۴۰ سال پس از تأسیس موزه هنرهای معاصر تهران، بخش گنجینه‌ی پایگاه اینترنتی یکی از مهم‌ترین موزه‌های هنری دنیا با نمایش ۲۴ اثر هنری فعال شده است؛ اما آیا این اقدام به یک انتظار طولانی برای دیدن گنجینه‌ی ارزشمند پنهان‌شده در قلب تهران می‌تواند پایان دهد؟

به گزارش ایسنا، موزه هنرهای معاصر چندماه پس از بالا گرفتن اعتراض‌ها نسبت به وضعیت گنجینه‌اش، سرانجام نخستین اقدام خود را در زمینه‌ی شفاف‌سازی و نمایش آثار این گنجینه اجرایی کرد. بر این اساس، تصاویر ۲۴ اثر موزه شامل آثار نقاشان بنام دنیا، با اطلاعاتی تقریبا اندک روی سایت موزه قرار گرفته است.

مجید ملانوروزی - سرپرست موزه هنرهای معاصر و مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی - حدود دوماه پیش (در تاریخ ششم خردادماه) در حاشیه‌ی افتتاح نمایشگاه «کارنامه» در موزه، در جمع خبرنگاران اعلام کرده بود که آثار گنجینه از هفته‌ی آینده به مرور روی سایت موزه قرار می‌گیرند و روند بارگذاری آن‌ها تا یک‌ماه کامل خواهد شد. وعده‌ی او سرانجام پنجم مردادماه عملی شد و بخش گنجینه‌ی سایت موزه که پیش از این در حال بارگذاری بود، فعال شد.

حالا اگر به بخش گنجینه سایت موزه به نشانی www.tmoca.comوارد شوید، در قسمت بالای صفحه، توضیحی درباره‌ی نمایش مجازی آثار داده شده است.

در این متن آمده است: «موزه هنرهای معاصر تهران دارای گنجینه بسیار بزرگ و ارزشمندی است که شامل بیش از چهارهزار اثر هنری می‌شود. در بخش گنجینه وب‌سایت موزه هنرهای معاصر تهران بعد از نزدیک به ۴۰ سال و برای اولین‌بار به مرور این آثار همراه با اطلاعات مربوط به آن‌ها در دسترس عموم قرار خواهد گرفت.»

گنجینه به چهار قسمت نقاشی، مجسمه، عکس، چاپ دستی و نمایش همه‌ی آثار تقسیم‌بندی شده و فعلا فقط بخش نقاشی آن با نمایش 24 تصویر فعال و بخش‌های دیگر غیرفعال است. روی هر کدام از این ۲۴ اثر که کلیک کنید، تصویر اثر هنری همراه نام هنرمند، محل تولد و ملیت او، تکنیک، اندازه و سال خلق اثر و توضیح کوتاهی درباره‌ی هنرمند و فعالیت هنری‌اش دیده می‌شود.

نکته قابل توجه درباره‌ی این قسمت از سایت، این است که به‌جز نام اثر و نام هنرمند که به فارسی نوشته شده، بقیه‌ی توضیحات به زبان انگلیسی است و نمی‌تواند برای همه‌ی مخاطبان راضی‌کننده باشد.

همچنین میزان توضیح‌هایی که درباره‌ی هنرمند و اثر هنری داده شده، بسیار خلاصه است. در حالی که سایت موزه هنرهای معاصر قرار است به‌عنوان صاحب این آثار، به مرجعی کامل و قابل اعتماد برای مخاطبانش تبدیل شود.

گنجینه‌ی موزه هنرهای معاصر آن‌قدر بین هنردوستان دنیا معروف و محبوب است که سایت موزه حتما مخاطبانی از ملیت‌های دیگر نیز خواهد داشت. مخاطبانی که ممکن است با مراجعه به بخش گنجینه و مواجه شدن با این اطلاعات کم نتوانند به آنچه می‌خواهند، دست یابند.

این ۲۴ اثر تنها بخش بسیار کوچکی از گنجینه‌ی پنهان‌شده در قلب تهران است و باید دید، وعده‌ی سرپرست موزه هنرهای معاصر، درباره‌ی کامل شدن بارگذاری تصویر تمام آثار گنجینه در بازه‌ی زمانی یک ماهه، تحقق پیدا می‌کند یا خیر.

موضوع مهم دیگر در ارتباط با موزه هنرهای معاصر تهران، وعده‌ی انتشار کتاب گنجینه است. بیش از دوماه از سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسه‌ی اعضای شورای عالی خانه هنرمندان می‌گذرد که گفت، باید آمار و اطلاعات آثار موجود در گنجینه‌ی موزه هنرهای معاصر تهران با عکس و مشخصات آن‌ها در اختیار عموم مردم قرار گیرد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره‌ی اهمیت انتشار کتاب آثار موزه هنرهای معاصر، اظهار کرده بود: آمار و اطلاعات این تابلوها باید با عکس و مشخصات کامل به‌صورت یک آلبوم بزرگ تدوین شود تا در اختیار عموم مردم قرار گیرد. این کاری است که امسال باید همت کنیم تا انجام شود.

همچنین سرپرست موزه هنرهای معاصر دوماه پیش درباره‌ی انتشار کتاب مجموعه آثار گنجینه گفته بود: این کتاب حتما امسال منتشر می‌شود و در نمایشگاه‌های خارجی ارائه خواهد شد. این کتاب یک مجموعه پنج جلدی است که همه آثار گنجینه حتی دیتیلی از آثار غیرقابل نمایش را شامل می‌شود.

رؤسای برخی انجمن‌های هنری بعد از اظهارنظر وزیر درباره‌ی انتشار کتاب گنجینه موزه در مصاحبه‌هایی با ایسنا بر لزوم اجرایی شدن این کار تأکید کردند.

معصومه مظفری - رییس انجمن هنرمندان نقاش – درباره‌ی لزوم انتشار آثار موزه برای رفع ابهام‌ها، اظهار کرده بود: بسیاری از هنرمندان انتظار دارند همان‌طور که وعده داده شده، کتاب آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر به چاپ برسد و آثار این گنجینه با اطلاعات دقیق، جامع و کامل در سایت موزه معرفی شوند. مشکلات موزه تا جایی پیش رفت و اعتراض‌ها آن‌قدر بالا گرفت که پای وزیر هم به ماجرا باز شد و آقای جنتی در جلسه‌ای اظهار امیدواری کرد که امسال شاهد به چاپ رسیدن کتاب آثار گنجینه باشیم.

آیدین آغداشلو – هنرمند نقاش – نیز در زمان بالا گرفتن اعتراض‌ها نسبت به عملکرد موزه هنرهای معاصر، گفته بود: به مدیران موزه‌ی هنرهای معاصر پیشنهاد می‌کنم که اگر درباره‌ی اثر یا آثار خاصی از گنجینه موزه ادعا یا شایعه‌ای وجود دارد با نمایش آن‌ها و پاسخگویی، به مردم احترام بگذارند. راه‌ حل موضوع این است که به شبهه‌ها به طریق درستی پاسخ داده شود، چون هر کسی که سوال یا ادعایی داشته باشد، نمی‌تواند به موزه وارد شود و گنجینه را بررسی کند.

محمدرضا فیروزه‌ای - عضو انجمن هنرمندان نقاش – نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرده بود: اصل ماجرا این است که اساسا آمار دقیقی درباره‌ی تعداد کارهای موجود در گنجینه ارائه نشده است. این آمار شامل همه‌ی آثار موزه در زمینه‌های مختلف هنری از جمله نقاشی، مجسمه، عکس و کارهای چاپی است. هیچ‌وقت مشخص نشد که چه تعداد اثر از این مدیاهای مختلف در گنجینه وجود دارد. بدون شک انتشار مجموعه‌ی پنج جلدی که شامل آثار گنجینه است، در کم‌رنگ شدن ابهام‌ها و شایعه‌ها بدون تأثیر نخواهد بود.

نادر قشقایی - رییس انجمن مجسمه‌سازان ایران – نیز با اشاره به دغدغه‌ی انتشار کتاب آثار موزه گفته بود: اگر هزینه‌ای که از طرف موزه برای انجام کارهای مربوط به چاپ این کتاب‌ها درخواست شده، به آن‌ها تعلق بگیرد، امسال شاهد چاپ این مجموعه خواهیم بود. خود وزیر ارشاد هم دغدغه‌ی این موضوع را دارد و اگر از این حرکت حمایت شود، شاهد ثبت مجموعه‌ی کاملی از آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر خواهیم بود. آثار موزه‌ی هنرهای معاصر ملک شخصی کسی نیست. این‌ها گنجینه ملی مملکت هستند و کسی نمی‌تواند آن‌ها را خرید و فروش کند.

مسعود زنده‌روح کرمانی - رییس انجمن عکاسان ایران – نیز دراین‌باره گفته بود: این‌که آثار گنجینه‌ی موزه هنرهای معاصر در یک کتاب و در داخل ایران به چاپ برسد، خیلی ارزشمند است و از لحاظ تحقیقاتی بسیار اهمیت دارد. در این صورت، ما متوجه می‌شویم در گنجینه‌ی موزه چه مجموعه‌ای وجود دارد و شامل چه آثاری در زمینه‌ی نقاشی، مینیاتور، مجسمه، عکس و ... است. این آثار جزو مخازن ارزشمند مملکت هستند و خیلی خوب است که کتاب جامعی شامل اطلاعات آن‌ها به چاپ برسد.

موزه هنرهای معاصر پس از گذشت ۴۰ سال از زمان ساخته شدنش، از اسفندماه ۱۳۹۴ با انتشار اخباری مبنی بر واگذاری‌اش به بنیاد رودکی با فشار مضاعفی از سوی جامعه‌ی هنری روبه‌رو شد. به‌نمایش در نیامدن بخش‌هایی از این گنجینه در طول سال‌های گذشته و نبودن مرجعی کامل و دربرگیرنده اطلاعات تمام آثار، ابهام‌ها و شبهه‌هایی را در جامعه‌ی هنری ایجاد کرده بود که در تجمع اعتراضی مردم در واکنش به واگذاری موزه مطرح شد.

سرپرست موزه هنرهای معاصر پیش از این در صحبت‌هایی اعلام کرده بود که همه انجمن‌ها و رسانه‌هایی که درباره وضعیت آثار گنجینه دچار نگرانی و شبهه شده‌اند، می‌توانند نمایندگان‌شان را به موزه معرفی کنند تا این نگرانی‌ها از طرف موزه برای آن‌ها رفع شود.

او دوماه پیش نیز گفته بود: تا چند روز آینده نیز موزه در چند مرحله از رسانه‌ها و خبرنگاران برای بازدید از گنجینه موزه هنرهای معاصر دعوت می‌کند.

مسؤولان موزه هنرهای معاصر بارها در پاسخ به پرسش نمایندگان رسانه‌ها، از برنامه‌ریزی برای حضور خبرنگاران در گنجینه موزه صحبت به میان آورده‌اند که با گذشت چندماه، هنوز خبری از اجرایی شدن این وعده نیست.