سنگ نگاره‌ها، کهن ترین آثار تاریخی و هنری به جا مانده از بشرند که در آن‌ها رمز و رازهای فراوانی نهفته است و از بهترین پنجره‌های رو به گذشته‌های دور هستند که از طریق آن‌ها می‌توان از منظرهای گوناگون زندگی انسان‌های اعصار کهن را رصد کرد.

به زبان ساده به هر تصویر و نگارشی بر روی سنگ، سنگ‌نگاره می‌گویند. سنگ‌نگاره‌ها اغلب در درون غارهای قدیمی از نقاشی یا نوشته‌هایی با رنگ استفاده شده که عموماً عمر آن‌ها در برابر عوامل طبیعی بسیار کوتاه است و علت ماندگاری آن‌ها از هزاران سال قبل تاکنون در دسترس نبودن و محفوظ بودن آن‌ها در برابر عوامل طبیعی بوده است.

اما سنگ‌نگاره‌های کنده کـاری شده علاوه بر اینکه در غارها کشف شده‌اند، در محوطه‌های باز و بیرون غارها نیز وجود دارند. تعداد زیادی از سنگ‌نگاره‌های محیط‌های باز در برابر عوامل طبیعی مثل سرما، گرما، باد، باران و یخ زدگی از بین رفته و می‌روند.

علی اکبر وحدتی معاون میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌شمالی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: سنگ نگاره‌های جربت یکی از مجموعه‌های بزرگ و متنوع هنر صخره‌ای در شمال شرق کشور است که در فاصله 9 کیلومتری شرق روستای جربت از توابع شهرستان جاجرم قرار گرفته است. این آثار در منطقه ای قرار گرفته که از دوره‌های پیش از تاریخ تا دوره اسلامی همواره به عنوان یک گذرگاه راهبردی برای ارتباط بین شرق و غرب مورد توجه بوده است.

وی ادامه داد: تمام آثار موجود در این مجموعه به صورت کنده نگاره بوده و با سبک‌های مختلف از جمله روش کوبشی و گاه با خراش بر سطح سنگ‌ها به وجود آمده است. سنگ‌نگارهای جربت در حاشیه منطقه حیات وحش میاندشت قرار گرفته است.

وحدتی بیان کرد: پناهگاه حیات وحش میاندشت منطقه‌ای استپی و دشتی در جنوب شرقی شهرستان جاجرم است. این پناهگاه از قدیمی ترین مناطق تحت نظر سازمان حفاظت محیط زیست است که مورد حفاظت قرار گرفته و از مناسب‌ترین زیستگاه‌های یوزپلنگ و آهو و روباه به شمار می‌رود و اکنون این منطقه تنها زیستگاه دشتی و عادی یوزپلنگ آسیایی است.

وی تصریح کرد: تخته سنگ‌هایی که نقوش بر آن‌ها حک شده است از نوع سنگ آهک و متعلق به دوران "مزوزوییک" است و در حال حاضر سطحشان با یک زنگار قهوه ای یا سیاه، نسبت به قدمت آن‌ها به ضخامت یک تا دو میلی متر پوشیده شده است.

این مقام مسئول تاکید کرد: در بررسی‌های انجام شده در منطقه حدود 100تخته سنگ یافت شد که نقوش بر آن‌ها حک شده بودند و نقوش موجود در این منطقه، که یا به شکل تک نقش یا به صورت یک صحنه، ترسیم شده اند در یک طبقه بندی کلی به طور عمده به پنج گروه اصلی تقسیم می‌شوند که شامل نقوش حیوانی، نقوش انسانی، نمادها و نشانه‌ها، نقش ابزار و وسایل و همچنین کتیبه‌های عربی و فارسی است که در این میان نقوش حیوانی بیشترین حجم را به خود اختصاص داده است.در این میان نقوش حیوانی نقش بز کوهی بیش از سایرین به چشم می‌خورد.

وی بیان کرد: یکی دیگر از نقوشی که بسیار در این مجموعه خودنمایی می‌کند، حضور شتر دوکوهانه است که به ندرت از دیگر مکان‌های هنر صخره ای فلات ایران گزارش شده است و در ارتباط با نقوش جانوری تعداد کمی نقوش گیاهی نیز ترسیم شده است.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌شمالی ادامه داد: نقوش انسانی موجود بیشتر مرتبط با شکار یا چوپانی است و گاه انسان‌ها در حال پیکار نیز به چشم می‌خورند و از سوی دیگر تمام نقوش انسانی مربوط به مردان است.

وی درباره نقوش ابزار و وسایل نیز گفت: شمار زیادی از نقوش مربوط به نقش‌های وسایل و ابزار است و نقش‌هایی همچون کمان، شمشیر، سپر، سر نیزه و پیکان که اغلب همراه با انسان دیده می‌شوند به چشم می‌خورد. آخرین گروه نقوش مربوط به نمادها و نشانه‌هایی است که بعضی از آن‌ها به وضوح معنای خود را به مخاطب منتقل می‌کنند مانند یک ردیف چهارتایی از مثلث‌هایی که شکل کوه را تداعی می‌کنند، برخی با تعمیم دادن آن‌ها به نمونه‌های مشابه در سایر مجموعه‌های هنر صخره ای، مانند نقش دایره با یک ضربدر در داخل آن که در بیشتر نقاط به عنوان گردونه خورشید و یا چرخ تفسیر شده اند، معنی می‌شوند و تعدادی نیز مفاهیم نهفته‌ای در خود پنهان دارند که هنوز معنی نشده‌اند.