ريتم، هارموني، حرکت / مرور 5 دهه نقاشي‌هاي بهجت صدر در گالري‌هاي ˝آريا˝ و ˝ آب انبار˝

به گزارش گالري آنلاين به نقل از هنرآنلاين ، نمايشگاهي جامع از آثار هنرمند فقيد با عنوان " بهجت صدر؛ رد در سياهي" با نمايشگاه‌گرداني مراد منتظمي مورخ و کارشناس موزه تيت لندن، اين روزها همزمان در گالري‌هاي "آريا" و " آب انبار" برپا شده است. مجموعه نزديک به 90 اثر در چيدماني بر اساس تجربه‌هاي هنرمند طي نزديک به 5 دهه، به نمايندگي از دوره‌هاي مختلف فعاليت هنري بهجت صدر در اين گالري‌ها به نمايش درآمده‌اند. گزارشي که در ادامه مي‌خوانيد در دو بخش و به تفکيک ، آثار به نمايش درآمده در گالري‌هاي "آريا" و " آب انبار" را مرور مي‌کند.

گالري آريا؛ از "بي شکلي" تا " سال‌هاي ريتميک"

تعدادي از نقاشي‌هاي بهجت صدر، نزديک به 30 اثر در گالري آريا روي ديوار رفته‌اند. بخشي از اين آثار متعلق به دوره‌اي است که نمايشگاه‌گردان مجموعه از آن به عنوان "بي‌شکلي" ياد مي‌کند؛ از جمله اين‌ها اثر رنگ روغن روي بوم هنرمند در ابعاد تقريبي 65-95 سانتيمتر است که در سال 1335 خلق شده؛ فرم‌هاي آزاد در هم تنيده و هارموني سرخ و آبي‌ها در اين اثر با برداشتن رنگ در بعضي قسمت‌هاي اثر همراه است.

اثر ديگري در ابعاد بزرگ‌تر خلق شده در سال 1343 هم يکي از نمايندگان نقاشي‌هاي کنشي هنرمند در اين نمايشگاه است که به صورت لکه‌گذاري‌هاي هيجاني تکرنگ روي بومي به ابعاد تقريبي 95-180 سانتيمتر اجرا شده است.

همچنين آثاري از "سال‌هاي ارگانيک" نقاشي‌هاي بهجت صدر؛ چنان که نمايشگاه‌گردان مجموعه نام‌گذاري کرده در گالري آريا به نمايش درآمده؛ از جمله رنگ روغن بدون عنوان با ابعاد تقريبي 100-180 سانتيمتر که بر سطح زرد رنگ بوم، تنه‌هاي متراکم درختان با حرکت کاردک به نقش درآمده‌اند.

اثري ديگر از همين دسته، ردگذاري هايي با هارموني سبزها و آبي‌ها است که در ابعاد تقريبي 150-70 و با تکنيک رنگ روغن روي بوم خلق شده.

اثر ديگر متعلق به اين دوره، خلق شده در سال 1346 و به نمايندگي از تعداد بيشتري آثار هنرمند است که به صورت تک رنگ سياه با حرکات کاردک به طور مستقيم بر روي سطح چوب نقاشي شده و بازهم تنه‌هاي درختان را نشان مي‌دهد که با رنگ برداري به وسيله کاردک بافت سطح چوب را به خود گرفته‌اند.

"سال‌هاي ريتميک" فعاليت هنري بهجت صدر در فاصله سال‌هاي 1347 تا 1358 تقسيم بندي ديگري از سوي نمايشگاه‌گردان مجموعه است که با چند اثر به نمايندگي از اين دوره معرفي مي‌شود. از جمله اين‌ها اثري با فضاي تک رنگ قهوه اي است با اقتباسي از آجرکاري‌ها و گره چيني‌هاي معماري ايراني.

همچنين چند اثر با ابعاد کوچک تر که باز هم ملهم از گره چيني‌ها اما با تکنيک متفاوت نوار چسب و کاغذ روي تخته، در هارموني‌هاي رنگي متنوعي از جمله سبز و آبي‌ها و سرخ و قهوه اي‌ها خلق شده‌اند و همان طور که از نام گذاري اين دوره از آثار او مشخص است بر تقسيم بندي‌هاي هندسي و ريتم‌ها متمرکز هستند.

سه اثر از "سال‌هاي کلاژ" يعني فعاليت هنري بهجت صدر در فاصله سال‌هاي 1359 تا 1388 ، تا پايان حيات هنرمند و آخرين تجربه هاي  او که عمدتاً تکه چسباني‌هايي با تکنيک‌هاي مختلف هستند در گالري آريا به نمايش درآمده‌اند. اين آثار بر روي ميزهايي که مختص اين نمايشگاه و به نشانه دوره اي که بهجت صدر آثارش را از بوم روي سه پايه به کاغذهاي پهن شده روي ميز کشانده طراحي شده‌اند.

يکي از اين سه اثر، قطعه‌هاي رنگ روغن روي کاغذ با هارموني خاکستري و قهوه اي است که به صورت ريتميک در کنار هم چسبانده شده‌اند.

همچنين دو اثر ديگر از کلاژهاي او در اين بخش از نمايشگاه با سطوح و نوارهاي چسبانده شده روي کاغذ که بريده اي از عکس يک منظره را در مرکز تصوير نشان مي‌دهند. اين آثار نماينده مجموعه اي بزرگ‌تر از کلاژهاي بهجت صدر است که او با تکه چسباني‌هاي متنوع از سطوح رنگي و عکس‌هاي شخصي‌اش خلق کرده است.

گالري آب انبار؛ وارياسيون هايي از رنگ و آلومينيوم

گالري آب انبار در بخشي ديگر از نمايشگاه " بهجت صدر؛ رد در سياهي" ميزبان نزديک به 60 اثر از دوره‌هاي مختلف فعاليت هنري اين هنرمند است. از جمله اين‌ها نمايش تعداد قابل توجهي از تجربه‌هاي بهجت صدر که در قالب رنگ گذاري‌هاي او با کاردک بر روي سطح آلومينيومي است که امروز به عنوان بخشي از تجربه‌هاي منحصربفرد اين هنرمند شناخته مي‌شوند.

بهجت صدر با ايجاد حرکت‌ها و ريتم‌هاي متنوع در هريک از اين آثار و با برداشتن رنگ به وسيله کاردک از روي سطوح اجازه مي‌دهد که انعکاس محيط در سطح آينه وار آلومينيوم، آثار او را به جلوه اي سه بعدي برسانند.

اثري با ابعاد تقريبي 120-180 سانتيمتر با هارموني  آبي بنفش از نمونه‌هاي شاخص اين دسته آثار هنرمند است که در سراسر سطح آلومينيومي با ردگذاري هاي شبکه وار و ريتميک پوشانده شده است.

همچنين تعدادي ديگر از آثار ريتميک بهجت صدر که در ابعاد کوچک تر و با ميانگين اندازه‌هاي 12 – 20 سانتيمتر خلق شده‌اند در قالب تجربه‌هاي رنگي او بر روي کاغذ آلومينيومي در اين نمايشگاه ارائه شده‌اند.

از ديگر نمونه‌هاي آثار ريتميک بهجت صدر در اين نمايشگاه، تک رنگ‌هاي سياه بهجت صدر باز هم اغلب بر روي آلومينيوم و کاغذ است که همزمان با انعکاس محيط در زمينه آينه وار آلومينيوم، خاکستري‌ها و خاکستري‌هاي رنگي متنوعي را پيش سطح روي بيننده مي‌گذارند. اين آثار با ريتم‌هاي مواج و تو در تو حسي از حرکت را به وجود آورده‌اند؛ حرکتي که ميل به ادامه يافتن بيرون از چارچوب تصوير را القا مي‌کنند و نگاه مخاطب را به حس تداوم در فضا مي‌کشانند.

از مجموعه گسترده کلاژهاي بهجت صدر که در فاصله سال‌هاي 1359 تا 1388 خلق شده‌اند، نمونه‌هاي متعددي در گالري آب انبار به نمايش در آمده است.

از جمله اين‌ها يکي از تجربه‌هاي منحصر بفرد هنرمند است که در ابعاد تقريبي 110-100 خلق شده و از نظر پيچيدگي‌هاي تکنيکي و تعدد عناصر اثري ويژه در مجموعه کلاژهاي هنرمند محسوب مي‌شود. اين اثر بدون عنوان با تکنيک کلاژ عکس و نوارچسب روي کاغذ چسبيده روي تخته اجرا شده و از ويژگيهاي آن مي‌توان به تکثير يک تصوير ثابت در وارياسيون هاي متعدد و پوشاندن بعضي از عناصر با استفاده از نوار چسب که در نهايت به فرم‌هاي ساده تر و خالصي رسيده‌اند اشاره کرد.

همچنين تعداد قابل توجهي از کلاژهايي که بهجت صدر بر روي کاغذ و با استفاده از عکس‌ها قطعه‌هاي رنگ آميزي شده اجرا کرده به نمايش درآمده‌اند. اين دسته از آثار هنرمند اغلب با تکه چسباني قطعه‌هاي رنگي به صورت شبکه وار که ديتيلي از عکس يک منظره يا عناصر در بخشي از تصوير گنجانده شده، به وجود آمده‌اند. چشم اندازهايي از درختان، ساحل و دريا و قسمتي از صخره‌هاي يک کوه از جمله موضوعات عکس‌هايي است که بخشي از سطح اين آثار را تشکيل مي‌دهند.

و بالاخره تعدادي از آثار متفاوت تر بهجت صدر که در گالري آب انبار به نمايش درآمده بخشي ديگر از شخصيت و تجربه‌هاي اين هنرمند را پيش روي بيننده مي‌گذارد. يکي از اين‌ها اثر رنگ روغن روي بوم به ابعاد تقريبي 80-130 سانتيمتر؛ به زعم مراد منتظمي نمايشگاه‌گردان مجموعه، حاوي بعضي از دغدغه‌هاي اجتماعي بهجت صدر از جمله واکنش او به غلبه صنعت بر اجتماع است. اين اثر که با تکنيک رنگ روغن روي بوم خلق شده، چشم اندازي ساده شده از يک مجموعه پالايش نفت است که بهجت صدر با تقسيم بندي‌هاي سطح اثر به لايه‌هاي مختلف ظهور اين صنعت در ايران اشاره مي‌کند.

 

پیمایش به بالا