به گزارش گالری آنلاین به نقل از ایرنا ، در پنجمین دوره حراج تهران که به تازگی در هتل پارسیان آزادی با حضور شماری از مجموعه داران و هنردوستان برگزار شد؛ 80 اثر در معرض فروش قرار گرفت که از این تعداد 79 اثر به مبلغ بیش از دو هزار و 530 میلیارد ریال فروش رفت.

در این حراج 14 اثر کلاسیک از هنرمندانی چون کمال الملک، علی اکبر مزین الدوله، علی اصغر پتگر، جعفر پتگر و عیسی بهادری نیز عرضه شد که کمال الملک و پتگر هر کدام با فروش یک اثر به قیمت دو میلیارد و 600 میلیون ریال و دو میلیارد و دویست میلیون ریال جلوتر از بقیه هنرمندان ایستادند.

اما حراج هنری تهران با مدیریت علیرضا سمیع آذر (مدیر موزه هنرهای معاصر 1376 تا 1384و مورخ و منتقد هنر) را که سازمانی به همین نام برگزار کرده است، سوالات فراوانی در پی داشت. عده ای از کارشناسان از چند وچون خریداران و فروشنده ها، برخی از نسبت سازمان برگزار کننده با دولت یا به عنوان سازمانی خصوصی، شماری از واقعی بودن قیمت ها و دسته ای از درستی یا نادرستی برگزاری حراج به عنوان عامل موثر بر روند هنر نگران اند.

خبرنگار فرهنگی ایرنا با شماری از مدیران، هنرمندان عرصه های مختلف از نقاشی تا مجسمه سازی در مورد چند و چون این رویداد فرهنگی و تاثیر آن بر حوزه هنرهای تجسمی گفت وگو کرده است.

***مدیر کل اداره موزه ها: اثر هنری کالای اقتصادی نیست!

محمدرضا کارگر مدیر کل اداره موزه ها و اموال منقول فرهنگی در مورد حراج هنر تهران می گوید: فروش آثار هنری موضوع جدیدی است که در ایران قدمت زیادی ندارد؛ از مدیریت و برگزار کنندگان می خواهم آن را به شکل های خارجی برگزار نکنند چون نوع برگزاری فعلی صرفا کپی شکل خارجی آن است.

وی ادامه داد: اثر هنری هرگز کالای اقتصادی نیست و همیشه قداست و حرمت هنرمند باید حفظ شود و ارزش های هنری نباید فدای منافع اقتصادی شود.

کارگر به گفته ای از میشل فوکو فیلسوف غربی اشاره کرد که معتقد است وقتی یک اثر هنری تبدیل به یک کالای اقتصادی می شود دیگر اثر هنری نیست؛ به دو دلیل اول اینکه هنرمند باید با مردم زندگی کند و هنرمندی که دچار اشراف زدگی باشد براحتی واژه هنرمند مردمی را برای او نمی توان بکار برد. دوم اینکه تولید اثر هنرمند باید مطابق افکار و زبان حال مردم باشد.

وی گفت: در صورت وقوع این اتفاق، هنرمند به جای خواست مردم خواست بازار برایش مهم می شود و این مساله باعث خواهد شد آثار هنری تجسمی به روزگار فرش دچار شوند که در گذشته اجرای یک نقشه فرش زن ترکمن با حس و حال ذائقه هنری همراه بود اما اکنون پس از تجاری شدن آن این ظرایف از بین رفته و فرش تبدیل به کالای صنعتی و اقتصادی برای بازار شده است.

کارگر معتقد است: حراج هنری تهران به شکل فعلی یا باید متوقف شود یا باید با الگوی جدید و ایرانی ادامه یابد.

***یک هنرمند نقاش و استاد دانشگاه: حراج تهران خط فکری خاصی ندارد!

اسکندری: سازمان حراج تهران را به عنوان نهاد اقتصادی در مجموعه فعالیت هایی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از طرف دولت حمایت می شود می شناسیم ، این نهاد فعالیت خود را از 5 سال قبلا آغاز کرد و از جهاتی در رونق اقتصاد هنر سهیم است؛ بنابراین این حرکت را قاعدتا باید مثبت ارزیابی کنیم.

وی ادامه داد: مساله اقتصاد هنر در ایران مسبوق به سابقه نیست و حراج هنری تهران به عنوان حرکت جدیدی بعد از انقلاب شروع می شود که هنرمندان و فعالان این زمینه از آن فعالیت حمایت می کنند اما به نظر می رسد حراج تهران به نحوی از حمایت های دولتی نیز برخوردار است.

استاد دانشگاه هنر معتقد است: حمایت دولتی می تواند عامل بقای اقتصاد هنر شود ولی خطری را به همراه دارد و آن شتابزدگی یا خودسانسوری هنرمند است؛ به نوعی به فعالیت گالری دارها جهت می دهد و گالری دار فعالیت خود را حول محور جذب آثار آن هنرمند ادامه می دهد و تا حدی جلوی خلاقیت هنرمند را می گیرد.

اسکندری می گوید در سال های قبل کارهای خلاقه توسط هنرمندان رونق گرفته بود ولی الان به نحوی محافظه کاری در هنرمندان ایجاد شده است.

وی مشکل دیگر در حراج هنری تهران را ورود و قیمت گذاری آثار را همراهی با نوعی پنهانکاری می داند که نوعی شک و شبهه ایجاد می کند.

اسکندری توضیح داد: این سوال مطرح است که آیا این اثر با قیمت واقعی عرضه شده است یا سازوکارهایی باعث شده این اثر با آن قیمت چکش بخورد، ضمن اینکه در حراجی تهران هنرمند اصلا کاره ای نیست ولی در بعضی حراجی های دنیا هنرمند مستقیم ارتباط برقرار می کند و با روزمه خودش اثرش را ارائه می کند.

این نقاش گفت: درصد مشارکت وزارت ارشاد در اجرای این حراج از نظر من حدود 90 درصد هست و اگر بتوانیم این نسبت را تغییر داده و حراج تهران بتواند از 10 درصد حمایت دولت برخوردار شده و 90 درصد متکی به بازار داخلی و گالری ها و خود هنرمندان باشد موفق عمل کرده است.

وی معضل دیگر در حراج تهران را نبود خط فکری خاصی دانست و گفت: صرفا بحث اقتصادی در حراج هنری تهران وارد شده است، در حالیکه حراج های مطرح دنیا مانند کریستیز و پوتنام با خط فکری خاصی برگزار می شوند. هر چند مدیر حراج تهران یعنی علیرضا سمیعی آذر شناخته شده است و صرفا با هدف اقتصادی برگزار می شود.

***خدادادی: با هر رویدادی که اقتصاد هنر را تقویت کند موافقم

رضا خدادادی هنرمند نقاش و مجسمه ساز نیز در مورد حراج هنری تهران می گوید: اول اینکه حراج همین نمونه است و شکل غربی و ایرانی ندارد؛ هر کسی بالاترین قیمت را پیشنهاد دهد می برد. نفس حراج بد نیست و کار خوبی است.

وی ادامه داد: هنرمندی که انگیزه اش را از دست بدهد یا انگیزه دیگری بدست آورد یا تحت تاثیر حراجی کار کند اصلا هنرمند نیست و اگر اینطور شود مقصر خود هنرمند است.

وی خاطر نشان می کند من با هر موفقیتی در عرصه اقتصاد هنر موافق هستم؛ اکسپوی خوب، حراجی خوب یا برگزاری گالری های خوب؛ ولی هر جا که معامله ای صورت بگیرد به هرحال ممکن است حواشی داشته باشد و همه جای دنیا همینطور است.

خدادای در مورد کارشناسی آثار نیز گفت: ارزش واقعی آثار را هیچ کارشناسی نمی تواند مشخص کند. ممکن است قیمت ها کاذب یا واقعی باشد؛ اما در همه حراجی ها این اتفاق می افتد. در هر حال می توانیم نقص ها و اشکالات حراج هنری تهران را از بین ببریم.

این هنرمند مجسمه ساز افزود: خریداران و فروشندگان در هیچ حراجی مشخص نیستند و همیشه در همه حراجی ها اسامی محرمانه است؛ مگر اینکه فرد مشهوری باشد که مانند الناز شاکردوست که در این حراج اثری را خریداری کرد.

*** یک کارشناس امور هنری: حراج تهران رو به شکوفایی است

این کارشناس که خواست نامش در خبر ذکر نشود معتقد است هیچ حراجی نام خریداران و فروشندگان را معرفی نمی کند و این روالی طبیعی است هرچند حراج هنری تهران تا امروز نام برخی از خریداران را از جمله بانک پاسارگاد و دوسالانه دامونفر را معرفی کرده است.

وی می گوید حراج ها هرگز برای خریداران فراخوان نمی دهند؛ بلکه نبض بازار را می شناسند و گالری ها را می بینند و بر اساس آن آثار را انتخاب و در حراج ارائه می کنند.

این کارشناس امور هنری باور دارد حراج هنری تهران با معرفی و عرضه آثار کلاسیک در این حراج مسیر شکوفایی را می پیماید زیرا معمولا در حراج های منطقه هنر مدرن ایران به فروش می رفته است و این راهی نوست که علیرضا سمیع آذر به عنوان مدیر حراج تهران و فرد شناخته شده عرصه هنر تجسمی آغاز کرده است.

در همین حال اخباری می رسد که ممکن است حراج هنری تهران خریداران بیشتری از جمله خریدار اثر هنری سهراب سپهری را با قیمت 30 میلیارد ریال اعلام کند که در نوع خود اقدام بی سابقه ای است.

با آنکه حراج هنری تهران با چندوچون های بسیاری پنجمین سال خود را پشت سر گذاشت و عده ای سوالاتی در باره واقعی بودن قیمت ها و حتی ارقام کارشناسی آن می پرسند؛ در نفس خود باعث رونق بازار هنر، ترغیب هنرمندان، استقلال آنها و به نوعی جلوگیری از طرح شدن آثار هنرمندان ایرانی در حراج های خارجی مانند حراج کریستیز می شود که همه ساله دو بار در دبی برگزار می شود و پیش از این بارها آثار هنرمندان ایرانی در آن فروش رفته بود.