ياري استواني، در سال 1341 شمسي در تهران به دنيا آمد. پدرش طبع شعر داشت و خانه آنها، محل همنشيني هنرمنداني چون "بنان" و "رهي معيري" بود. علاقه هاي او در مدرسه منحصر به دروس مورد علاقه اش مانند هنر و ادبيات مي شد و در نوجواني نيز پياده روي در خيابان ها، کوچه هاي قديمي با معماري هاي سنتي اولين بارقه هاي زندگي بصري او را شکل مي دادند. در پانزده سالگي به شاگردي "عربغلي شروه" رفت و در شانزده سالگي نيز ايران را ترک کرده و به آمريکا رفت. او در نوادا به تحيل پرداخت و در دانشکده هنر نوادا جايزه "کريگ شپرد" را از آن خود کرد. او در سال 1990از دانشکده "نوادا – رينو" ليسانس گرفت و در سال 1995، از دانشکده هنر سانفرانسيسکو، کارشناسي ارشد خود را اخذ کرد. مجموعه نقاشي هاي ياري استواني را مي توان به سه دوره تقسيم کرد.
ياري استواني، با آگاهي کاملي که از هنر مدرن دارد، آثاري با تکيه بر قواعد و اسلوب فرماليسم ارائه مي کند. بوم ها يا بر روي زمين يا بر روي ديوار نصب شده و روي آنها نقاشي مي شود. از خصوصيات اين آثار، تاکيد بر سطح است که با نزديک شدن به تابلو و افزايش امکانات دخالت تخيل و تفسير مخاطب، گاهي بعد و حجم نيز مي تواند دريافت شود. لايه لايه بودن رنگها بر روي بوم در اين دوره، تصوري از يک پالت رنگي بر روي بوم را ايجاد مي کند.
در نگاه اول ممکن است آثار کاملا متکي بر قواعد فرماليسم به نظر برسند. تصور ما اين است که با آثاري که قرار است خودبسندگي فرم و رنگ را و نيز نگاه دروني هنرمند به هنر را ارائه دهند، روبرو هستيم. ممکن است تصور کنيم که او با شناخت کاملي که از هنرمدرن دارد، به توليد آثاري با جهان بيني مدرنيستي دست مي زند. اما نکته مهمي در بيشتر اين آثار وجود دارد که ما را به ريشه هاي هنر سنتي مان متصل مي کند.
او هنرمندي است که در آثارش، مي توان تداوم ابري سازي را مشاهده نمود.
کاغذ ابري، که در گذشته با روش‌هاي سنتي توليد مي‌شد، زمينه‌اي را تشکيل مي‌داد که موضوع اصلي يعني خوشنويسي يا متن کتاب بر روي آن قرار مي‌گرفت و کتابت و خوشنويسي، نقش اصلي را در بيان هنري بازي مي‌کرد. کاغذ ابري را بر اساس ظرافت طرح ابري به دو گونه درشت و ظريف تقسيم‌بندي کرده‌اند. طرح‌هاي درشت کاغذ ابري شبيه رودخانه‌اي از امواج و رگه‌ها بودند و انحنا و گردش دايره‌اي داشته و متموج و پيچ و تاب خورده بودند که از هم‌زدن حوضچه رنگ حاصل مي‌شد. طبق نظر دايره‌المعارف بزرگ اسلامي، اين نقوش به صورت تصادفي حاصل شده ولي در نوع ديگر که طرح ظريف‌تر است، هنرمند با شانه‌هاي خاصي در ابري سازي دخالت مي‌کرد. اين ساختار فرماليستي در آثار ياري استواني قابل مشاهده است که در آن، فرم سطح و يا خط در نقشمايه ابر، تبديل به پس زمينه اي منفعل مي شود، که در ادامه ساخت کاغذ ابري است..[1]
کاغد ابري سنگي، آستر بدرقه کتاب، قرن 12 هجري قمري
اثري از ياري استواني Cantata 7, oil on canvas, 10 x 10 inches, 2016
[1] رجوع شود به مقاله: «کاربست اصل پنجم تزئيني نگارگري در نقاشي معاصر ايران» رضا رفيعي راد، همايش "جايگاه نقوش تزئيني در کيفيت بصري آثار هنر اسلامي"، تهران، مرکز تحقيقات هنر اسلامي نگاره، 1396
به قلم مژن مظفري و رضا رفيعي راد