کاشي‌ها پيشمرگ گنبد شدند

از يک سو وزير ميراث فرهنگي مي‌گويد که «اگر ما بتوانيم (گنبد مسجد شيخ‌لطف‌الله) را آب گريز کنيم، بسيار خوب است» و از سوي ديگر معاون ميراث فرهنگي وزارتخانه تاکيد مي‌کند که «شروع کارگاه را نبايد قضاوت کرد، برداشت‌هاي متفاوتي درباره آب‌گريزي روي گنبد وجود دارد.»

به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، داستان آب‌گريزي روي بخش مرمت شده‌ي کاشي‌هاي مسجد شيخ‌لطف‌الله اصفهان، در طول دو سه هفته گذشته آن‌قدر دهان به دهان چرخيده و ترس و حسرت از احتمال از بين رفتن اين اثر تاريخي جهاني در دل مردم و گردشگران رخنه کرده که حالا ديگر  رنگ‌پريدگيِ ترکِ مرمت شده گنبد از ديگر ترک‌هاي دست‌نخورده‌اش عادي شده است. اتفاقي که اکنون از ديدِ برخي گردشگران و بازديد کنندگان اين اثر جهاني اما هنوز دور نمانده و حتي با نگاه تمسخر در ميدان نقش جهان، گنبدِ زيباي شيخ‌لطف‌الله را ير نظر مي‌گيرند!

حالا در کنار همه اظهار نظرها و صحبت‌هايي که تا امروز مطرح شده‌اند و حتي خبرهايي که از سمتِ نمايندگان مجلس براي ارائه‌ي طرح سوال از وزير ميراث فرهنگي توسط کميسيون‌هاي مختلف مجلس شوراي اسلامي به هيات رييسه مجلس منتشر مي‌شوند، اما هنوز نتيجه‌ي هيچ‌کدام از آن‌ها، اگر اجرايي شده‌اند، دست‌کم رسانه‌اي نشده‌اند.

علي اصغر مونسان – وزير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي – در بازديدي که در طول مدت زمان يک روزه‌ي حضورش در اصفهان داشته است از اين گنبد جهاني نيز ديدن کرد و به گفته‌ي خودش پاي صحبت‌هاي فريبا خطابخش – رييس پايگاه ميراث جهاني ميدان نقش جهان هم نشست، کسي که معتقد است براي مرمت گنبد مسجد شيخ‌لطف‌الله بايد از يونسکو لوح تقدير بگيرد.

گنبد مسجد شيخ‌لطف الله

خوب است اگر همه گنبد، آب‌گريز شود…

علي اصغر مونسان – وزير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي – امابه خبرنگار ايسنا مي‌گويد: «در بازديد از مسجد شيخ‌لطف‌الله؛ مدير پايگاه ميراث جهاني نقش جهان (درباره‌ي روند مرمت گنبد) به ما توضيح داد. استادکارِ در حال کار به عنوان يکي از استادکاران خوب و قديمي اصفهان که زحمت زيادي (براي پروژه) کشيده بود، از فضاي ايجاد شده دلخور شده بود، در حالي که ۹۵ درصد مصالح، هماني است که اکنون جابه جا مي‌کنند.»

او با بيان اين‌که مردم گنبد را از نزديک نمي‌بينند، (که) چين خورده، رها شده و هر لحظه امکان فرو ريزش کامل وجود دارد، ادامه مي‌دهد: «کار بسيار سختي را انجام مي‌دادند، مدير پايگاه نيز تاييد کرد که با استاندارد کامل و ورود اساتيد پايه يک به مرمت اين بنا، کار شروع شده است. من هم مهندس عمرانم مي‌توانم نظر دهم، يک معمار نيز مي‌تواند نظر مي‌دهد، اما کسي که کار را خوب بلد است، اساتيدي هستند که رشته آن‌ها مرمت آثار تاريخي است.»

وي با تاکيد بر اين‌که در حال فکر کردن (بررسي) روي موضوع آب گريزي در گنبد مسجد شيخ‌لطف‌الله هستيم، اظهار مي‌کند: «بسيار خوب است که اگر اين اتفاق بيفتد. گفتم که اگر ما بتوانيم (گنبد را) آب گريز کنيم، بسيار خوب است. اين آب روي آن نفود نمي‌کند، بنابراين طول عمر گنبد  زياد مي‌شود. فقط نگران موضوعات ديگري هستيم، مثلا جلوي تنفس بنا را مي‌گيرد، پيشنهاد دادم دانشگاه هنر و دانشکده فني آن‌جا به عنوان يک کار پژوهشي سفارش بگيرند که چطور مي‌توان آب گريزي را انجام داد. اگر تا زمان مرمت ترک‌هاي گنبد رسيد که بهتر وگرنه دست‌کم در بناهاي ديگر از آن (نتيجه پژوهش) استفاده کنيم.»

وزير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي تاکيد مي‌کند: «اگر بتوانيم بدون مشکل گنبد را آب‌گريز کنيم بسيار خوب است، چون جلوي نفوذ آب روي لايه‌هاي زيري گرفته مي‌شود و عمر بنا افزايش مي‌يابد. اما نگران بحث تنفس (گنبد) هستيم که مي‌توان با کار پژوهشي آن را برطرف کرد.»

مونسان ادامه مي‌دهد: «مدير پايگاه ميراث فرهنگي ميدان نقش جهان، معتقد است حتما بابت (مرمت گنبد مسجد) از يونسکو لوح مي‌گيرد.»

گنبد و کاشي‌هاي بيروني، پيشمرگ همه گنبد است…

محمد حسن طالبيان – معاون ميراث فرهنگي وزارتخانه ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي –  نيز يک هفته گذشته درباره‌ي وضعيت بررسي‌ها گنبد مسجد شيخ‌لطف‌الله به ايسنا گفت: «معمولا چنين موضوعاتي در شوراي تخصصي پايگاه‌هاي معاونت ميراث جهاني مطرح مي‌شود. اين موضوع روشن است که ما بايد چيکار مي‌کرديم. بلافاصله يک کميته از پيشکسوتان ميراث فرهنگي، صاحب‌نظران دانشگاه هنر و پژوهشگاه ميراث فرهنگي با حضور در اصفهان، وضعيت گنبد را بررسي کردند.»

وي با بيان اين‌که ميراث فرهنگي تا کنون تجربه‌ي موفق مرمت روي گنبد مساجد تاريخي مانند مسجد امام (ره)، گنبد سلطانيه و مسجد چهارباغ را داشته است، ادامه مي‌دهد: «مساله‌اي که در شيخ لطف‌الله از ابتدا نيز متوجه شدم، تمام نشدن مرمت گنبد بود، تا کنون فقط يک قطاع مرمت شده است، بايد اين کار ادامه‌دار انجام مي‌شد و درباره‌ي معرفي کارگاه و موارد ديگر به صورت با شفافيت حرف بزنند، شايد اگر پشتيباني مالي رخ مي‌داد، اين هجمه و سوبرداشت وجود نداشت.»

او با تاکيد بر اين‌که «بسياري از گنبدها و کاشي‌هاي بيروني که معمولا فرسايش دارند، پيشمرگ هستند تا اتفاقي براي کل گنبد و سيستم (آن بناي تاريخي) نيفتد و اظهار مي‌کند: «اين اتفاقات معمولا بر اثر سرما و گرما رخ مي‌دهند. از يک سو کاشي‌ها لق شده و مي‌افتند و از سوي ديگر ملات‌ها دست‌سازند که قطعا بايد به آن رسيدگي شود. حالا اتفاق (رسيدگي) افتاده، يک معمار و استادکار قديمي که تجربه‌ي کار در ديگر بناهاي تاريخي را دارد، آن را انجام داده است. امروز نيز بايد اين را در کانال تخصصي خود راه انداخت.»

وي با اشاره به اين‌که پرونده‌ي وضعيت مرمت گنبد مسجد شيخ‌لطف‌الله به کميته ميراث فرهنگي رفته، در شوراي تخصصي درباره‌ي آن بحث شده و از روند کار بازديد کرده‌اند، ادامه مي‌دهد: «تا کنون کار روي يک قطاع انجام شده است، آن بايد ادامه دار باشد، هر کاري را (فقط) روي يک قطاع انجام دهيم، قطعا اين تفاوت‌ها رخ مي‌دهد. مهم اين است که اين کار درست اتفاق افتاده باشد.»

معاون ميراث فرهنگي وزارتخانه ميراث فرهنگي، با تاکيد بر نظارت کامل کميته نظارت روي مرمت تُرک‌هاي ديگر گنبد مسجد شيخ‌لطف‌الله، اظهار مي‌کند: «برداشت‌هاي متفاوتي درباره‌ي آب‌گريزي اين بنا وجود دارد، زود است که بخواهيم درباره‌ي آن نظر دهيم، اما بايد بودجه يکپارچه دست‌مان مي‌رسيد تا آن پروژه به صورت يکپارچه انجام مي‌شد.»

او با تاکيد بر اين‌که در زمان مرمت گنبد، داربست بايد حرکت مي‌کرد يعني کار مرمت ادامه پيدا مي‌کرد، مي‌افزايد: به دليل نبود بودجه داربست را از گنبد مسجد پايين آورند، تا براي مرمت‌هاي ديگر استفاده شود. اما به آن‌ها گفتم که نبايد داربست‌ها جابه جا شوند، بايد با همان کار را ادامه داد و براي ديگر مرمت‌ها داربست‌هاي جديد خريد.

طالبيان ادامه مي‌دهد: «‌از نظر من کارگاه (مرمت گنبد مسجد شيخ‌لطف‌الله) ناتمام است و شروع اين کارگاه را نبايد در لحظه اول قضاوت کرد، بلکه بايد اجازه دهيم تا اين کار تمام شود.»

پیمایش به بالا