بدون شک انتخاب چند اثر معدود به عنوان بهترين آثار تاريخ هنر کار بسيار دشواري است؛ اما ميتوان با درنظر گرفتن فاکتورهايي مشخص و در نظر گرفتن ويژگيها و چهارچوبهاي مهم چند اثر ويژه را معرفي کرد. رسانه «CNN» ضمن انجام اين کار به بيان ناگفتههايي پرداخته که قبلا از آنها بيخبر بودهايم.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايلنا، هميشه بر سر اينکه در تمام هنرها کدامها بهترين هستند بحثهايي وجود دارد. اين مشکل همواره در جشنوارهها و رويدادهاي هنري داخلي و برونمرزي هم وجود داشته است. مثلا اگر سوال شود که ده فيلم برتر تاريخ سينماي جهان کدامها هستند پاسخ آن در يک يا دو جمله نخواهد گنجيد و مطمئنا در نوع انتخابها تبصرههايي وجود دارد که در نهايت هم از فيلتر سليقه افراد عبور ميکند. در هنرهايي چون «نقاشي»، «مجسمهسازي»، «موسيقي» و هر هنر ديگر هم اين نوع انتخابها نسبي است. واقعا چطور ميتوان از ميان انبوه آثار خلق شده توسط هنرمندان متعدد در دورههاي مختلف تاريخي (آن هم با هزار اتفاق و سبکهاي متعدد) تنها چند اثر محدود را به عنوان بهترين آثار تمام دوران انتخاب کرد؟!
اما از طرفي نميتوان از اين دست انتخابها چشمپوشي کرد چون گزينش آثار در هر عرصه مطالبهاي است که از سوي مخاطبان آزادانديش همواره وجود دارد. پس با اين حساب، با در نظر گرفتن چند ويژگي مهم و چند مولفه اساسي، به گزينشي با کمترين خطاي ممکن دست زد.
گاه به گاه هم شاهديم که برخي صفحات مجازي در رابطه با هنرهاي مختلف و انتخاب هنرمندان برتر نظرسنجيهايي برگزار ميکنند؛ لذا اينگونه به نظر ميرسد که نظر مخاطبان عرصههاي مختلف و هنرهاي متعدد موجود، نسبت به قبل اهميت بيشتري يافته است. خبرگزاريها و روزنامههاي دنيا هم با در نظر گرفتن فاکتورهايي گاه اقدام به انتشار مطالبي ميکنند که به چند اثر مطرح دنيا در رشتههاي مختلف ميپردازد.
شبکه خبري «CNN» هم يکي از رسانههايي که در اين زمينه فعال است. «C. N. N» چندي قبل اقدام انتشار گزارشي کرده که طي آن ده اثر برتر دنيا با سليقهي گردانندگان سي ان ان معرفي ميشدند. البته طي چند سال گذشته رسانههاي مختلفي براساس تحليل و سليقه خود اقدام به انتشار آثار برتر کردهاند اما از آنجا که در ميان آنها «CNN» از بقيه مشهورتر است گزارش و آثار منتخب اين رسانه به فارسي برگردانده شده و در ادامه ارائه خواهد شد.
اين رسانه گزارش خود را اينگونه آغاز کرده است: ساله ميلياردها هزار دلار در حراجهاي بينالمللي هزينه ميشود و اين در حالي است که موزههاي پيش رو هرکدام دهها هزار، بلکه صدها هزار اثر هنري با قيمتهاي کلان را در خود جاي دادهاند، که هرکدام از آنها متعلق به هنرمندي شاخص است. اما واقعيت اين است که در ميان اين هنرمندان با ارزش تنها تعاد کمي به شهرت ميرسند.
«CNN» در سال ۲۰۱۹ به منظور دستيابي به آماري موجه و معتبر، به جستجوي واژه «famous» / «مشهور يا معروف» پرداخته است تا دريابد کدام نقاشيها در پنج سال گذشته در کل دنيا مورد جستجو قرار گرفتهاند. اين رسانه در ادامه تاکيد کرده که آثار منتخب با صدها شاهکار هنري مقايسه شدهاند.
«موناليزا»/ اولين پرتره ايتاليايي در عهد کلاسيک
هنرمند: لئوناردو داوينچي
تاريخ حدودي خلق اثر: ۱۵۰۳ تا ۱۵۱۹
محل نگهداري: موزه لوور (پاريس)
جاي تعجب نيست که معرفترين نقاشي جهان زني مرموز با لبخندي مرموز باشد. «مونا ليزا» اثر داوينچي بدون شک يکي از موارد قطعي در اغلب انتخابهاست. تصور ميشود زني که در عکس است ليزا گرارديني همسر فرانچسکو دلجوکوندو (تاجر اهل فلورانس) باشد، اما خب کارشناسان نسبت به اين قضيه اطمينان ندارند.
مسئولان موزه لوور فرانسه درباره مونا ليزاي داوينجي که سال ۱۸۰۴ در موزه قرار داده شده معتقدند، اين اثر اولين پرتره ايتاليي شناخته شده است.
«مونا ليزا» يا «لبخند ژکوند» در موزه «لوور»
نکاتي که درباره «موناليزا» نميدانستيد!
آيا ميدانستيد پيش از قرن بيستم، مورخان ميگويند که «موناليزا» در خارج از محافل هنري کمتر شناخته شده بود. اما در سال ۱۹۱۱، يک کارمند سابق لوور پرتره را دزديد و آن را به مدت دو سال پنهان کرد. اين دزدي به تثبيت جايگاه نقاشي در فرهنگ عامه از آن زمان کمک کرد و ميليونها نفر را در معرض هنر رنسانس قرار داد.
«شام آخر»/ شاهکار و سيبل تمرين تيراندازي!
هنرمند: لئوناردو داوينچي
تاريخ حدودي خلق اثر: ۱۴۹۵ تا ۱۴۹۸
محل نگهداري: «سانتا ماريا دل گرازيه» واقع در ميلان، ايتاليا)
لئوناردو داوينچي، پيش قراول رنسانس تنها هنرمندي است که دو اثرش در ليست آثار برتر قرار گرفته است. تابلوي «شام آخر» در دوراني نقاشي شده که تصاوير مذهبي هنوز موضوع غالب آثار هنري بوده است.
تابلوي «شام آخر» آخرين ملاقات عيسي مسيح با شاگردانش را به تصوير ميکشد. اين نقاشي در واقع يک نقاشي ديواري عظيم است که حدود چهار متر و نيم ارتفاع دارد و عرض آن نزديک ۹ متر است و ميراث ماندگار لئوناردو داوينچي است.
«شام آخر» در صومعه سانتا ماريا
آنچه درباره «شام آخر» داوينچي نميدانستيد!
آيا ميدانستيد ديوارنگاره «شام آخر» از دو تهديد دوران جنگ جان سالم به در برده است و سربازان ناپلئون از ديوار بنايي که نقاشي ديواري «شام آخر» روي آن کشيده شده، به عنوان سيبل تمرين تيراندازي استفاده ميکردهاند؟! اتفاق ديگري که بسياري از هنر دوستان از آن بيخبرند اين است که سقف صومعه دومينيکن سانتاماريا (محلي که نقاشي شام آخر روي ديوارش کشيده شده) در طول جنگ جهاني دوم تخريب شده و سالها ويران شده باقي مانده است! طي اين اتفاق اثر با ارزش «شام آخر» چند سال در معرض باد و باران و آفتاب قرار داشته و عجيب اينکه آسيب نديده است.
«شب پرستاره»/ اثر جسورانه ونگوگ با قلمموهاي ضخيم!
هنرمند: ونسان ونگوگ
تاريخ حدودي خلق اثر: سال ۱۸۸۹
محل نگهداري: موزه «هنر مدرن» واقع در نيويورک
در ادامه انتخابها، نوبت به ونسان ونگوگ و آثار معروفش ميرسد، که در ميان آنها «شب پرستاره» بسيار شاخص است. اين نقاشيِ نسبتاً انتزاعي، نمونه بارز استفاده ابتکاري و جسورانه ونگوگ از قلم موهاي ضخيم است. رنگهاي آبي و زرد چشمگير اين نقاشي، همچنين فضاي رويايي و چرخان و دوار آن، اهالي هنر و هنردوستان را براي دههها مجذوب خود کرده است.
«شب پرستاره» اثر شاخص ونگوگ
نکاتي که درباره اثر انتزاعي ونگوگ نميدانستيد!
آيا ميدانستيد ونگوگ هنگام کشيدن نقاشي «شب پرستاره» در آسايشگاهي در «سنرمي» فرانسه زندگي ميکرده و به دليل بيماري رواني تحت درمان بوده است. خيليها نميدانند منظر ونگوک براي کشيدن نقاشي «شب پرستاره» پنجره اتاقش در آسايشگاه رواني بوده است.
«جيغ»/ يک اثر اورجينال با چند نسخه
هنرمند: ادوارد مونش
تاريخ حدودي خلق اثر: سال ۱۸۹۳
محل نگهداري: موزه ملي «اسلو» واقع در نروژ (افتتاح در سال ۲۰۲۰) و موزه «مونک» اسلو (افتتاح مي۲۰۲۰)
در ابتدا بايد تاکيد کرد که تابلوي «جيغ» اثري با يک نسخه واحد نيست و نمونههاي ديگري از آن وجود دارد. براساس اطلاعات ارائه شده در سايت يکي از موزههاي بريتانيا دو نقاشي مشابه ديگر و دو اثر که با پاستل کار شدهاند، نمونههاي ديگري از «جيغ» هستند. تعداد ديگري نيز اثرِ چاپ شده از نقاشي «جيغ» وجود دارد. در سال ۲۰۱۲، يکي از پاستيلها به قيمت ۱۲۰ ميليون دلار در يک حراجي فروخته شد!
جيغ» اثر ادوارد مونک براي نمايشگاهي ويژه در موزه هنر متروپوليتن توکيو نصب شده است
دو نسخه از «جيغ» مونش هم سرنوشتي مشابه «موناليزا» اثر داوينچي داشتهاند. «جيغ» هم مانند «موناليزا» دوبار در سالهاي ۱۹۹۴ و ۲۰۰۴ مورد سرقت قرارگرفته که اين اتفاق به افزايش آگاهي عمومي جامعه نسبت به آثار هنري و ارزش آنها منجر شده است. بايد گفت اين دو اثر سرقت شده در نهايت پيدا شده و به موزه بازگردانده شدهاند.
هر آنچه در مورد «جيغ» تصور ميکرديد اشتباه است!
آيا ميدانستيد شخصيت نقاشي «جيغ» که به سبک آرتنوو خلق شده، قصد ندارد جيغ بزند و صدايي توليد کند؟ بلکه او سعي ميکند جلوي فرياد نافذ طبيعت را بگيرد. موضوع ديگر که اغلب هنر دوستان و هنرمندان از آن بيخبر هستند اين است که «جيغ» براساس تجربه واقعي مونش خلق شده است.
ماجرا از اين قرار است که او حين قدم زدن در غروب آفتاب شهر اسلو با يک رنگ قرمز و دراماتيک مواجه ميشود تا آنجا که اين اتفاق بر حواس او غلبه کرده و او را به خلق اثري وا ميدارد که بعدها آن را به عنوان شاهکار ميشناسند.
«گرونيکا»/ روايتي معتبر از يک اتفاق واقعي
هنرمند: پابلو پيکاسو
تاريخ حدودي خلق اثر: ۱۹۳۷
محل نگهداري: موزه « Reina Sofía» واقع در مادريد اسپانيا
مگر ميتوان در انتخاب شاهکارهاي تاريخ هنر نام پابلو پيکاسوي اسپانيايي را از قلم انداخت. در همين راستا يکي از آثار برتر تاريخ هنر تا به امروز نقاشي «گرونيکا» است. اين اثر هم با آنکه شيوهاي انتزاعي و سورئال دارد اما بر اساس تجارب واقعي و تاريخي هنرمند خلق شده است. اين اثر بمباران شهر گرونيکا در منطقه باسک اسپانيا توسط نيروي هوايي آلمان را به تصوير ميکشد.
نقاشي «گرونيکا» يکي از متمايزترين آثار پيکاسو است که بررسي بيوقفه وحشتهاي جنگ، آن را به بخشي اساسي در فرهنگ و تاريخ قرن بيستم تبديل کرده است.
نمايي از «گرنيکا» پابلو پيکاسو در موزه رينا سوفيا در مادريد، اسپانيا
آنچه درباره «گرونيکا» نميدانيد!
آيا ميدانستيد «گرونيکا» در طول جنگ جهاني دوم براي نگهداري به موزه «متروپوليتن هنر مدرن نيويورک» منتقل شد تا از گزند و آسيب به دور ماند؟ در ادامه اين اتفاق، پيکاسو درخواست کرد اثرش تا بازگشت دموکراسي به اسپانيا و پايان جنگ در موزه «متروپوليتن» نيويورک بماند. سرانجام «گرونيکا» اين نقاشي شاهکار و مدرن، در سال ۱۹۸۱ (شش سال پس از مرگ ديکتاتور قديمي اسپانيا، ژنرال فرانسيسکو فرانکو) به مادريد بازگردانده شد.
دختري با گوشواره مرواريد/ اثري با سادگيهاي درخشان!
هنرمند: Johannes Vermeer
تاريخ حدودي خلق اثر: ۱۶۶۵
محل نگهداري: موزه «Mauritshuis» واقع در لاهه کشور هلند
اين اثر يوهانس ورمير يا يوهان ورمر اغلب با «موناليزا» اثر لئوناردو داوينچي مقايسه ميشود. تابلوي «دختري با گوشواره مرواريد» علاوه بر تفاوتهاي سبکشناختي، از نظر فني صرفا يکي پرتره محسوب نميشود بلکه يک «تروني» است؛ با اين توضيح که «تروني» اصطلاحي هلندي است و براي نقاشيهايي به کار ميرود که به شخصيتهاي خيالي با ويژگيهاي اغراقآميز ميپردازد.
«دختري با گوشواره مرواريد» از ورمير شاهکاري است که با تکنيک رنگ روغن روي بوم خلق شده است. اين اثر نوعي سادگي درخشان دارد که ميتوان آن را ويژگي دانست. سوژه نيز دختري است با سربندي کلاه مانند به رنگ آبي و طلايي و در پسزمينه هم چيزي ديده نميشود و فضايي تاريک است. در اين ميان آنچه توجه مخاطب را جلب ميکند گوشواره مرواريد بزرگ دختر است که نام اثر هم بر همين اساس انتخاب شده است.
نمايي از نقاشي «دختري با گوشواره مرواريد» اثر يوهانس ورمير
آنچه درباره نقاشي «دختري با گوشواره مرواريد» نميدانيم!
آيا ميدانستيد در حالي که به سالهاي ۲۰۱۲ تا ۰۱۴ موزه «Mauritshuis» مورد مرمت و بازسازي قرار گرفت نقاشي «دختري با گوشواره مرواريد» همراه با يک تور به ايالات متحده آمريکا، ايتاليا و ژاپن رفته است؟ اين اثر به واسطه ديده شدن بيشتر طي سفرهايي که به اروپا و آمريکا داشته مخاطبان بسياري زيادي را به خود جلب کرده است و به اين ترتيب بيش از قبل به عنوان يکي از شاهکارهاي هنري شناخته شده است.
«لاس منيناس»/ پرترهاي گروهي از خانواده سلطنتي اسپانيا
هنرمند: Diego Velázque/ديگو ولاسکوئز
تاريخ حدودي خلق اثر: ۱۶۵۶
محل نگهداري: موزه «del Prado» واقع در مادريد، اسپانيا
در اين گزارش مادريد تنها شهري است که طي اين گزارش دو نقاش از آن انتخاب شده است. نقاشي «لاس منيناس» را ميتوان تنها اثر مشهور ديگو ولاسکوئز در موزه «پرادو» دانست. پيچيدگي اين اثر قرنهاست که منتقدان هنري و عموم مردم را مجذوب خود کرده است.
گفتني است تابلوي «لاس منيناس» نه تنها يک اثر هنري است، بلکه پرترهاي گروهي از خانواده سلطنتي اسپانيا به حساب ميآيد. موضوع جالب اينکه ديگو ولاسکوئز نيز در اثر حضور دارد و در سمت چپ کادر قرار گرفته است.
اثر ديگو ولاسکز در موزه پرادو در 19 نوامبر 2013 در مادريد، اسپانيا
آنچه درباره نقاشي ولاسکوئز نميدانيد!
اول اينکه بايد گفت ديگو ولاسگوئز جزو هشت هنرمند مشهوري است که خودش در آثارش حضور دارد. و اينکه آيا ميدانستيد نقاشي ««لاس منيناس» توسط پادشاه اسپانيا، فيليپ چهارم که از سالهاي ۱۶۲۱ تا ۱۶۶۵ بر سر قدرت بوده به ديگو سفارش داده شده است؟ موضوع ديگر اينکه «لاس منيناس» تا سال ۱۸۱۹ در کاخ سلطنتي نگهداري ميشده است؟!
آثاري که به چند نقاشي منتخب نزديک هستند
«CNN» در پايان گزارش خود به پنج اثر ديگر پرداخته و آنها را به لحاظ جايگاه به چند اثر منتخب معرفي شده نزديک دانسته است.
«گوتيک آمريکايي» اثر گرنت وود که در موسسه هنر شيکاگو نگهداري ميشود. مجموعه «نيلوفرهاي آبي» اثر کلود مونه که در موزههاي مختلف در سراسر جهان نگهداري شده است.
«تداوم حافظه» اثر سالوادور دالي که در موزه هنر مدرن نيويورک نگهداري ميشود. «نگهبان شب» اثر رامبراند که در موزه «Rijksmuseum» واقع در آمستردام نگهدري ميشود. «باغ لذتهاي زميني» اثر هيرونيموس بوش که در موزه «دل پرادو» واقع در مادريد اسپانيا جانمايي شده است.
«استمرار خاطره» اثر سالوادور دالي
«نگهبان شب» اثر دالي
«گوتيک آمريکايي» اثر گرنت وود در موسسه هنر شيکاگو