
8- حمل و نقل پایدار و انسان محور شهری
حجم بالای جمعیت، روند روبه‌رشد سفرهای روزانه و فرایند موتوریزه شدن شهرها شرایطی را به وجود آورده که حمل و نقل به عنوان یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی کلان شهرها شناخته شده است. به گونه ای که عملکرد کارآمد کلان شهرها تا حد زیادی وابسته به وجود یک سیستم حمل و نقل کارآمد است. به علاوه رقابت کلانشهرها در بازارهای جهانی و اثرات منفی مشکلات ترافیکی بر منافع اقتصادی از یک سو و همچنین اثرات مستقیم حجم ترافیک و حمل و نقل شهری بر آب و هوا و محیط زیست از سوی دیگر، مدیریت‌های شهری را به تلاش در جهت جستجوی راهکارهای برون رفت از این چالش واداشته است.
از سوی دیگر امروزه به دلیل نرخ رشد بیشتر تقاضای سفر از نرخ عرضه تسهیلات حمل و نقلی، رویكرد «پیش بینی و تدارك» به عنوان راه حل مسایل روبه رشد حمل و نقل، اعتبار خود را از دست داده، در حالیكه رویكردهای مدیریت حمل و نقل و روشهای مبتنی بر توسعه پایدار که دارای سه بعد اصلی اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی است، از اقبال بالایی در سالیان اخیر برخوردار گشته است. از جمله زیر محورهای اصلی مرتبط با موضوع حمل و نقل پایدار و انسان محور عبارتند از:
- توسعه حمل و نقل همگانی
- برنامه ریزی حمل و نقل و کاربری زمین
- اقتصاد حمل و نقل
- ایمنی ترافیک، کاهش تصادفات شهری و قوانین و مقررات
- آموزش، فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در حوزه حمل و نقل
- مدیریت ترافیک و سیستم های هوشمند
- حمل و نقل پاک و انسان محور
9- خدمات شهری
یکی از مهمترین حوزه‌های مأموریتی که مطابق قانون برعهده شهرداری‌ها قرار دارد، حوزه خدمات شهری است. مدیریت پسماندها، مدیریت میادین میوه و تره بار، آتش نشانی و خدمات ایمنی، ساماندهی صنایع و مشاغل شهری، زیباسازی شهری، مدیریت فروشگاه های شهروند از جمله اقدامات گسترده و متنوعی است که در این بخش جای گرفته است. جهت مرور موضوعات مرتبط به این حوزه، مواردی از جهت‌گیری‌های راهبردی برنامه پنج ساله دوم شهرداری بحضور ارائه می‌گردد. مطالعاتی که در راستای این جهت‌گیری‌ها ارائه گردند، در اولویت کسب امتیاز بالاتر قرار می‌گیرند:
- نیل به شهری زیبا، شاداب، سالم و پاک از طریق توسعه و ارتقاء سطح بهداشت و مدیریت بهینه پسماندهای تولیدی؛
- اصلاح الگوهای مصرف شهروندان و کاهش پسماندها و پسابها؛
- اتخاذ رویکردهای آموزشی سلامت شهری؛
- ایمن‌سازی شهر در مقابل آتش سوزی و سایر حوادث غیرمترقبه با توسعه و توزیع مناسب و سلسله مراتبی مراكز آتش نشانی و پایگاه های امداد در محدوده شهر
- اصلاح و ساماندهی ساختاری بازارها و میادین میوه و تره‌بار به منظور تبدیل آنها به مراکز خدمات مقیاس محله‌ای، ناحیه‌ای و شهری؛
- زیباسازی و ساماندهی سیما و منظر شهری از طریق انتظام بخشی بصری و تقویت نشانه‌های هویت شهری؛
- بازنگری در رویه‌ها، فرایندها و سازوکارهای فعالیتی حوزه خدمات شهری به منظور ارتقداء کارآمدی و اثربخشی؛
- واگذاری امور خدمات شهری به بخش خصوصی و تأمین خدمات از طریق خرید خدمت؛
- استفاده از ظرفیت تشکل‌های صنفی در تصمیم‌سازی و برنامه‌ریزی خدمات شهری.
زیرموضوعات مرتبط به محور خدمات شهری به قرار زیر می‌باشند:
- مدیریت پسماندهای جامد
- مبارزه با حیوانات موذی شهری
- ارتقاء خدمات ایمنی
- مدیریت میادین میوه و تره‌بار
- ساماندهی صنایع و مشاغل
- زیباسازی شهر تهران
10- ارتقای محیط زیست شهری
شهر تهران مانند بسیاری از کلان‌شهر‌های دیگر جهان، از مشکلات فزاینده زیست‌محیطی رنج می‌برد. آلودگی هوا به ذرات معلق و گازهای حاصل از فرایند احتراق سوخت‌های فسیلی، آلودگی صوتی و آلودگی رواناب‌های سطحی فقط چند مورد از فهرست بلند مشکلات زیست‌محیطی شهر تهران را تشکیل می‌دهند. این مشکلات که در اثر مجموعه‌ای از عوامل مانند رشد بی‌رویه جمعیت، تمرکز بیش از حد مراکز اقتصادی و صنعتی، ضعف زیرساخت‌های فنی و قانونی و شرایط خاص طبیعی شهر تهران پدید آمده‌اند، به تدریج به چالش عمده‌ای برای سلامت و حیات اقتصادی و اجتماعی جامعه شهری تهران تبدیل شده‌اند. مواجهه با این مشکلات در حوزه وظایف و اختیارات نهادهای بسیار متعدد دولتی و نیمه دولتی قرار دارد که به شکل‌های مختلف درگیر رسیدگی به مسائل زیست‌محیطی شهر تهران هستند. در این میان شهرداری تهران نیز به عنوان بزرگترین نهاد خدمات شهری، خدمات زیست محیطی بسیاری را به صورت مستقیم و غیر مستقیم به شهروندان ارائه میكند. ارائه این خدمات توسط بخشها و سازمانهای زیرمجموعه شهرداری تهران صورت میپذیرد.
مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران به عنوان بازوی مطالعاتی شهرداری تهران در راستای نیل به اهداف مطالعاتی مدیریت شهری تهران، امسال نیز همچون سال های گذشته، برگزاری جشنواره برترین‌های پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری را عهده دار است. ارتقاء کیفیت محیط زیست شهری بعنوان یکی از محورهای دهمین جشنواره بین المللی برترین‌های پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری با هدف تعامل با اساتید، دانشجویان، مدیران و علاقمندان به حوزه محیط زیست، تبادل بروزترین اطلاعات و پژوهش‌های زیست محیطی و همچنین دستیابی به ایده ها و راهکاری نوین در جهت بهبود وضعیت محیط زیست شهر تهران انتخاب شده است. زیر موضوعات محور یاد شده شامل موارد زیر می باشد:
- آلودگی‌های محیط زیست در شهرها (هوا، صوت، آّب و خاک)
- مدیریت پایدار آب
- تغییرات اقلیمی و شهرها
- حفاظت از تنوع زیستی در شهرها
- حفظ و توسعه فضای سبز شهری متناسب با اقلیم شهری
- ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه های شهری
- کاربرد فناوری های نوین در پایش و حذف آلاینده های محیط زیست
- آموزش، اطلاع رسانی و مشارکت های مردمی در حفظ محیط زیست شهری
- مدیریت بهینه انرژی در شهرها
11- زیرساخت های عمرانی
زیرساخت‌ها ابنیه فنی یا تأسیساتی زیربنایی هستند که خدمات ضروری و پیش‌نیازهای لازم برای زندگی مطلوب افراد را فراهم می‌کنند و توسعه پایدار بدون توسعه مناسب زیرساخت‌ها امری غیر ممکن است. زیرساخت‌های عمرانی در شهرها؛ مجموعه سیستم‌های بزرگراه‌ها، پل‌ها، تونل‌ها، شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب و... را شامل می‌شود.
سیر تحولات اجتماعی، اقتصادی، صنعتی و شهری، نگرش جدیدی را در توسعه و بازسازی زیرساخت‌ها در سطح ملی و منطقه‌ای می‌طلبد. بسیاری از زمینه‌های مهندسی در بخش‌های طراحی زیرساخت‌ها سیر تکاملی خود را طی نموده‌اند ولی در زمینه برنامه‌ریزی و مدیریت، نگهداری، بازسازی، و ارتقای این بخشها، حرکت‌ها غیرهماهنگ و در برخی مواقع تصادفی بوده است. در طراحی تأسیسات زیربنایی و سازه‌های وابسته به آنها، بالا بردن اطمینان پذیری مقاومت سازه در مقابل بار لرزه‌ای و کمی نمودن عدم قطعیت‌ها در طراحی از چالش‌های مهم پژوهشی و اجرایی بشمار می‌آید. علاوه بر این، در ساخت و بهره‌برداری از زیرساخت ها مفاهیمی چون قابلیت اطمینان، امنیت، مدیریت بهره‌برداری، تعمیر، نگهداری و نوسازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند که با توجه به رشد قابل توجه فناوری در دنیای امروز، بدون نگاه فناورانه و پژوهش مدار رسیدن به سطح قابل قبول در هر یک از مفاهیم ممکن نیست.
بر این اساس دهمین جشنواره پژوهش و نوآوری فرصتی برای ارائه دستاوردها و به اشتراک‌گذاری راه‌حل‌ها در مقابل مشکلات و بستری برای ایجاد شبکه همکاری متخصصین و نخبگان شهری در راستای توسعه پایدار شهری می‌باشد، توسعه پایداری که با نگرش سیستمی و نگاه همه‌جانبه و یکپارچه به توسعه شهری، عدم تمرکز، توزیع قدرت و تقویت مشارکت عمومی میتواند آینده بهتری را برای این شهر به ارمغان آورد.
زیرموضوعات مرتبط با محور زیرساخت‌های عمرانی به شرح ذیل می باشد:
- مدیریت و جمع‌آوری آب‌های سطحی
- مدیریت نگهداری و تعمیر زیرساخت‌ها
- مدیریت ساخت زیرساخت‌ها
- زیرسازی و روسازی معابر
- کاربرد مصالح و فناوری‌های نوین در طراحی، اجرا و بهره‌برداری زیرساخت‌ها
- مقام‌سازی زیرساخت‌ها
12- ایمنی، تاب آوری و مقابله با مخاطرات شهری
امروزه جوامع در تلاش برای دستیابی به شرایطی هستند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آنها را به وضعیت پیش از بحران فراهم سازد. اگرچه نمی‌توان اثرات ناشی از مخاطرات طبیعی را به طور کامل حذف نمود، اما آسیب پذیری ناشی از آن قابل تقلیل است. در سال های اخیر دیدگاه غالب، از تمرکز بر روی کاهش آسیب‌پذیری به افزایش تاب‌آوری در مقابل بحران تغییر پیدا کرده است. با وجود گذشت بیش از سه دهه از تحقیقات اولیه در مورد تاب آوری، هنوز این مفهوم فاقد درک فراگیر و عملیاتی در حوزه‌های مختلف علمی و از جمله مدیریت بحران است. با این وجود، پیش از هرگونه تصمیم‌گیری درباره فعالیت‌های صورت پذیرفته ذیل موضوع تاب‌آوری، توجه به مسأله ایمنی ضروری و بلادرنگ می باشد. زیرا که در صورت توجه به تمامی عوامل دیگر و به کارگیری بهترین امکانات، تجهیزات و ... به منظور عملکرد سریع و همه جانبه حین بحران بدون در نظر گرفتن ایمنی فعلی خود شهر، از پیامدهای سنگین بحران‌ها نخواهد کاست. فرآیند ایمن‌سازی شامل انواع اقداماتی است که پیش از وقوع مخاطرات برای کنترل و کاهش خسارات جانی و مالی انجام می‌گیرد. بخش ساخته شده‌ی یک شهر یکی از عوامل اصلی در تعیین میزان تلفات در شرایط بحرانی است. علاوه بر اهمیت ساختمانها در پناه دادن به ساکنان خود، برخی ساختمانها (مانند ساختمان مدیریت شهری، بیمارستان ها، مراکز آتش نشانی و...) به سبب نقش آنها در مراحل پاسخگویی فوری به بحران و بعد از بحران اهمیت فوق العاده‌ای دارند. به این معنی که ساختمان‌های مذکور بعد از بحران بایستی دایر باشند. ایمنی ساختمانها و اماکن به عنوان سپر دفاعی اولیه شهروندان عاملی تعیین‌کننده در شدت خسارات وارده حین بحران بوده و عدم توجه به معیارهای استاندارد ایمنی، شهر و شهروندان را با خطرات جدی روبرو خواهد ساخت. برای همین منظور، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با ارائه محور "ایمنی، تاب‌آوری و مقابله با مخاطرات شهری" در حوزه مدیریت بحران، در دهمین جشنواره بین‌المللی برترین‌های پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری و چهارمین كنفرانس علمی مدیریت شهری(جایزه جهانی تهران)، امیدوار است در راستای ارتقای تاب‌آوری و ایمنی شهرها در برابر مخاطرات، بتواند گام‌های مهمی در بهبود وضعیت توسعه پایدار در کلانشهر تهران بردارد، همچنین با ترویج نگاه نو، سیستماتیک و همه جانبه به مسائل شهر و بویژه حوزه ایمنی و تاب‌آوری از طریق بهرهگیری از مطالعات، پژوهش‌ها و دستاوردهای دانشجویان و اساتید گرامی، آینده بهتری را برای این شهر به ارمغان آورد.
زیرموضوعات مرتبط با محور ایمنی، تاب آوری و مقابله با مخاطرات شهری به شرح ذیل می باشد:
- به روز رسانی اطلاعات مربوط به مخاطرات و آسیب پذیری‌ها و ایجاد مدیریت هماهنگ
- توسعه ظرفیت های محلی مدیریت شهری
- مدیریت و محافظت از شریان‌های حیاتی
- امنیت مدارس و مراکز درمانی
- ارتقاء ایمنی از طریق بهبود سیستم آتش‌نشانی
- ساخت و ساز و کاربری زمین ایمن
- بهرهگیری از روشهای مشارکتی به منظور تقویت بافت اجتماعی و آموزش شهروندان
- محافظت از محیط طبیعی
- سیستم های هشدار سریع
- اقدامات بازسازی
13- معماری، شهرسازی و بازآفرینی شهری پایدار
شهرها محیط‌های انسان‌ساختی هستند که دارای ابعاد و ویژگی‌های پیچیده و مختلفی می‌باشند. شهر و انسان همواره با هم در تعامل بوده و برهم تأثیر می‌گذارند و از هم تاثیر می‌پذیرند. از این رو برای داشتن معماری و شهرسازی اصیل و با هویت، ناگزیر از دانستن و آگاهی از عوامل و نیروهای تأثیرگذار کالبدی، زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و هرآنچه که در شکل‌گیری این تعامل و ارتباط میان شهر و جامعه دخیل است می‌باشیم.
توسعه پایدار به معنی ایجاد تعادل میان تمام مولفه‌های تأثیرگذار در شهر می‌باشد. بازآفرینی شهری بعنوان یکی از نمودهای توسعه پایدار، رویكردی همه‌جانبه و چندسونگر را برای ارتقا كیفیت زندگی شهری به ویژه در نواحی درونی آنها مدنظر دارد. اتخاذ رویکرد یکپارچه در زمینه شهر و مسائل آن، مشارکت پذیری، هویت محلی و حس‌مکان، محیط‌های اجتماعی همه‌شمول، اقتصاد شکوفا و عرصه‌های عمومی سرزنده از اهم مولفه‌ها و معیارهای بازآفرینی شهری پایدار هستند. همچنین مناطق شهری بازآفرینی شده می‌توانند نقش مثبتی در مسیر اعتلای اقتصاد ملی و در دستیابی به اهداف محیطی و اجتماعی کلان داشته باشند.
باید به این نکته اذعان داشت که توسعه شهری در ایران عمدتاً مبتنی بر معیارهای کمی برنامه‌ریزی بوده و تاحدودی به مقوله کیفیت بی‌توجهی شده است. براین اساس ارتقای کیفیت فضاهای شهری و مناظر مختلف شهر، موضوع جدیدی است که در اهداف و رویکردهای مدیریت شهری وارد و به یکی از دغدغه‌های جدی مدیریت شهری تبدیل شده است. با چنین رویکردی موضوع بازآفرینی شهری پایدار به عنوان یکی از محورهای دهمین جشنواره برترین‌های پژوهش و نوآوری مدیریت شهری انتخاب شده است تا محلی باشد برای ارائه دستاوردها، به اشتراک‌گذاری راه‌حل‌ها و ایجاد بستری برای همکاری و هم‌افزایی متخصصین و نخبگان شهری در حوزه معماری و شهرسازی.
14- شهر ایرانی– اسلامی
آموزه های اسلامی ،از آنروکه بر مناسبات جوامع انسانی از یک سو و بر رابطه انسان و محیط از سوی دیگر اثر گذار هستند، می تواند بر سکونتگاه ها و همچنین نظام برنامه ریزی و مدیریت آنها نیز موثر باشند. دین مبین اسلام بر اساس منطق هدایت نسبت همه ساحت های حیات بشر را در هندسه معرفتی خود روشن نموده و با تبیین توصیف ها ، ارزش ها و دستورات، بستر کالبدی جامعه (بناو شهر)را نیز تحت تاثییر خود قرار داده است. با این بیان باید پذیرفت ، معماری و شهرسازی، تابعی از آموزه های دین مبین اسلام و فرهنگ اسلامی خواهد بود.
مروری بر تاریخ شهرنشینی و شهرسازی جهان نشان می دهد که عامل مذهب نقش مهمی در شکل گیری و گسترش شهرهای زیادی به ویژه در شهرهای قدیمی داشته است. در بین شریعت های آسمانی ، دین اسلام بیشترین نقش را در ایجاد توسعه شهرنشینی داشته است. به طوری که «برخی مستشرقان اسلام را شهری ترین دین خوانده اند و تمایلات شهری قوانین شرع مقدس را دلیلی بر این نگرش دانسته اند. با نگاهی به تاریخ 1400 ساله تمدن اسلامی و سده های اوج شکوفایی آن، بدین نکته واقف شویم که کمتر تمدنی به اندازه تمدن مسلمانان ، به بنای نوشهرها پرداخته اند» (عرفان،1380،ص24-19)
شهرهای مسلمین،یا شهرهای ایجاد شده و توسعه یافته در دوران اسلامی،در اقصی نقاط ممالک مسلمین،طی قرون متمادی توسط آنان و متاثر از اصول و معیارهایی غالبا نانوشته که اکثرا از تعلیمات اسلامی نشات گرفته اند شکل یافته بودند(نقی زاده،48:1377 ). دین اسلام ، آموزه های اجتماعی مشخص و روشنی را دربر دارد که می توان شیوه زندگی جمعی مسلمانان را تعریف نماید.
رهنمود ها و اصول بنیادی در رابطه با فرآیند ساخت و چارچوب آن، از جوهر و روح اسلام نشات گرفته است. به جرات می توان ادعا نمود که تکامل رهنمودها و اصول یاد شده از سال اول هجرت (622م) زمانی که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در مدینه سکنی گزیدند ، آغاز گشت(سلیم حکیم،29:1381). این اصول موجب شکوفایی تمدن اسلامی و از آن راه مدینه مسلمانان شد.
در سرزمین ایران نیز بنای شهرهای اسلامی فراوانی گذاشته شده است و فرهنگ و هنر غنی ایرانی در ایجاد این شهرها اثرات غیرقابل انکاری را داشته است. براین اساس در ایران نوشهرهایی به نام شهرهای ایرانی - اسلامی در طول تاریخ شکل می گیرند.
انقلاب اسلامی نیز، تلاش داشته تا با احیای ارزش های دین مبین اسلام ، بستری برای حرکت به سوی تمدن نوین اسلامی فراهم سازد. بخشی از این بستر، معطوف التزام به سبک زندگی اسلامی و ایرانی است. این سبک زندگی در همه ی شئون رفتاری و زیستی از جمله در معماری و شهرسازی متبلور می شود. رهبر معظم انقلاب می فرمایند« ما اصرار داریم که معماری ما مضمون داشته باشد،چون معماری محسوس ترین نماد زندگی است» و بی تردید این مضامین را باید از متن معارف دین دریافت نمود. بدین معنا ، مهم است که بدانیم ساخت و سازهای امروز ما تا چه اندازه منطبق بر آموزه های دین مبین اسلام هستند.
مقام معظم رهبری درباره ی شهرهای ایرانی اسلامی می فرمایند «که باید به دو حوزه نهاد های بصری و جلوه های ظاهری در شهر و محتوی شهر و برنامه های شهری توجه شود» ، همچنین ایشان می فرماییند:« در فهرست خدماتی که شهرها به آن می پردازند باید حفظ هویت و اصالت شهرها و روستاها ،پایبندی به معماری اسلامی ایرانی،رعایت زیبایی و استحکام بناها ،ترویج فرهنگ نظم و قانون ، گسترش نمادهای دین و اخلاق ،آسان سازی خدمات رسانی و عدالت و فراگیری در خدمات شهری و نیز توسعه فضای سبز و احترام به محیط زیست مورد توجه قرار گیرد»
در این راستا محور شهر ایرانی _ اسلامی پذیرای مقالات در زمینه های فوق الذکر که بیان کننده ، شکل گیری و نوع زندگی در شهرهای ایرانی – اسلامی است، خواهد بود.