مديرکل هنرهاي تجسمي ارشاد دربارهي برگزاري نمايشگاه هنرمندان ايران و عرب در موزه هنرهاي معاصر تهران گفت: متاسفانه امروز درباره خاورميانه و منطقه سياهنمايي ميشود و هنرمندان عرب و اسلامي ميتوانند از فرصتهاي هنري مانند نمايشگاه هنر مدرن ايران و عرب استفاده کنند تا فرهنگ منطقه را معرفي کنند.
به نقل از روابط عمومي موزه هنرهاي معاصر تهران، نمايشگاه هنر مدرن ايران و عرب با عنوان «درياي آونگان» با حضور معاون امور هنري، مديرکل هنرهاي تجسمي و هنرمندان شامگاه ۱۸ آبانماه، در موزه هنرهاي معاصر تهران افتتاح شد.
در اين مراسم مجيد ملانوروزي – مديرکل هنرهاي تجسمي و سرپرست موزه هنرهاي معاصر تهران – اظهار کرد: تاکنون نمايشگاههاي زيادي از هنرمندان ايران و غرب و هنرمندان اروپايي در موزه هنرهاي معاصر تهران برگزار شده، اما آثار هنرمندان عرب در موزه به نمايش در نيامده است. بنابراين در نمايشگاه هنر مدرن ايران و عرب براي نخستين بار، آثار هنرمندان عرب به نمايش در ميآيد و مقايسه تطبيقي درباره هنر مدرن ايران و عرب را فراهم ميکند.
سرپرست موزه هنرهاي معاصر تهران افزود: جريانهاي فرهنگي، ادبي و شعر عرب در ايران شناخته شده، اما حوزه هنرهاي تجسمي عرب کمتر در ايران معرفي شده است؛ هر چند در سالهاي اخير نام هنرمندان ايران و عرب در حراجها و فروش آثار در کنار هم شنيده ميشود.
ملانوروزي ادامه داد: اين نمايشگاه فرصتي براي شناسايي هنر منطقه و خاستگاههاي مشترک هنر ايران و عرب است.
در ادامه کريم سلطان – کيوريتور آثار عرب نمايشگاه – اظهار کرد: از طرف سلطان القاسمي، رييس بنياد برجيل، از موزه هنرهاي معاصر تهران که فرصت را فراهم کرد تا براي نخستين بار آثار عرب در کنار آثار ايراني نمايش داده شود تشکر ميکنم و همچنين از همکاري گالري «محسن» در برگزاري اين نمايشگاه سپاسگزارم.
او در ادامه خاطرنشان کرد: عنوان نمايشگاه يعني «درياي آونگان» برگرفته از شعر شاعر عرب، محمود درويش، است که اين شعر درباره روح هنر است. يکي از چالشها در برگزاري اين نمايشگاه، انتخاب آثار بود و سعي داشتيم آثاري انتخاب شود که معرف کل منطقه باشد. بنابراين آثار نقاشي را انتخاب کرديم که در قرن بيستم گسترده شد و آثاري براي نمايشگاه انتخاب شد که برگرفته از سراسر منطقه و از هنرمندان مراکز مختلف است.
کيوريتور آثار عرب نمايشگاه هم در سخناني مطرح کرد: آثار نمايشگاه مربوط به دهه ۴۰ تا ۹۰ قرن بيستم است. قرن بيستم چنانکه يکي از مورخان گفته، قرن کوتاهي بوده و قرن افراطيها بوده است. در اين قرن گرچه پيشرفتهاي صنعتي و رشد شهرها اتفاق افتاده، قرن مناقشههاي مختلف در منطقه هم بوده است. بنابراين آثار هنرمندان بيانگر چالشهاي اين قرن است، اما انرژي را هم ميتوان در آنها ديد. اين آثار چهار فصل دارند و داستانهاي کوتاه و بلندي را ميتوان در آنها ديد. اين نمايشگاه فرصتي براي گفتمان است و با ديدن آن ميتوان روايت سراسر دنياي عرب را دريافت.
کريم سلطان درباره بنياد برجيل نيز گفت: بنياد برجيل سال ۲۰۱۰ با هدف معرفي عمق هنر عرب در امارات و جهان و بيان تجربيات مشترک و گفتوگوي فرهنگي و هنري تشکيل شد.
سپس دکتر مهدي حسيني – نقاش، پژوهشگر و مدرس دانشگاه –با اشاره به شاخصهها و شناسههاي پيريزي مدرنيسم در ايران گفت: در دانشگاهها و کتابها، راهاندازي دانشکده هنرهاي زيبا در سال ۱۳۱۹ به عنوان مبدا مدرنيسم بيان ميشود، اما شاخصهها و شناسههايي در دورههاي تاريخي وجود دارد که پيريزي مدرنيسم را نشان ميدهد.
حسيني افزود: نگارههاي محمد زمان در سه برگ خمسه طهماسبي در زمان شاه عباس دوم که بر اساس روح زمان است، آغاز پايههاي مدرنيسم در ايران است. ورود تصاوير و باسمهها توسط مستشرقين و در اثر ارتباط با اروپا نيز شالوده جديدي براي نقاشي و نگارگري ما ايجاد کردند که فضا امروزي و معاصر بود. بنابراين ريشههاي مدرنيسم از قرن ۱۷ در هنر ما شکل ميگيرد. پس از آن دوباره در دوره قاجار صنيعالملک با حفظ سنتهاي بصري بومي به مدرنيسم پرداخت و فضاي نويني را در فضاي تصويري ايجاد کرد. عکاسي هم در پايهريزي مدرنيسم موثر بود و محمودخان شاعر هم در پرده استنساخ که روح اکنون در آن وجود دارد، در پايهريزي مدرنيسم موثر بود. اسماعيل جلاير از فارغالتحصيلان دارالفنون هم پرده چايخوران را مبتني بر روح زمان کار کرد و جايگزيني را در قالب بيان تصاوير انجام داد.
حسيني در ادامه گفت: در کنار اين شاخصهها و شناسهها که بيان شد، پس از آن مدرسه صنايع مستظرفه و بعدها دانشکده هنرهاي زيبا بنيانهاي مدرنيسم را ايجاد کردند.
صادق خرازي نيز در اين مراسم با قدرداني از موزه هنرهاي معاصر تهران در برگزاري نمايشگاه هنر مدرن ايران و عرب گفت: اين نمايشگاه قدم بزرگي در شناخت هنر ملل ديگر و شايسته قدرداني است. ملت ما که در تاريخ تمدن بشر نقش کمنظيري داشته، نيازمند شناخت معارف و فرهنگ ملل ديگر است. اگر آن روحي را که نياکان ما در تاثيرگذاري روي ملتها و فرهنگهاي ديگر داشتند بازخواني کنيم، پي ميبريم که بيشترين تاثير و تاثر و خدمات متقابل فرهنگي را ملت ايران با ملتهاي منطقه داشته، اما متاسفانه اين خدمات متقابل مدتهاست فراموش شده است.
خرازي ادامه داد: با تحميل در دو قرن گذشته بين ما و عربها شکافهايي ايجاد شده است و چارهاي نداريم جز اينکه اين شکافها را با فرهنگ پُر کنيم. عربها تاريخ بلندي داشتند و بيشترين شاعران تمدن بشر، شاعران عرب هستند، بنابراين بايد با گامهاي فرهنگي اين خلاها پر شود. جنگها و ستيزها بايد پايان يابد و هنرمندان و اهل فرهنگ ميتوانند گامهاي بلندي بردارند تا صلح برقرار شود.
او افزود: امروز دغدغه مردم جهان امنيت است و امنيت، حلقه مفقوده هر فردي در هر جاي جهان است و بايد از صلح و دوستي سخن گفت و ما بايد تحت تعاليم فرهنگي، همزيستي را تجربه کنيم و نياز ما به صلح و دوستي است.
خرازي گفت: اين نمايشگاه ميتواند گامي براي گفتوگوي فرهنگها و زندگي مشترک ما و عربها باشد و برخورداري از يک جهانبيني است که اين جهان بيني برگرفته از شناخت فرهنگ جهان است.
نمايشگاه هنر مدرن ايران و عرب با عنوان «درياي آونگان» با ۴۰ اثر ايراني از گنجينه موزه هنرهاي معاصر تهران، ۴۰ اثر هنر مدرن عرب که با همکاري بنياد برجيل به نمايش گذاشته شده است و شش اثر از هنرمندان فلسطين برگزار شده و تا سوم ديماه ادامه دارد.
آثاري از ازيکيل باروخ، سمير رافع، سيف وانلي، عفت نقي، حامد اويس، انجي افلاطون، مارگارت نخله (مصر)، حسن شريف، عبدالقادر الريس، نجات مکي (امارات متحده عربي)، مروان قصاب باشي (سوريه)، کاظم حيدر، سعدي الکعبي، زيد صالح، ضيا عزاوي، رافت نصيري، شاکر حسن آل سعيد (عراق)، عبدالله محرقي (بحرين)، تحيت حليم (سودان انگليسي- مصري)، شفيق عبود، صليبا دويهي، اوگت کلانه(لبنان)، حاتم المکي (اندونزي- تونس)، منيره موصلي، عبدالحليم رضوي (عربستان سعودي)، پال گيراگوسيان، عاصف ابوشقرا (فلسطين)، عبدالله بن عنتر، عبدالقادر گورماز، محمد خدا، رشيد قريشي (الجزاير)، فريد بلکاهيه، احمد شرقاوي، محمد مليحه، احمد بن ادريس يعقوبي (مراکش)، کمال بلاصه (اورشليم) و منيره القاضي (کويت) در بخش هنر مدرن عرب اين نمايشگاه به نمايش گذاشته شده است.
هنرمنداني از جمله حسين محجوبي، فرح اصولي، گيزلا سينايي، باقر ضيايي، غلامرضا نامي، مصطفي آقاميري، رضوان صادقزاده، جواد نوبهار، مهرداد افسري، داور يوسفي، محمد فرنود و… در افتتاحيه اين نمايشگاه حضور داشتند.