دو هنرمند و استادکار سفال و سراميک ايراني و چيني، با ساخت ظروف سفالي در کنار يکديگر، جلوه‌اي از اين هنر کهن را به نمايش گذاشتند.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از روابط‌عمومي فرهنگستان هنر، همزمان با برگزاري نشست تخصصي «سفال و سراميک در مناسبات هنري ايران و چين» و برگزاري نمايشگاه «سفال و سلادون چين»، که در راستاي گسترش تعاملات فرهنگي و هنري اين دو کشور برگزار شد، دو هنرمند و استادکار ايراني و چيني در کنار يکديگر، با خلق آثار سفالي، جلوه‌اي از اين هنر باشکوه و باستاني را به نمايش گذاشتند.
سعيد سالکي، هنرمند و استادکار حوزه سفال و سراميک که با چرخ به اجراي اين هنر مي‌پرداخت، درخصوص ويژگي‌هاي ساخت سفال در اين دو کشور بيان کرد: هر دو کشور داراي ويژگي‌هاي خاص خود هستند و نبايد آنها را با يکديگر مقايسه کرد، اما به‌طور کلي سفالگران چيني روي بدنه و لعاب خيلي متراکم‌تر کار مي‌کنند و پخت بالاتري دارند. ويژگي بدنه در ايران تا 1000 درجه دماي پخت لازم دارد، اما آنها تا 1300 درجه دما استفاده مي‌کنند. به لحاظ مواد اوليه نيز در چين تنوع گِل و لعاب زيادي وجود دارد و آنها روي مواد و بدنه خيلي خوب کار مي‌کنند. ما بيشتر روي تزئينات، تنوع و زيبايي‌شناسي کار تمرکز داريم.
وي يکي از آسيب‌هاي جدي به حوزه سفال را عدم استفاده از چرخ عنوان کرد و متذکر شد: هويت و شناسنامه تاريخ تمدن ما با چرخ سفالگري گره خورده و آثار به‌جا مانده از دوران‌هاي تاريخي نيز گواه اين ادعاست. اما متاسفانه استفاده از چرخ در ايران در حال منسوخ شدن است و اگر کاري نکنيم، اين ويژگي به دست فراموشي سپرده خواهد شد.
اين هنرمند به راهکاري جدي اشاره کرد و توضيح داد: ما با ميراث فرهنگي در حال فعاليت هستيم و از طريق برگزاري کارگاه‌هاي تخصصي، مزايا و ويژگي‌هاي استفاده از چرخ را گوشزد مي‌کنيم. يکي از مزايا آن است که آثار پديد آمده از چرخ در خارج از ايران به مراتب از آثار قالبي گران‌تر هستند و از اين قابليت مي‌توانند به درآمدزايي مناسبي دست يابند.
اين هنرمند در ادامه سخنان خود تاکيد کرد: هنرمندان ما مي‌بايست با هويت و فرهنگ خود به درستي آشنا شوند، موتيوهاي بومي و منطقه‌اي خود را شناسايي کنند و مطابق با ذائقه فرهنگي و زيبايي‌شناسانه مردم ايده‌پردازي کنند و نگاه خلاقانه داشته باشند. البته اتفاقات خوبي را در اين سال‌ها شاهديم ولي بايد سرعت بيشتري به آن داد.
سالکي که تاکنون نمايشگاه‌هاي بي‌شماري از آثار خود در داخل و خارج برگزار کرده، به وضعيت آموزش سفال پرداخت و گفت: متاسفانه ما به سفال آن اهميتي که بايد را نداده‌ايم و قابليت‌هاي سفال را شناسايي نکرديم به همين سبب آموزش آن در هنرستان و دانشگاه به‌طوري تخصصي پيگيري نمي‌شود. پيشبرد اهداف کلان در حوزه سفال نگاه تخصصي‌تري را مي‌طلبد و مي‌بايست رشته تخصصي سفال از دوره هنرستان آغاز شود و تا دانشگاه‌ها ادامه يابد. در صورتي‌که اين هنر ذيل رشته صنايع دستي ديده شده و ميزان زمان يادگيري آن بسيار کم است. بايد چرخ سفالگري را وارد هنرستان و دانشگاه کنيم.
وي در پاسخ به اين سوال که چگونه مي‌توان به صادرات مطلوب در حوزه سفال در ايران دست يافت و دولت چگونه بايد هنرمندان را حمايت نمايد، خاطرنشان کرد: اگر بخواهيم در زمينه سفال به مقام‌هاي جهاني دست يابيم و پيشرفت کنيم، بايد آگاهي رسانه‌اي نسبت به اين هنر داشته باشيم و جوانان خود را با قابليت‌هاي سفال آشنا کنيم و براي آنها انگيزه ايجاد نماييم. سفال ايران اين قابليت را دارد که به رشد چشمگيري برسد و نياز چنداني به حمايت‌هاي مالي دولت نيست و تنها مي‌تواند نقش تسهيل‌گر را براي هنرمندان ايفا کند، اينکه دولت به تقويت گردشگري بپردازد، صنايع دستي ايران به خودي خود، رشد چمشگيري خواهد داشت.
سعيد سالکي که پژوهشگر حوزه سفال و سراميک است و مقالات بسياري در اين حوزه دارد، درباره وجه درآمدزايي سفال تاکيد کرد: دوست دارم رازي را با 80 ميليون جمعيت ايران در ميان بگذارم. اينکه سفال يک تجارت پنهان است و مي‌تواند درآمد بالايي داشته باشد؛ البته به اين شرط که هنرمندان با تلاش شبانه‌روزي، ذهن، فکر، بدن و خلاقيت خود را به کار گيرند تا بتوانند روح زيبايي را به سفال‌ها بدمند.
اين استادکار حوزه سفال و سراميک، در پايان سخنان خود به جواناني که به هنر سفال و سراميک علاقه‌مندند، توصيه کرد: هنرمند بايد مشاهداتش را تقويت کند و زيست جزئي‌نگر داشته باشد به اين معنا که به جزئيات توجه بيشتري کند. به بازديد موزه‌ها و گالري‌ها برود و با آثار و هويت فرهنگي کشور خود آشنا شود. در کنار آن آثار ديگر کشورهاي جهان را نيز مورد مداقه قرار دهد و از همه اينها براي تقويت نگاه خود بهره‌مند شود.
«سونگ وي» هنرمند و استادکار چيني 42 ساله‌اي بود که از 16 سالگي در حال انجام کار سفال است. او ديگر هنرمندي بود که در کنار سعيد سالکي به خلق اثر مي‌پرداخت. وي درباره چگونگي يادگيري خود و نظام آموزش سفال در چين توضيح داد: اين هنر به صورت موروثي در خانواده‌ام جريان دارد و البته نظام يادگيري دانشگاهي نيز در چين وجود دارد، اما اين هنر را از استاد خود در خانواده آموخته‌ام.
وي که اهل ايالت نينگ‌بو است، درباره شيوه سفالگري اين ايالت گفت: من تفاوت چنداني در شيوه سفالگري ميان چين و ايران نمي‌بينم. شايد بتوانم به اشکال متفاوت آن اشاره کنم. درباره درجه پخت در ايران اطلاعات چنداني ندارم اما ما آثارمان را در دماي 1300 درجه سانتيگراد در کوره مي‌پزيم. همچنين در آثار سراميکي از فلز آهن استفاده مي‌کنيم.
اين هنرمند درباره مواد اوليه سفالگري چين گفت: گِلي که در چين مورد استفاده قرار مي‌گيرد کمي متفاوت از کشور شما است. گِل مورد استفاده در چين سخت، سفت و سنگين‌تر است و در عين حال ديرتر خشک مي‌شود. ولي گِل ايران نرم‌تر هست و زود خشک مي‌شود و عادت به کار با اين نوع گِل را ندارم.
وي درباره کارگاه خود توضيح داد: داراي کارگاهي هستم که يکصد نفر در آن کار و ارتزاق مي‌کنند. آثار خلق شده در کارگاهم فقط شامل ظروف هست و البته هستند هنرمنداني که آثار ديگري به جز ظروف دارند. ابتدا ظروف را با گل مي‌سازيم و روي آن شکل مي‌دهيم، سپس با رنگ‌هاي طبيعي آن را رنگ کرده و در آخر در کوره مي‌پزيم تا رنگ و شکل آن ثابت شود. از کوره برقي و سنتي هر دو در کارگاهم استفاده مي‌کنم.
استاد سونگ وي، ادامه داد: کاربرد سفال‌هاي رنگ شده و سلادون منحصر به پذيرايي ميهمان و مراسم‌هاي رسمي و اعياد در چين است و براي کارهاي روزمره مثل صرف غذا و آشاميدن، تمامي خانواده‌ها معمولا از سفال‌هاي بدون رنگ و طبيعي استفاده مي‌کنند.
او همچنين درباره حمايت‌هاي دولت خود اظهار داشت: هنرمندان ماليات پرداخت مي‌کنند، اما دولت نيز در قبال آن تبليغات وسيعي براي آنان انجام مي‌دهد و بستر توسعه اقتصادي هنرمندان را فراهم مي‌کند.
وي در پايان درباره آثار سفال ايران گفت: بيشتر اين آثار را در موزه‌ها ديدم که بسيار زيبا و خوب هستند ولي در کل اطلاعات چنداني درباره سفال ايران ندارم.
گفتني است، خلق آثار بداهه در فرهنگستان هنر با همکاري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري روز 9 آبان 1402 با حضور هنرمندان، دانشجويان و علاقه‌مندان برگزار شد.
نمايشگاه آثار سفال و سلادون چين در موسسه فرهنگي هنري صبا نيز تا 8 آذر براي علاقه‌مندان داير خواهد بود.