تعريف مفاهيم و اصطلاحات:
مخاطب:
تعاريف بسياري از مخاطب نزد صاحب نظران علم ارتباطات وجود دارد که هر کدام به گونه اي بيانگر يک خصلت وجودي و داراي ويژگي هاي متمايز اند و اين ويژگي ها باعث شده تا يک توافق نظر قطعي بر روي اين که مخاطب چه کسي است، صورت نپذيرد. به طور حتم ويژگي هاي متفاوتي در افراد مختلف وجود دارد که نحوه ي رفتار آنان را تشکيل مي دهند و اين کثرت مخاطب منجر شده تا تصوير واحدي از مخاطب در ذهنمان نداشته باشيم. مخاطبان به نسبت تحت تأثير بودن محتواي رسانه‌هاي متعدد و نيز نوع عملکردشان در انتخاب محتوا و ويژگي هاي بارزشان شناخته مي شوند.پژوهشگران تمايل دارند تا مخاطب را کسي بدانند که داوطلبانه به محتواي رسانه معيني روي مي آورد (مهديزاده 1384: ويندال، اولسون و سيگنايزر، 1376، 258).
2-8-1 اينترنت
با ورود اينترنت به دنياي رسانه هاي جمعي، جوامع به سمت دو فضايي شدن حرکت کردند. اينترنت آمد تا به مخاطب بياموزد که حق انتخاب محتوا را دارد. به عبارتي ديگر اينترنت با ويژگي هاي ذاتي خود، به مخاطب ارزش بخشيده و او را قدرتمند و مستعد انجام کارهاي بيشتر و متنوع تر ساخته است. مخاطب توانسته با بهره جويي از اينترنت خود را از محدوديت هايي که رسانه هاي پيشين در ايجاد تعامل دو طرفه برايش تعيين کرده بودند، جدا سازد. به گونه اي که خود سازنده ي محتوا باشند نه فقط مخاطب منفعل صرف. ويژگي جهاني بودن اينترنت باعث شده تا صداي کساني که از رسانه هاي جمعي محروم مانده اند، در سرتا سر جهان شنيده شود و بتوانند ايده ها و افکار و ايدئولوژي هاي خود را به سمع و نظر جهانيان برسانند. در واقع اينترنت يک نوع وعده آزادي به مخاطب مي دهد (سرفرازي 1391، 10).
3-8-1 شبكههاياجتماعي
شبکه‌هاي اجتماعي، فضاهايي در دنياي مجازي هستند که براي ارتباط ميان افراد مختلف، با سطوح گوناگون دسترسي، به وجود آمده اند. ايجاد ارتباطات جمعي و ميان فردي، تشکيل اجتماعات مجازي، اطلاع رساني، تبادل اطلاعات و نظرها از شناخته شده ترين کارکردهاي اين فضاها هستند. شبکه اجتماعي متشکل از گروه هايي(افراد) است که از طريق وابستگي هايشان به يکديگر مرتبط شده اند. اين وابستگي ها مي تواند اهداف، آرمان ها، مسايل مادي و حتي مسايل ديني باشد. افراد وارد اين ارتباط مي‌شوند و تأثير متقابلي بر هم دارند و شخصيت و هويت افراد نيز در ارتباط با گروه تأثير دارد. حضور افراد در شبکه‌هاي اجتماعي، احتمال مشارکت ها و کنش هاي اجتماعي را افزايش مي دهد. هر چه پيوند افراد و اعضا در اين شبکه‌ها بيشتر و انبوه تر باشد، امکان همراهي، تعامل، نزديکي ديدگاه ها، حرکت همسو و مشترک نيز افزايش خواهد يافت. در يک شبکه اجتماعي، افراد هم اهداف سياسي و هم اهداف شخصي را پيگيري مي‌کنند و در عين حال، با ديگر افراد و سازمان ها نيز تعاملي چندگانه دارند. ضمن اينکه، تماس ها و ارتباط‌هاي شخصي، مانند وسيله اي براي پيوند دادن سازمان ها و گروه ها عمل مي‌کنند. ساير ويژگي هاي شبک هاي اجتماعي مجازي عبارت اند از: به اشتراک گذاري، بسيج کنندگي و سازمان دهي، دوستي، اعتماد، حلقه هاي مخاطبان، استناد و تعميم، چندرسانه اي بودن، گپ، نقد بي‌رحمانه، دنبال کردن و دنبال شدن، پرستيژ، خردجمعي، جهاني بودن، سرگرمي، ساختار دموکراتيک، قدرت سرمايه (ضيايي پرور 1392، 2)
4-8-1 ارتباط دو سويه:
ويژگي دوسويه‌گي تعامل يا کنش و واکنش متقابل در رسانه هاي سايبر به يک فرمت ويژه دلالت مي‌کند. دست اندرکاران رسانه هاي سنتي مکتوب – تصويري وصوتي – همه ميزبانان مديران، سياستگزاران، کارکنان و مدعويني هستند که براي اين يا آن گزارش و موضوع دعوت شده‌اند. اما نشريات اينترنتي ميزبان همه کساني هستند که علاوه بر اطلاع گيري، سوداي شرکت فعال در توليد نشريه و حضور خلاق در رابطه‌اي زنده و متقابل و چند جانبه را در سر دارند. درهرحال، ويژگي تعامل يا کنش و واکنش متقابل و دوسويه در رسانه هاي سايبر آشکارا به يک فرمت ويژه دلالت مي‌کند، به فرمتي که اکنون کاملا بر اين نوع از رسانه‌ها غلبه يافته است و در ادبيات رايج بين سايبر ژورناليست‌ها به آن فرمت دو سويه مي‌گويند (همشهري آنلاين، به نقل از شکرخواه، 1386).
نويسنده: مينا نادري