محمدرضا پورفرزانه، پيشکسوت رشته نقاشي قهوه‌خانه‌اي است که اين هنر را از قهوه خانه‌ها به سطح شهر آورده تا نسل جديد با آن آشنا شوند.
به نقل از روابط عمومي معاونت صنايع دستي و هنرهاي سنتي کشور، استاد پورفرزانه در سال ۱۳۳۹ و در مشکين‌شهر متولد شده است. او مدرک ليسانس نقاشي را از دانشگاه هنر اصفهان گرفته و درجه يک هنري دارد و از چهار سالگي نقاشي مي‌کشيده و مادرش نقاشي‌هاي او را به يادگار نگه داشته است.
اين هنرمند درباره پيشينه فعاليتش گفت: بعد از مهاجرت خانواده به تبريز و در ايام تحصيل جزو شاگرداني بودم که زنگ نقاشي به سفارش مسوولان مدرسه به کلاس‌هاي بالاتر مي‌رفتم و براي دانش‌آموزان روي تخته سياه، مشق هنر مي‌کشيدم.
حالا برخي آثار پورفرزانه روي ديوارهاي شهر، از جمله بلوار کريمخان، ميدان امام حسين (ع) و زورخانه‌ي «شير» تهران نقش بسته است.
پورفرزانه درباره سبک نقاشي‌اي که روي ديوارهاي بلوار کريمخان کشيده شده است، اظهار کرد: اين پروژه، چهارمين کار نقاشي خيالي‌نگاري (نقاشي قهوه‌خانه‌اي) من در شهر تهران است که با همکاري سازمان زيباسازي شهر تهران انجام داده‌ام. اين کار به‌صورت تک‌رنگ طراحي و اجرا شده است و روي ديوار ضلع غربي سازمان سنجش، نبش خيابان نجات‌الهي کار شده که تقريبا از اوايل اسفند ماه ۹۵ به آن مشغول بودم که از ميان ۲۰ اتود اوليه، سرانجام پنج طرح نهايي انتخاب شد.
او با بيان اين‌که کارش را به‌تنهايي انجام مي‌دهد، ادامه داد: رنگ بدنه اصلي اين ديوار را رنگ کِرم متمايل به سبز انتخاب کردم تا با بدنه سنگي کليسا همخواني داشته باشد. در اين ديوار که به طول ۳۷ تا ۳۸ متر است، چهار داستان از شاهنامه فردوسي از جمله «رستم در نخجيرگاه»، «اولين جنگ رستم با افراسياب»، «لشکر انگيختن کيخسرو به جنگ افراسياب»، «شعرخواني فردوسي»، «مجلس پنجم» و داستان «شيرين و فرهاد» از داستان‌هاي نظامي گنجوي تصوير شده است.
اين هنرمند اظهار کرد: براي توصيف هر کدام از اين مجالس، يک کادر با رنگ روشن و متصل به تصوير اجرا شده که در انتهاي آن‌ها، ترنجي نقش بسته و داخل اين قاب سه تا پنج بيت شعر مرتبط با تصوير نيز خطاطي مي‌شود.
پورفرزانه گفت: نقاشي ايراني هيچ‌وقت براي ارائه به عامه مردم، راهي نداشت و هميشه از قديم سفارشي بوده، امروزه نيز اساتيد اين رشته يا از دنيا رفته‌اند يا در خلوت مشغول به کار هستند. به همين دليل، اين طرح نقاشي ديواري بسيار عالي بود و از آنجا که هميشه در سبک قهوه‌خانه‌اي قاجار کار مي‌کردم، اين پروژه‌ها را قبول کردم.
او با اشاره به سه نقاشي ديگر خود در تهران، گفت: نقاشي سقف زورخانه «شير» را در خيابان نبرد که مساحتي ۳۰ مترمربع دارد، با موضوع «پنج خان» از «هفت خان رستم» و صحنه‌هايي از ورزش‌هاي زورخانه‌اي انجام داده‌ام. کار بعدي، نقاشي صحنه عاشوراي استاد قوللر آقاسي است که در ميدان امام حسين (ع) بالاي ايستگاه مترو کشيده شده که کاري زيبا و سخت با ۱۱ متر پهنا و ۷ متر ارتفاع بود و در سرماي زمستان انجام شد و در نهايت، بهمن ماه ۹۵ تمام شد. اين تابلو ۳۰ شخصيت اصلي و بيش از ۷۰ شخصيت فرعي دارد.
استاد محمدرضا پورفرزانه پس از چند سال زندگي در اصفهان و بدون داشتن معلم يا استاد، اين هنر را آموخته و در حال حاضر با حمايت معاونت صنايع دستي و هنرهاي سنتي کشور، در کارگاه آموزشي ساختمان شماره ۱ سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، هنرش را به جوانان علاقه‌مند آموزش مي‌دهد.
منبع:ايسنا