هنرمنداني که در ۹ دوره حراج تهران حضور داشتند و رکورددار شدند تنها هنرمندان پيشگام نبودهاند و در بين آنها ميتوان به هنرمندان دهه شصت و هفتاد هم اشاره کرد.
به گزارش گالري آنلاين به نقل مهر، حراج تهران از خرداد سال ۱۳۹۱ آغاز به کار کرد و در ابتدا به آثار هنري مدرن و معاصر توجه نشان داد و شايد ۶ سال پيش کمتر کسي پيشبيني ميکرد اين حراج بتواند در آستانه برگزاري دهمين دوره خود قرار بگيرد، آنهم درحاليکه از ۸۴۳ اثري که در ۹ دوره قبلي آن حضور داشته، فروشي معادل ۱۵ بيليون و ۲۹۴ ميليارد و ۶۰۰ ميليون تومان به دست آمده باشد. با احتساب دوره دهم، ۹۵۷ اثر از ۳۱۳ هنرمند در ۱۰ دوره حراج حضور داشته و دارند که ۲۴۲ نفر از آنها در قيد حيات هستند. سهم زنان هنرمند از اين فروش ۹ درصد و سهم جوانان هنرمند دهه پنجاهي ۳ درصد و دهه شصتيها ۲ درصد است که در طي ۹ دوره افزايش داشتهاند. حتي پاي دهه هفتاديها هم در هشتمين دوره به حراج تهران باز شد که مورد توجه رسانهها قرار گرفت.
هنرمنداني که در ۹ دوره حراج تهران رکورد زدند
اثري از سهراب سپهري که برآورد قيمت آن بين ۱۸۰ تا ۲۵۰ ميليون تومان بود در نخستين دوره حراج تهران که با حضور ۷۳ اثر از هنر مدرن و معاصر در خردادماه ۱۳۹۱ برگزار شد به قيمت ۱۹۰ ميليون تومان فروخته شد و عنوان گرانترين اثر دوره نخست را به خودش اختصاص داد و اثري از محمد احصايي خطاط و نقاش به قيمت ۱۲۰ ميليون تومان، اثر ۱۱۰ ميليون توماني مسعود عربشاهي نقاش و مجسمهساز، اثر ۹۰ ميليون توماني پرويز تناولي مجسمهساز و نقاش در رتبههاي بعدي فروش نخستين دوره حراج تهران قرار گرفتند. موفقيت اثر سهراب سپهري در دوره نخست باعث شد که در دوره دوم، ۲ اثر از اين هنرمند وارد حراج شود و البته بازهم آثار او با بالاترين قيمت يعني ۷۰۰ و ۵۶۰ ميليون تومان به فروش رفتند و سپهري را گرانترين هنرمند دوره دوم کردند.
در دوره سوم آثار سپهري نتوانستند موفقيت خودشان را تکرار کنند و در اين دوره محمد احصايي خطاط و نقاش با ۲ اثري که به قيمتهاي ۵۸۰ ميليون و ۳۶۰ ميليون تومان به فروش رفت، گرانترين هنرمند دوره سوم شد. البته هنرمندان ديگري هم در رتبه بالاتر از سپهري قرار گرفتند، مثلا اثر رضا درخشاني نقاش ۶۰۰ ميليون تومان، اثري از آيدين آغداشلو نقاش و گرافيست در اين دوره به قيمت ۳۸۰ ميليون و آثاري از حسين کاظمي نقاش و فرهاد مشيري نقاش به قيمت ۳۶۰ ميليون تومان به فروش رسيدند.
در چهارمين دوره حراج قيمتها افزايش پيدا کرد و آثار هنرمندان با رقمهاي نجومي به فروش رسيد. سهراب سپهري بازهم عنوان گرانترين هنرمندان حراج تهران را به دست آورد و رکورد فروش را جابهجا کرد. اثري از او يک ميليارد و ۷۰۰ ميليون و اثر ديگرش ۷۰۰ ميليون تومان به فروش رسيد تا او هنرمند ۲ ميليارد و ۴۰۰ ميليون توماني دوره چهارم شود.
در پنجمين دوره اثري از منوچهر يکتايي به قيمت يک ميليارد و ۴۷۰ ميليون و اثري از فرشچيان به قيمت يک ميليارد و ۲۵۰ ميليون تومان به فروش رفتند. آثاري از حسين زنده رودي نقاش و محمد احصايي هم با فروشهاي يک ميلياردي در رتبه بعدي قرار گرفتند و اثر منير فرمانفرماييان نقاش و مجسمهساز با فروش ۹۰۰ ميليون توماني در رتبه بعد قرار گرفت.
در دوره ششم، از آثار فرهاد مشيري نقاش استقبال شد و آثار به قيمتهاي ۸۵۰ ميليون تومان و ۵۰۰ ميليون تومان به فروش رفتند تا او هنرمند يک ميليارد و ۳۵۰ ميليوني دوره ششم شود. البته آثاري از رضا درخشاني با فروش ۵۰۰ ميليون توماني و بهمن محصص با فروش ۶۰۰ ميليون توماني هم در اين دوره جزو آثار گرانقيمت بودند.
دوره هفتم؛ دوره هنرهاي ميلياردي
آثار سهراب سپهري باز هم مانند نخستين، دومين و چهارمين دوره حراج تهران گرانترين آثار دوره هفتم بودند؛ اثري از او يک ميليارد و ۲۰۰ ميليون و اثر ديگرش سه ميليارد و ۱۰۰ ميليون تومان به فروش رفت. شايد بشود دوره هفتم را دوره هنرهاي ميلياردي نامگذاري کرد.
دوره هشتم، دورهاي بود که در آن نه تنها منير شاهرودي فرمانفرماييان موفقيت خود را تکرار کرد بلکه اثر او با بالاترين قيمت يعني يک ميليارد و ۳۰۰ ميليون تومان به فروش رفت. آثاري از واي. زي.کامي (کامران يوسف زاده) نقاش مقيم نيويورک و فرهاد مشيري هم با قيمت يک ميليارد توماني در جايگاه بعدي قرار گرفتند.
در دوره نهم اثري از سهراب سپهري صدرنشين شد؛ اثري که ليلي گلستان آن را به حراج تهران عرضه کرد. ۵ ميليارد و ۱۰۰ ميليون تومان آخرين مبلغ پيشنهادي بود که کسي نتوانست بالاتر از آن را پيشنهاد کند. بعد از سپهري، اثري از حسين زندهرودي به قيمت ۲ ميليارد و سيصد ميليون تومان به فروش رسيد و بازهم پاي اثر ديگري از سپهري به ميان آمد. اثر دوم او يک ميليارد و ۹۰۰ ميليون تومان چکش خورد.
حضور آثار هنرمندان زن در ۹ دوره حراج تهران
سهم زنان هنرمند از فروش ۹ دوره حراج تهران، ۹ درصد و سهم جوانان هنرمند دهه پنجاهي ۳ درصد و دهه شصتيها ۲ درصد است که در طي ۹ دوره افزايش داشتهاند
زنان از نخستين دوره حراج تهران حضور چشمگيري در حراج آثار هنري داشتند و آثار هنرمنداني چون فرح اصولي، عذرا عقيقي بخشايشي، بيتا وکيلي، شادي قديريان، گلناز فتحي و… زيربناي حضور ديگر هنرمندان زن دورههاي بعدي شد.
در دوره اول حراج که با رويکرد هنر معاصر و مدرن ايران در خرداد ۹۱ برگزار شد، از ۷۳ اثري که در اين حراج چکش خورد، ۱۰ اثر متعلق به هنرمندان زن بود و از فروش ۲ ميليارد توماني، ۵ درصد از فروش به زنان تعلق داشت يعني بيش از صد ميليون تومان.
حضور هنرمندان زن در حراجهاي هنر معاصر ايران در دورههاي چهارم با ۱۷ اثر، ششم با ۲۴ اثر و هشتم با ۲۲ اثر به اوج رسيد. در هرکدام از اين دورهها به ترتيب فروش حاصل از آثار هنرمندان زن ۶ درصد، ۱۳ درصد و ۹ درصد از کل فروش حراج بود. هرچند که در برخي دورهها مانند دوره پنجم، هفتم و نهم (سه دوره هنرهاي کلاسيک) تعداد آثار هنرمندان زن کمتر بود، اما آثار آنان با قيمت بالاتري به فروش رسيد و درصد مشارکت آنها به روند ثابتي رسيد.
حضور ۱۲۳ اثر از هنرمندان زن در حراج تهران
بر اين اساس، از ۸۴۳ اثري که در جريان ۹ دوره حراج تهران چکش خوردند، ۱۲۳ اثر از ۴۸ هنرمند زن عرضه شد که ۱۳ درصد از کل آثار بود و با همين تعداد اثر از ۱۵ بيليون و ۲۹۴ ميليارد و ۶۰۰ ميليون تومان کل فروش ۹ دوره حراج تهران، سهم زنان يک بيليون و ۴۵۰ ميليارد و ۳۰۰ميليون تومان است.
آثار کدام هنرمندان زن بيشتر مورد استقبال قرار گرفت
فروش آثار منير (شاهرودي) فرمانفرماييان صدرنشين فروش آثار هنرمندان زن است. حتي از نظر تعداد هم آثار او بيشتر در حراج تهران حضور داشتهاند. فرمانفرماييان با ۱۰ اثر در پنج دوره از حراج تهران حضور داشته که فروش چهار ميليارد و ۷۸۴ ميليون توماني را براي خريداران و فروشندگان به همراه داشته است.
او هنرمندي است که آثارش در حراجهاي مهم خارج از کشور هميشه رکورددار است مانند حراج کريستيز لندن که با عنوان «هنر مدرن و معاصر در خاورميانه» در بيست و چهارم اکتبر ۲۰۱۸ برگزار شد و اثري از منير فرمانفرماييان، ۱۵۰ هزار پوند فروخته شد و در حراج ساتبيز لندن هم که يک روز پيش از حراج کريستيز لندن با عنوان «هنر قرن بيستم/ خاورميانه» در بيست و سوم اکتبر ۲۰۱۸ برگزار شد، اثري از فرمانفرماييان ۱۸۷ هزار و ۵۰۰ پوند فروخته شد.
منير شاهروي فرمانفرماييان متولد ۱۳۰۱ از فارغالتحصيلان دانشکده هنرهاي زيباي تهران است که سالهاي بسياري در نيويورک فعاليتهاي هنرياش را ادامه داده است. او تنها هنرمندي است که در ۴۰ سال اخير از ترکيب آينهکاري، اشکال هندسي، نقشمايهها و نقاشي پشت شيشه استفاده کرده است تا آثار مدرن خود را خلق کند. ۲۵ درصد از کل فروش آثار زنان در ۹ دوره حراج تهران به آثار منير فرمانفرماييان اختصاص دارد.
پس از فرمانفرماييان، آثار زندهياد فريده لاشايي، زنده ياد بهجت صدر، پروانه اعتمادي و زنده ياد ليلي متيندفتري درصدر قرار دارند. هشت اثر از لاشايي با حضور در هفت دوره حراج به فروش ۲ ميليارد و ۵۰۰ ميليون تومان رسيدند. هشتاثر از صدر با حضور در ۶ دوره حراج به فروش يک ميليارد و ۵۸۰ ميليون تومان دست يافتند. ۶ دوره حضور با هشت اثر از پروانه اعتمادي منجر به فروش يک ميليارد و ۱۳۰ ميليون تومان شد و ۵ اثر از ليلي متين دفتري در پنج دوره فروشي معادل ۸۸۰ ميليون تومان داشت.
مشارکت ۶ درصدي دهه پنجاهيها
حراج تهران به جوانان هم توجه دارد، دهه پنجاهيها نسلي تاثيرگذار در حراج تهران هستند. و آنها ۳ درصد فروش کل ۹ دوره حراج را به خودشان اختصاص دادهاند
اما حراج تهران فقط جايي براي آثار هنرمندان پيشين يا آناني که امروز در جايگاه استاد قرار دارند، نيست. حراج تهران به جوانان هم توجه دارد.
دهه پنجاهيها نسلي تاثيرگذار در حراج تهران هستند. آنها ۳ درصد فروش کل ۹ دوره حراج را به خودشان اختصاص دادهاند. البته آثار دههپنجاهيها فقط در دورههاي هنر معاصر و مدرن چکش خوردند يعني ۶ دوره از حراج تهران، اما حضور آنان در همين ۶ دوره منجر به فروش چهار ميليارد و ۲۴۴ ميليون تومان آثار آنان از ۶ بيليون و ۹۶۶ ميليارد و ۸۰۰ ميليون تومان فروش کل ۶ دوره حراج هنر معاصر و مدرن شد؛ يعني ۶ درصد از کل فروش.
از نظر تعداد هم ۹۹ اثر از ۸۴۳ اثري که در حراج تهران چکش خوردهاند به ۴۹ هنرمند جوان دهه پنجاهي اختصاص داشت؛ هنرمنداني چون شهريار احمدي (۱۳۵۸)، افشين پيرهاشمي (۱۳۵۳)، پويا آريان پور (۱۳۵۰)، احمد مرشدلو (۱۳۵۲)، بيتا وکيلي (۱۳۵۲)، گلناز فتحي (۱۳۵۱)، محمد بزرگي (۱۳۵۷)، کامبيز شريف (متولد ۱۳۵۷) و محمود بخشي (۱۳۵۵).
پرفروشترين هنرمندان دهه پنجاهي در حراج تهران
شهريار احمدي، افشين پيرهاشمي، پويا آريان پور و احمد مرشدلو به ترتيب پرفروشترين هنرمندان دهه پنجاهي در حراج تهران هستند. شهريار احمدي با ۶ اثر به بالاترين رکورد فروش هنرمندان دهه پنجاهي رسيده و آثار او در ۶ دوره حراج هنر معاصر به ۶۳۵ ميليون تومان رسيده است.
دهه شصتيها ثابت قدم هستند
بعد از دهه پنجاهيها، اين دهه شصتيها هستند که ورودشان به حراج تهران قابل توجه است زيرا آثار اين هنرمندان در کنار استداني به حراج گذاشته ميشود که متعلق به هفتاد يا هشتاد سال پيش هستند.
آنها گوشه کوچکي از فروش حراج تهران را به خود اختصاص دادهاند، اما روند حضور دهه شصتيها در تمام طول ۶ دوره حراج هنر معاصر و مدرن ثابت بوده است. دهه شصتيها با ۴۵ اثر از ۲۰ هنرمند به فروش يک ميليارد و ۷۱۱ ميليون توماني رسيدند و يک درصد از فروش کل ۹ دوره حراج تهران و دو درصد از فروش کل ۶ دوره حراج هنر معاصر و مدرن را به خودشان اختصاص دادند.
هنرمندان رکورددار دهه شصتي
عليرضا آستانه (۱۳۶۱)، محمد طباطبايي (۱۳۶۶)، حامد صدر ارحامي (۱۳۶۰)، رامين شيردل (متولد ۱۳۶۰) و فرناز ربيعي جاه (۱۳۶۰) صدرنشينان فروش در حراج تهران هستند. ۵ اثر از آستانه که در ۵ دوره از حراج معاصر و مدرن حضور داشتند به فروش ۲۱۴ ميليون توماني رسيدند. بعد از آستانه به ترتيب محمد طباطبايي با ۳ اثر، حامد صدر ارحامي با ۳ اثر، رامين شيردل با يک اثر و فرناز ربيعي جاه با ۳ اثر و فروشهاي ۱۸۸ ميليون تومان، ۱۶۷ ميليون تومان، ۱۶۰ ميليون تومان ۱۳۴ ميليون تومان در بالاترين رتبههاي فروش هنرمندان دهه شصتي قرار ميگيرند.
حضور يک هنرمند دهه هفتادي رکورد زد
حتي دهه هفتاديها هم گامهايي را براي حضور در حراج تهران برداشتهاند. در واقع حضور دهه هفتاديها با امين منتظري در دوره هشتم که در ديماه ۹۶ برگزار شد، شروع شد. اثري از او که متولد سال ۷۱ است به قيمت ۱۸۵ ميليون تومان خريداري شد. فروش اين اثر حسابي در رسانهها مورد توجه قرار گرفت و نشان داد که حراج تهران بايد کمکم منتظر حضور جديتر و بيشتر هنرمندان دهه هفتاد باشد. حراج تهران در آستانه برگزاري دهمين دورهاش است که به حراج هنر معاصر اختصاص دارد.
حضور نقاشان انقلاب در حراج تهران
البته حراج تهران فقط ميزبان هنرمندان زن يا هنرمندان جوان نيست و هنرمندان جريان انقلاب هم در آن حضور دارند.
نقاشان انقلابي همچون ناصر پلنگي که ديوارنگاره روي مسجد جامع خرمشهر در زمان جنگ ايران و عراق از معروفترين آثار اوست که پس از پايان جنگ هم توسط خود او بازسازي و مرمت شد. از حاضران در اين رويداد بوده است. آثاري از اين هنرمند در دوره اول به قيمت ۱۷ ميليون تومان، دوره دوم به قيمت ۲۴ ميليون تومان، دوره سوم به قيمت ۲۶ ميليون تومان و و دوره هشتم به قيمت ۳۸ ميليون تومان به فروش رسيدند.
حبيبالله صادقي هم از گروه نقاشان انقلاب است. او از فارغالتحصيلان دانشکده هنرهاي زيباي تهران و داراي کارشناسي ارشد اين رشته و دکتراي پژوهش هنر از دانشگاه تربيت مدرس است. صادقي علاوه بر اينکه عضو هيات علمي دانشکده هنرهاي زيباست، مديرکل هنرهاي تجسمي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، عضو کميته هنر شوراي عالي انقلاب فرهنگي، عضو شوراي مجسمهسازي وزارت ارشاد اسلامي و دبير سه دوره دوسالانه نقاشي جهان اسلام بوده است. اثري از صادقي در اولين دوره به قيمت هفت ميليون تومان چکش خورد، بعد در دوره دوم اثري از اين هنرمند سيزده ميليون تومان به فروش رفت تا آخرين اثر او در حراج دوره هشتم به قيمت ۲۴ ميليون تومان برسد.
حسين خسروجردي هم جزو گروه نقاشان انقلاب است. او از نمايشگاه صلح در شوروي موفق به اخذ ديپلم افتخار شد و براي پوستر فيلم «دستفروش» از ششمين جشنواره فيلم فجر جايزه اول را دريافت کرد. خسروجردي لوح زرين و دستخط امام خميني (ره) را از مجتمع هنر و ادبيات هفته دفاع مقدس دريافت کرده است. اثري از اين هنرمند در دوره هشتم به قيمت ۲۷ ميليون تومان چکش خورد.
کاظم چليپا نقاش سبک قهوهخانه که کارهايش را در تعداد بسياري نمايشگاه گروهي و بي ينال هاي نقاشي در داخل و خارج از کشور به نمايش گذاشته است هم در گروه نقاشان انقلاب جاي دارد که آثارش در حراج تهران مورد توجه است. آثاري از او در دوره دوم و ششم به قيمت هاي ۱۶ ميليون تومان و ۲۰ ميليون تومان چکش خوردند.
زندهياد ابراهيم صاحباختياري عضو مرکز هنرهاي تجسمي حوزه هنري هم از جمله هنرمندان انقلابي است که آثار او در حراج تهران عرضه ميشود. ۲ اثر از صاحب اختياري در حراج تهران به فروش رفته اند، اولين اثر در خرداد ماه ۹۴ و به قيمت ۱۰ ميليون تومان و دومين اثر در دي ماه ۹۵ به قيمت ۱۷ ميليون تومان معامله شدند.
فروش ۵۵ ميليون توماني عکسي از «عمليات کربلاي ۵» با هنرمندي سعيد صادقي که متعلق به دوران جنگ تحميلي عراق بود براي نخستين بار در دوره هشتم اتفاق افتاداين اتفاق در حالي افتاد که تا پيش از اين حضور يا اقبالي نسبت به آثار عکاسي صورت نگرفته بود.
دهمين حراج تهران با حضور ۱۱۴ اثر از بيش از ۱۰۰ هنرمند جمعه ۲۱ دي ماه ساعت ۱۸ در هتل پارسيان آزادي برگزار ميشود و اجراي آن را همچون چند دوره اخير حسين پاکدل برعهده دارد.