عکسي که ماندگارترين تصوير قرن بيستم شد

عکاسي خبري نقش مهمي را در نمايش آنچه که واقعا در دنيا در حال رخ دادن است، بازي مي‌کند. تصاويري از وضعيت‌ مناطق جنگي و بلاياي طبيعي، قصد دارند چشمان ما را به روي حقيقتي بيشتر از آنچه که لغات مي‌توانند، باز کنند. در اين گزارش داستان عکس «دختر افغان» را که توسط استيو مک‌کري عکاس خبري آمريکايي گرفته شده است را خواهيد خواند.

عکاسی جنگ

به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، عکس «دختر افغان» در سال ۱۹۸۴ در يک اردوگاه پناهندگي در مرز افغانستان و پاکستان گرفته شده است. اين عکس در سال ۱۹۸۵ بر روي جلد مجله نشنال جئوگرافيک قرار گرفت. اين دختر با چشمانسبزش به عنوان نمادي از جنگ داخلي افغانستان در سال‌هاي ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۹ و شرايط نامساعد زندگي پناهندگان در سراسر دنيا شناخته مي‌شود.

گفته مي‌شود که نام سوژه عکاسي «شربت گول زماني» است و اين عکس نيز در ۱۲ سالگي او گرفته شده. همچنين اين تصوير عنوان «فراموش نشدني‌ترين عکس» را در قرن بيستم به خود اختصاص داده است.

استيو مک‌کري در سال ۱۹۸۴ از طرف مجله نشنال جئوگرافي براي عکس گرفتن از کمپ‌هاي پناهندگي در خط مرزي افغانستان و پاکستان به مأموريت فرستاده شده بود. او از ۳۰ کمپ تنها در خارج از پشوار و همچنين تعدادي کمپ که سال‌ها از بنا شدن آنها مي‌گذشت و فقط شکل و فرم يک پناهگاه را داشتند و داراي امکانات پايه بودند، بازديد کرده بود.

در يکي از کمپ‌ها که تعداد ۱۵ دختر درس مي‌خواندند، دختري را با چشم‌هاي گيراي سبز ديد. مک‌کري گفته: «من به اين دختر جذب شدم. او با وجود اينکه تنها ۱۲ ساله بود ولي نگاهي مشتاق و دلربا داشت. اين دختر خيلي خجالتي بود و من با خودم فکر کردم اگر ابتدا از بچه‌هاي ديگر عکاسي کنم او اينکه سوژه عکاسي‌ام شود را بيشتر دوست خواهد داشت. حدس مي‌زنم همانگونه که من درباره‌اش کنجکاو بودم او نيز به نحوي درباره من کنجکاو بود. چون هرگز از او عکس گرفته نشده بود و شايد حتي تا به حال از نزديک دوربين عکاسي هم نديده بود. اين دختر بعد از دقايقي بلند شد و قصد داشت که بيرون برود. اما براي يک لحظه همه چيز از جمله فضاي محيط و تأثير چشمانش درخشان شد. در نهايت همين لحظه بود که اين عکس را به يادماندني‌ترين عکس قرن بيستم تبديل کرد.»

همان گونه که عکاس ِ عکس «دختر افغان» در جهان شناخته شد، اين عکس نيز به عنوان چهره‌اي از سختي شرايط زندگي انسان در خاورميانه و نمادي از جنگ طلبي در بدبختي شناخته شد. پرتره شربت گول در حجاب قرمز يک تصوير بسيار تأثيرگذار است. اين عکس حتي امروز با گذشت ۳۰ سال همچنان متناسب شرايط جنگ در بعضي نقاط دنيا است. عکس دختر افغان زجر کودکاني که در کشورهاي جنگ زده بزرگ مي‌شوند را به تصوير مي‌کشد.

در سال ۲۰۰۲ مک‌کري با تلويزيون نشنال جئوگرافيک به پاکستان بازگشت تا بتواند دختر افغان را پيدا کند. وقتي به کمپي که در آنجا از آن دختر عکاسي کرده بود، رسيدند متوجه شدند که کمپ تخريب شده است. آنها تصوير دختر را به رؤساي قبايل و صاحبان کمپ‌ها نشان دادند. مک‌کري با کمک يک روزنامه‌نگار پاکستاني که از هم‌قبيله‌هاي ساکنان آن کمپ بود، توانست با هزاران نفر درباره شربت گول صحبت کند. سرانجام مردي را ديد که برادر آن دختر را مي‌شناخت. آن مرد به مک‌کري گفت که شربت گول در يکي از خطرناک‌ترين مناطق افغانستان زندگي مي‌کند. سرانجام عکاس توانست از طريق برادر آن دختر، او را ببيند. زماني که آن زن سي ساله را ديد به سرعت برق چشمانسبزش را تشخيص داد.

از آنجا که زنان افغان نبايد اسمشان را به غريبه‌ها بگويند مک‌کري براي اولين بار نام او را در آن لحظه شنيد. وقتي که شربت گول روبنده خود را برداشت، عکاس با ديدن تغييرات چهره‌اش در گذر زمان و به دليل زندگي سختي که داشته شوکه شد. تصوير جديد مک‌کري از اين زن باري ديگر در يکي از نسخه‌هاي مجله نشنال جئوگرافيک به انتشار رسيد. همچنين مجله، سفري به مکه را براي شربت گول و همسرش تدارک ديد.

دختر افغان / ‏عکاس‬ استيو مک‌کري

پیمایش به بالا