نخستين برنامه از سلسله نشست‌هاي تخصصي گفتار معمار با حضور دکتر حجت‌الله ايوبي دبيرکل کميسيون ملي يونسکو و چهره‌هاي برجسته معماري از جمله دکتر محمدمهدي محمودي، همزمان با روز جهاني معمار برگزار شد.
در ابتداي اين برنامه دکتر حجت‌الله ايوبي، ضمن تاکيد بر لزوم توجه به معماري ،يکي از مهمترين اولويت‌هاي سازمان جهاني يونسکو را هويت عنوان کردند،به ويژه در اين دوران که مساله جهاني شدن بعنوان پروژه اي بزرگ در دنيا مطرح شده است، تا چندي پيش عده‌اي فکر مي‌کردند که مساله جهاني شدن يعني يکي شدن و تصور بر اين بود که هويت هاي خرد در يک هويت برتر ادغام ميشوند و جهان به سمت نگاهي آمريکايي پيش مي‌رود.
وي همچنين افزود: در چنين شرايطي فرهنگ‌هاي مختلف تلاش کردند که هويت خود را حفظ کنند. از اينرو در سال 2002 فرانسوي‌ها طرحي را تحت عنوان تنوع فرهنگي به يونسکو ارائه کردند زيرا مساله تنوع فرهنگي و حفظ هويت، موضوع بسيار مهمي است که ما در يونسکو بر روي آن تمرکز داريم. به همين خاطر در مباحث آموزشي و ميراث فرهنگي فعاليت‌هاي متعددي در حال انجام است.
مساله معماري و به خصوص معماري سنتي ما که رنگ و بوي هويت ملي ما را دارد در اولويت است من به عنوان يک علاقمند دراين حوزه مي‌پرسم که چه چيزي ايران و غير ايراني را از هم متمايز ميکند؟ به نظر من آنچه ايران را از ساير فرهنگ‌ها متمايز ميکند، رفتار و سبک زندگي ايراني است که معماري نيز در اين عرصه جايگاه بسيار مهمي دارد. ضمير ناخودآگاه ما، مارا از ساير مليت ها متمايز ميکند، چرا که در خانه ايراني زندگي ميکنيم همراه با معماري که رنگ ايراني دارد.
وي همچنين اظهار داشتند: گرچه امروزه در شهرها و تهران آثاري از معماري ايراني را شاهد نيستيم اما قطعا معماري يکي از ويژگي هاي مهم ايران است.
او از اجراي کميته ملي جوانان در يونسکو خبر داد و بيان کرد: به زودي کميته ملي جوانان در يونسکو داير مي‌شود. باشگاه‌هاي يونسکو نيز به عنوان نهادهاي داوطلبانه بخش ديگري هستند که درصدد فعال کردن آن هستيم زيرا در اين باشگاه‌ها امکان همفکري و اجراي کارها به شکل خوبي امکان‌پذير مي‌شود. کما اينکه در ژاپن 270 باشگاه فعال وجود دارد، ما نيز در اين راستا به راه‌اندازي باشگاه معماران جوان ميانديشيم.
دبيرکل کميسيون ملي يونسکو افزود: جايگاه ايران در کرسي‌هاي دانشگاهي يونسکو خوب است اما ما تلاش داريم که کرسي معماري را نيز در اين بخش فعال کنيم تا بتوانيم يک کرسي فعال براي دانشگاه تهران داشته باشيم.
ايوبي در پايان صحبتهايش، ايراني ها را در فکر و ذوق و انديشه و هنر برجسته دانست و ضمن تاکيد بر فرهنگ غني کشورمان،اظهار داشت تمدن خريدني نيست.
در ادامه، دکتر محمدمهدي محمودي، فارغ التحصيل دانشگاه تولوز فرانسه و عضو اسبق هيئت علمي معماري دانشگاه تهران و در حال حاضر موسس و مدير پروژه در شرکت مهندسين مشاور "هرم پي"، درباره موضوع معمار شدن تا معمار بودن به سخنراني پرداختند.
او در ابتداي اين بحث گفت: همانطور که مي‌دانيد شعار امسال شعار زيباييست "معماري براي جهاني بهتر"، که خود بيانگر اين است که معمار تنها وظيفه ساخت و ساز را ندارد؛ بلکه مانند رهبر يک ارکستر عمل ميکند.
او درباره خصوصيات معماري ماندگار، بيان کرد: همواره اين بحث مطرح است که آيا معماري يک هنر است يا انديشه؟ هنر است يا فناوري و … در واقع معماري ماندگار معماري اي است که يک عرفان، يک انديشه و يک فناوري را در خود دارد و اگر در معماري هرسه را با هم پيش ببريم بنايمان ماندگار است.
عرفان به معناي زيبايي و چشم‌نوازي است زيرا معماري همواره فرهنگ، هويت، نشانه مذهبي، تاريخ و… را در دل خود دارد اما قطعا تمام اين موارد بايد يک انديشه را در درون خود داشته باشد تا بتواند به ترسيم و محاسبه و تعريف کاربري‌ها بپردازد، ضمن اينکه يک طرح بايد قابل اجرا و محاسبه باشد.
اين مدرس برجسته برخورداري از علم و فناوري را يک ضرورت دانست و گفت: بناهاي با ارزش از هنر، علم و فناوري زمانه خود برخوردار هستند که نشانه پشتوانه هويت و توانمندي دوره‌هاي قبل است و توانسته با آخرين برگ دوران خود کامل‌تر شود.
دکتر محمودي ضمن اظهار تاسف ازينکه اغلب بناهاي خود را نابوده کرده‌ايم، افزود: امروزه عمر بناهاي ما از معماران آنها کوتاه‌تر است و دليل چنين فاجعه‌اي را عدم شناخت پيشينه معماري دانست.
وي همچنين با ذکر اين موضوع که معماران ما نسبت به محيط، بستر و اقليم خود به درستي آگاهي ندارند و نمي‌دانند در کجا و در کدام بستر قرار دارند، عنوان کرد: عدم شناخت از بهره‌برداران به عنوان مخاطبان اصلي اثر سبب شده که معمار امروز ايران از جامعه دور شود؛ چراکه او صرفا از بهره‌بردار مي‌خواهد که از اثر استفاده کند در حاليکه مخاطب را نمي‌شناسد، همين مسائل نيز سبب شده که بناهاي ما ماندگار نباشند.
محمودي همچنين ضمن تاکيد بر اهميت توجه به محيط زيست در معماري و افزايش توليد زباله‌هاي غيرقابل بازگشتي که ما امروز در حوزه معماري به وفور شاهد آن هستيم، عنوان کرد: امروزه معماران ما برخلاف گذشتگان، بدليل عدم شناخت درست مصالح با توليد انبوه زباله هاي غيرقابل بازگشت مواجهند، درصورتيکه درگذشته،معماران ما بناهايي را ساختند که کوچک‌ترين آلودگي را براي محيط در برنداشت و راحت به طبيعت باز مي‌گشت، البته تکرار معماري گذشته ما نيز يک اشتباه و توهين به اساتيد آن دوران است.
در ادامه اين نشست دکتر محمودي به بررسي روند معماري از دوره هخامنيشان تا دوران معاصر پرداخت و تغييرات ظاهري و تکنيکي اين دوران را مورد بررسي قرار داد.
او به زمان تاسيس دانشکده معماري اشاره کرد و گفت: تا پيش از سال 1317 که همزمان با ساخت دانشکده معماري است، روش آموزش اين هنر به شيوه کاملا سنتي و تجربي و از طريق استاد- شاگردي شکل مي‌گرفت اما پس از آن روند آکادميک شد. اين در حالي است که اساتيد دانشگاه آن دوران يا خارجي بودند و يا از خارج فارغ‌التحصيل شده بودند به همين خاطر تجربه متوسطي از تکنولوژي داشتند و معماري ايران را نيز به درستي نمي‌شناختند. در نتيجه معماري اين دوران نه غربي و نه ايراني است.
در ادامه محمودي بر لزوم توجه به مسائل آموزشي اشاره داشت و گفت: هنوز در بسياري از دانشکده‌هاي ما به جاي آموزش معماري، جنگ بر سر سنت‌گرايي و تجدد، جريان دارد و ما به حدي درگير ابزار شده‌ايم که از معماري خودمان دور شده‌ايم؛ يکي از اين نکات فراموش شده باغ ايراني است که ثبت جهاني شده و تبديل به ميراث جهان امروز شده است اما ما آن را به درستي نمي‌شناسيم.
او تاکيد کرد: باغ ايراني از جمله بخش‌هايي در معماري ايران است که توانست بر ساير حوزه‌هاي هنر و زندگي مردم چون: مينياتور، نقاشي، منبت‌کاري، قالي‌بافي، پارچه‌بافي گلدوزي و حتي نوع غذاها و بخش‌هاي مختلف زندگي مردم تاثير بگذارد تا جايي که نقوش فرش، پارچه و تمام هنرهاي ما در يک دوران خاص تحت تاثير اين باغ قرار گرفت.
محمودي تصريح کرد: ما در دنياي امروز با مشکلاتي از قبيل افسردگي، خستگي، تنش در فضا، ترس و ناامني، پوچي، بي‌هويتي و مواردي از اين دست رو به رو هستيم که قطعا با حضور باغ ايراني قابل رفع است. به نظر من معماري آينه جامعه و جامعه آينه معماري است.
در ادامه ي اين رويداد همچنين گفتارهاي مجازي به مناسبت روز جهاني معمار برنامه ريزي شده بود.
کليپ اول از معمار برجسته پروفسور والنتين بون ون بيک از مدرسه معماري اي اي لندن به زبان اصلي پخش شد. او در اين ويدئو خطاب به حاضران گفت: من يک بار به ايران آمده‌ام و در يک ورک‌شاپ عالي واقع در دانشگاه شرکت داشتم به همين خاطر دلم براي ترافيک ايران که اساسا نمي‌دانم چطور مديريت مي‌شود و صد البته صبحانه‌هاي جذاب ايراني‌ها تنگ شده است.
او ادامه داد: شما بايد قبل از هر چيزي براي معمار شدن آرام باشيد تا هر آنچه را که مي‌خواهيد بيابيد. در واقع شما به عنوان يک معمار نياز داريد که لحظاتي را بسازيد تا بتوانيد بيانديشيد.
در ادامه ي اين نشست، سينا پاکند، مدرس دانشگاه به نيابت از فرشيد موسوي، بخش‌هايي از کتاب اين معمار برجسته را ارائه داد. فرشيد موسوي به دليل مشغله‌کاري، امکان حضور با ويدئو کنفرانس را در اين نشست نيافت اما سينا پاکند بيان کرد که او بسيار به سخنراني در جمع معماران و دانشجويان ايراني علاقمند است و به زودي اين امکان محقق خواهد شد.
او در ادامه درباره کتاب فرشيد موسوي توضيح داد و گفت: کتاب "The Function Of Style" سومين اثر اين معمار برجسته است. موسوي در اين کتاب معتقد است که معماري بايد فرصتي براي بازتعريف ارائه کند که ما امروزه آن را کمتر در عرصه‌هاي شهري مي‌بينيم. در واقع موسوي اعتقاد دارد که معماري بايد مردم را به جهت‌هاي مختلف سوق دهد تا بيشتر فکر کنند، زيرا اين مردم هستند که مي‌توانند فکر و ايده را به معمار ارائه دهند و معمار تنها بخشي از ماجرا است.
معمار بايد ايده‌هاي طراحي خود را با مردم به اشتراک بگذارد تا آنها بتوانند به معمار ايده‌هاي تازه‌تري ارائه دهند. او اعتقاد دارد که گاهي معماري دروغ مي‌گويد تا بتواند خود را نشان دهد.
پروفسور ادوآرد کاباک از مدرسه معماري کاتالونيا
در بخش پاياني اين نشست کليپ‌هاي کوتاهي از پروفسور ادوارد کاباک از مدرسه معماري کاتالونيا و پروفسور مارک ژارزومبک از دانشگاه ام آي تي پخش شد.
ادوارد کاباک در سال 2005 از مدرسه معماري اي اي لندن فارغ التحصيل و براي دفتر دکتر فرشيد موسوي در لندن کار ميکند. سپس در بروکسل و بارسلونا فعاليت ميکند.
وي در حال حاضر در مدرسه معماري اي اي درحال تدريس هستند و استراتژيهاي بزرگ مقياس براي مقابله با تاثيرات گرمايش زمين از جمله استراتژي هاي ايشان است.
کاباک در کنار کار آکادميک، درحال فعاليت روي بکارگيري تکنيکهاي ديجيتال هم در طراحي و هم در ساخت هست.
وي ضمن تبريک روز معمار به دانشجويان و معماران ايراني گفت: بسيار دوست دارم که باز هم به ايران بيايم. من به شما پيشنهاد مي‌دهم که درباره چيزهايي که مي‌خواهيد بسازيد، بيانديشيد و به اين فکر کنيد که چطور به بهترين شکل ممکن يک طرح را بسازيد و ارائه دهيد. به همين خاطر است که معماران همواره در حال جستجو و تحقيق هستند، زيرا فرهنگ، زمان، متريال و … متفاوت هستند. بنابراين در هر پروژه بايد به چيزهاي متفاوتي توجه کنيد.
کليپ پاياني از پروفسور مارک ژارزومبک بود.
پروفسور مارک ژارزومبک، 63 ساله، فارغ التحصيل در سال 1980 از دانشگاه در سوئيس و همچنين دريافت مدرک دکتري از دانشگاه ام آي تي ، از نويسندگان و منتقدان معماري است و کتاب تاريخ معماري جهان کتاب معروف ايشون است.
وي در پايان اين جلسه طي ويدئويي خطاب به حاضران گفت: يک ساختمان مملو از روابط متعدد است زيرا معماري يک تاريخ بسيار عميق را در دل خود دارد.
او افزود: من به عنوان يک محقق بسيار در معماري جستجو کرده‌ام و بسيار نيز تحت تاثير قرار گرفته‌ام، زيرا ديده‌ام که چطور فضاهايي که در آن زندگي ميکنيم ما را شکل مي‌دهد بنابراين ما نبايد هرگز رمز و رازهاي معماري را فراموش کنيم.
اين نشست نخستين، برنامه از سلسله رويدادهاي تخصصي بود که توسط انجمن علمي معماري دانشگاه تهران برگزار شد. شايان ذکر است تلاش براي اين گردهمايي از تابستان آغاز شد و حاصل تلاش شبانه روزي بچه هاي تيم معماري دانشگاه تهران بود، همچنين محمد جواد احمدي زاده دبير انجمن، همينطور تيم اجرايي نشست، نجمه ايوبي، سيد هادي آل داوود از اعضاي انجمن، رومينا مهر پور، مهشيد امامي و فاطمه سبحاني در اين برنامه حضور داشتند.
