رييس بنياد مستضعفان از بازگشايي موزه «دفينه» تا زمستان سال آينده، خبر داد و درباره بازگرداندان اموال «کاخ مرمر»، گفت: متعلقات «کاخ مرمر» محفوظ است و همه آن‌ها برگردانده مي‌شود.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، پرويز فتاح درباره بازگشايي موزه «دفينه» که از سال ۱۳۹۶ درحال بازسازي است، اظهار کرد: استحکام‌بخشي «موزه دفينه» با مجوز شهرداري، تمام شده است. تقريبا يک سال و نيم زمان برد، کار بسيار سختي بود. ساختمان دفينه متعلق به قبل از انقلاب است و آسيب ديده بود. الان درحال نوسازي و بازسازي داخلي است. با شهرداري و ميراث فرهنگي، تمام توافق‌ها انجام شده است و هيچ مشکل خاصي وجود ندارد. آخرين بازديد را يک ماه قبل داشتم، همه‌چيز به خوبي پيش مي‌رود. نماي بناي دفينه که تاکيد شده بود ارزش تاريخي دارد هم حفظ کرده‌ايم.
وي اداکه داد: اميدواريم موزه دفينه را دهه فجر سال آينده (۱۳۹۹) طبق قولي که داديم، افتتاح کنيم تا مردم عزيز، اين موزه و آثار ارزشمند آن را که از تاريخ به جا مانده، ببينند.
ساختمان معروف به «دفينه» قرار بود، يک سوپر مارکت بزرگ باشد که پيش از انقلاب به سفارش يک مالک خصوصي طراحي شد اما به افتتاح نرسيد و بعد از انقلاب هم در اختيار بنياد مستضعفان قرار گرفت. اين بنا که معماري آن برگرفته از مکتب «فرانک لويد رايت» است، توسط «کمال کمونه» طراحي شده و واجد ارزش شناخته شده است.
معماران و کارشناسان درباره اين ساختمان گفته‌اند که اين بنا به دليل طرح خاص و اجراي بتن يک تکه (و پيش‌ساخته) آن، اثري ارزشمند بوده که بايد در فهرست آثار ملي ايران جاي بگيرد.
اين بنا حدودا ۱۱ سال بعد از انقلاب، موزه «دفينه‌هاي تاريخي» شد که حدود هشت سال با اين کاربري به حيات خود ادامه داد. از سال ۷۶ تا ۱۳۸۵ به «تماشاگه پول» تبديل شد که ۱۴۰۰ سکه و ۷۵۰ قطعه اسکناس و تعداد تقريبي ۲۰۰ قطعه اشياي موزه‌اي مالي به غير از سکه و اسکناس را در محوطه‌اي به وسعت ۲۰۰۰ مترمربع از آن، به نمايش گذاشت. آثار اين موزه سال ۱۳۸۵ به پارک ارم انتقال داده شد و ساختمان را هم به بانک زيرمجموعه بنياد مستضعفان اجاره دادند.
در سال ۱۳۹۵ اخباري درباره تخريب فضاي داخلي اين بناي ارزشمند منتشر شد. شش ماه بعد، معاون وقت ميراث فرهنگي تهران درباره اين تخريب، گفت: به نظر مي‌رسد در داخل ساختمان کار مي‌کنند و قصد استحکام‌بخشي دارند، تا جايي که مي‌دانيم يک سري ديوارها و سقف‌ها را حذف کرده‌اند.
سپيده سيروس‌نيا از نامه‌نگاري اداره کل ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران در اوايل شهريور ماه سال ۱۳۹۵ به مدير امور موزه‌هاي بنياد مستضعفان و شهرداري منطقه ۳ براي توقف کار، آن‌هم در زماني‌که اين اتفاق در مراحل اوليه بود سخن گفته و اظهار کرده بود: در نامه‌اي به بنياد مستضعفان درخواست کرديم با توجه به اينکه اين مکان جزو بناهاي واجد ارزش است، طرح‌هاي استحکام‌بخشي خود را به تائيد ميراث فرهنگي برسانند، اما متاسفانه از آن زمان تا امروز (ارديبهشت سال ۱۳۹۶) هيچ اتفاقي نيفتاده و کماکان به کارشان ادامه مي‌دهند.
مدير وقت روابط عمومي موسسه موزه‌هاي بنياد مستضعفان هم در واکنش به اداره کل ميراث فرهنگي تهران اين پاسخ را داده بود: چه چيزي را بايد اطلاع مي‌داديم؟ اگر قصدمان تخريب بود، بايد به آن‌ها خبر مي‌داديم.
آن موقع علت بازسازي، اينطور اعلام شد: ستون‌هاي اصلي ساختمان «دفينه» کمانه کرده و در حال ريزش است، بنابراين طرح مقاوم‌سازي ساختمان و بازسازي براي ايجاد چند واحد موزه‌اي و استاندارد کردن خزانه‌ي موزه‌هاي بنياد مستضعفان تهيه شد. هيچ تخريبي در اين فضا انجام نمي‌شود و فقط عمليات مقاوم سازي و بازسازي موزه در دست انجام است.
سرانجام خردادماه سال ۱۳۹۶ زهرا احمدي‌پور ـ رييس وقت سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري کشور ـ در واکنش به اين اقدام يک‌سويه بنياد مستضعفان، وارد عمل شد و با ثبت اين بناي تاريخي در فهرست آثار ملي و ابلاغ آن در نامه‌اي به استاندار وقت تهران، اعلام کرد: «موزه دفينه (تماشاگه پول) ــ واقع در استان تهران، ميدان ونک، بلوار ميرداماد، نبش کوچه دفينه که پس از طي تشريفات قانوني لازم به‌شماره ۳۱۷۱۶ مورخ ۱۳۹۶/۳/۱ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
اثر مذکور تحت حفاظت و نظارت اين سازمان است و هر گونه دخل و تصرف يا اقدام عملياتي که منجر به تخريب يا تغيير هويت آن شود برابر مواد ۵۵۸ لغايت ۵۶۹ از کتاب پنجم قانون مجازات‌هاي اسلامي، "تعزيرات و مجازات‌هاي بازدارنده"، جرم محسوب مي‌شود و مرتکب مشمول مجازات‌هاي قانوني خواهد شد و مرمت و بازسازي اثر صرفاً با تأييد و نظارت اين سازمان ممکن خواهد بود.
خواهشمند است دستور فرماييد مراتب براي اطلاع و اجرا به مقامات و مسئولان ذي‌ربط در استان ابلاغ شود و از نتيجه اين سازمان را مطلع نمايند. »
بازديد رييس بنياد مستضعفان از ساختمان دفينه، سال ۹۸
دو سال پس از اين منازعات و اخباري که از ساختمان دفينه ديگر بيرون نيامد، پرويز فتاح ـ رييس بنياد مستضعفان ـ سرانجام در يک نشست خبري درحالي که اعلام کرد بزودي چهار موزه را افتتاح مي‌کنند، از موزه دفينه هم يادي کرد و گفت: موزه دفينه در خيابان ميرداماد که موزه‌اي متروکه بود را بازسازي خواهيم کرد و سال آينده درهاي اين موزه به روي مردم باز خواهد شد.
او در همان نشست، خبر باز شدن درهاي کاخ مرمر به روي مردم را اعلام کرد و درباره آن گفت: مهمترين پروژه بازسازي ما، کاخ مرمر است که از ابتداي انقلاب در اختيار مجمع تشخيص مصلحت نظام بود اما با هماهنگي‌هاي صورت گرفته اين کاخ را تحويل گرفتيم و در تلاشيم تا با کار شبانه‌روزي و هماهنگي‌هاي صورت گرفته با ميراث فرهنگي و نخبگان ايراني بتوانيم در دهه فجر اين موزه را افتتاح کرده و به روي مردم باز کنيم.
درهاي اين کاخ ۶ بهمن‌ماه به روي خبرنگاران باز شد. بنياد مستضعفان گفته اين کاخ قرار است موزه «هنر ايران» شود.
به گفته مسؤولان اين موزه جديد، از مجموعه کاخ مرمر حدود ۱۹ تالار براي نمايش گنجينه هنر انتخاب‌شده که در آن‌ها ۳۸۰ اثر تاريخي و باستاني با قدمت سه هزار سال قبل تا تاريخ معاصر را به نمايش مي‌گذارند.
درباره متعلقات کاخ مرمر
اما پرويز فتاح ـ رييس بيناد مستضعفان درباره متعلقات خود کاخ مرمر و به نمايش گذاشتن آن به ايسنا توضيخ داد: آنچه ما تحويل گرفتيم همه محفوظ است، البته خيلي‌هايشان در همين موزه به نمايش گذاشته شده است. بعضي‌ها هم در خزانه است و با همراهي ميراث مرمت مي‌شود. يک تعداد اثر به مجموعه کاخ مرمر نيز اضافه شده که قبلا در اين کاخ نبوده و از خزانه موزه‌هاي بنياد اضافه شده است. قانون موزه‌ها اين است که معمولا يک سوم از مجموع آثار نگهداري شده در خزانه به نمايش گذاشته مي‌شود و دو سوم در خزانه مي‌ماند و هر بار چرخش بين آثار صورت مي‌گيرد تا آثار براي بازديدکنندگان تکراري نباشد.
اموال کاخ شمس چه شده؟
فتاح درباره بازگرداندن متعلقات کاخ مرواريد يا شمس نيز به ايسنا گفت: کاخ شمس دست بنياد مستضعفان نيست، من نمي‌تواتم درباره آن اظهارنظر کنم و ميراث فرهنگي بايد در اين‌باره اظهارنظر داشته باشد.
کاخ مرواريد در سال ۱۳۴۷ براي شمس پهلوي ساخته شد. اين بنا پس از انقلاب در اختيار بنياد مستضعفان قرار گرفت. اين مجموعه سال ۱۳۸۱ به شماره ۷۰۶۷ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد. بنياد مستضعفان سال ۱۳۹۲ آن را به بنياد تعاون سپاه فروخت. يک سال بعد از آن به دستور مستقيم دادستان مرکز استان البرز و مصوبه شوراي عالي معماري و شهرسازي، ۲۷ هکتار (حدود ۳۰ درصد) از کل مجموعه کاخ مرواريد در اختيار اداره کل ميراث فرهنگي البرز قرار گرفت تا درهاي آن را پس از مرمت و سامان‌دهي، به روي مردم باز کند.
همان سال (۱۳۹۳) مدير کل ميراث فرهنگي استان البرز گفت که پيگير اشياي داخل اين کاخ از طريق عکس ها و اسناد موجود در بنياد مستضعفان، بنياد تعاون و مرکز اسناد است تا بتوانند از روي اسناد و عکس ها، اشياي داخل کاخ را شناسايي و آن‌ها را بازگردانند.
حجت الاسلام فخرالدين صابري ـ مدير ميراث فرهنگي استان البرز ـ چهار سال پس از واگذاري بخشي از فضاي «کاخ مرواريد» به ميراث فرهنگي، (بهمن‌ماه سال ۹۷) به ايسنا گفت: بسياري از اموال کاخ مرواريد قبل از اينکه به ميراث فرهنگي تحويل داده شود، غارت شده. بعيد است اين اموال ديگر پيدا شود.