اول فروردين‌ماه سال‌روز تولد عباس بلوکي‌فر، يکي از هنرمندان صاحب‌نام نقاشي قهوه‌خانه‌اي است.

اول فروردين ماه 1303 کودکي در تهران متولد شد که توانست يکي از هنرهاي خاطره‌انگيز و سنتي ايران را به کمال برساند و نامش را به عنوان يک �نقاش قهوه‌خانه‌اي� ماندگار کند.

عباس بلوکي‌فر يکي از بازماندگان معاصر �نقاشي قهوه‌خانه‌اي� و مکتب سنتي نقاشي در ايران به شمار مي‌رفت. اين هنرمند قدم گذاشتن در راه هنر را از نقاشي ساختمان آغاز کرد. اقبالش آن‌قدر بلند بود که توانست در کودکي با حسين قوللر آغاسي –نقاش معروف و پيشکسوت قهوه‌خانه‌اي- آشنا شود و نخستين تابلوهايش در اين زمينه را در نوجواني خلق کند. نخستين تجربه‌هاي او در اين عرصه کشيدن پرده‌هايي از قيام مختار و جنگ رستم و سهراب بود.

قهوه‌خانه‌هايي که او در کودکي به آن‌ها رفت و آمد داشت و با نقش‌هاي پرده‌هاي بزرگ نقاشي قهوه‌خانه‌اي و صداي رساي نقالاني که آن‌ها را روايت مي‌کردند مسحور مي‌شد، بعدها به او سفارش کار مي‌دادند و آثارش را در معرض ديد مردم قرار مي‌دادند.

نقاشي قهوه‌خانه‌اي

آشنايي با دراويش مشهد و رفت و آمد به محافل آن‌ها از ديگر نقاط عطف زندگي بلوکي‌فر بود. او در سفرش به اين شهر، پرده‌هاي کهنه و قديمي دراويش را بازسازي کرد و در پنج سالي که در مشهد اقامت داشت، بيش از 40 نقاشي قهوه‌خانه‌اي کشيد. وقتي به تهران بازگشت به يکي استاد چيره‌دست در اين عرصه تبديل شده بود.

هنر بلوکي‌فر يکي از مردمي‌ترين هنرهاي اين سرزمين است. در دوره‌اي از تاريخ ايران، گوش کردن به صداي نقالاني که در قهوه‌خانه‌ها و کوچه و بازار، داستان‌ها و اتفاقات پرده‌هاي بزرگ نقاشي قهوه‌خانه‌اي را روايت مي‌کردند، رواج زيادي در بين مردم داشت. آن‌ها دور نقالان حلقه مي‌زدند و به حماسه‌هاي اسطوره‌هاي شاهنامه و مصيبت‌هاي واقعه‌ي عاشورا گوش مي‌کردند و نم اشکي بر چشمانشان مي‌نشست.

اين هنر پس از درگذشت هنرمندان صاحب‌نام معاصرش در چند سال گذشته، کم‌کم به دست فراموشي سپرده مي‌شود و فعاليت چند هنرمند معدود نيز نتوانسته آن‌گونه که بايد و شايد آن را از مهجوريت خارج کند. کارشناسان و پژوهشگران بسياري در سال‌هاي گذشته هشدار داده‌اند که بي‌توجهي به اين هنر باعث مي‌شود کشورهاي ديگر درصدد ثبت نقاشي قهوه‌خانه‌اي به نام خود برآيند و سال‌ها زحمت هنرمندان بزرگ اين عرصه به فراموشي سپرده شود.

بلوکي‌فر در کنار هنرمنداني چون حسين قوللر آغاسي، محمد مدبر، حسن اسماعيل‌زاده، فتح‌الله آغاسي و حسين همداني، هنرمنداني بودند که در دهه‌هاي 20 و 30 که اوج شکوفايي نقاشي قهوه‌خانه‌اي بود، ده‌ها اثر زيبا در اين زمينه خلق و آن‌ها را در خاطره‌ي جمعي مردم ثبت کردند.

عباس بلوکي‌فر در طي زندگي هنري خود، نمايشگاه‌هاي متعددي در نقاط مختلف جهان برگزار کرد که از جمله‌ي آن‌ها مي‌توان به نمايشگاه پارس، نمايشگاه هنر ايران و آلمان و نيويورک اشاره کرد. علاوه بر آن آثارش در موزه‌هاي متعدد حفظ و نگهداري مي‌شود.

نقاشي قهوه‌خانه‌اي

از اين هنرمند هزاران تابلوي نقاشي در اين سبک به جا مانده است، اما مهم‌ترين آثار او پرده‌هاي �روز عاشورا�، �جنگ خيبر� و �بارگاه کيخسرو� هستند. به دليل پراکندگي آثار بلوکي‌فر در قهوه‌خانه‌ها، زورخانه‌ها و موزه‌هاي ايران، آمار دقيقي از تعداد نقاشي‌هاي او وجود ندارد. در چند سال گذشته اين سبک از نقاشي ايراني مورد توجه برخي از مجموعه‌داران و هنرمندان اروپايي قرار گرفته و نمايشگاه‌هايي از آثار هنرمندان اين سبک به خصوص عباس بلوکي‌فر در آلمان و فرانسه برگزار شده است.

عباس بلوکي‌فر پس از گذراندن يک دوره بيماري سخت و طولاني، در پنجم مهر ماه سال 1379 درگذشت.

پیمایش به بالا