مسابقه "زی بازیافت", رویدادی کشوری است که طی سه سال گذشته توسط انجمن علمی معماری دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز برگزار شده و به عنوان مسابقه منتخب علمی- فن آورانه كشور در "جشنواره ملی حرکت" در بین تمامی مسابقات علمی برگزار شده در كلیه دانشگاه‌های كشور برگزیده شده است. دوره چهارم این مسابقه با موضوع "دورریز نورریز" در تاریخ 6 و 7 خرداد ماه سال 1395 برگزار خواهد شد.

هدف از موضوع مسابقه با عنوان "دورریز نورریز", طراحی و ساخت یک دیوار, سقف یا دیوار-سقف زی بازیافتی است که در آن دورریزها با قرارگیری در برابر نور جلوه‌هایی متنوع از زیبایی را ایجاد کنند.

نور یکی از عناصر مهم در خلق فضاهای معماری است تا آنجا که معماری را بازی هنرمندانه احجام زیر نور دانسته‌اند. معمار با هدایت نور, پراکنده یا متمرکز کردن آن و خلق سایه روشن‌ها، به فضاهای زیستی غنا می‌بخشد. در معماری ایرانی نور همواره اهمیت فراوانی داشته است. در طول تاریخ، معماران ایرانی ضمن تأمین روشنایی,هنرمندانه از نور -چه مستقیم و چه غیرمستقیم- بهره گرفته و با استفاده از اصول بازتاب و چرخش نور و ایجاد سایه روشن‌ها، جلوه‌های متفاوتی را در فضا به وجود آورده‌اند. سایه‌ها همزاد نور هستند. در سرزمین ایران به دلیل اقلیم گرم و خشکش, اهمیت سایه‌ها اگرنه بیشتر از نور, کمتر از آن نیست و ترکیب هنرمندانه این دو است که روح فضا را در معماری ایرانی جلوه گر ساخته است.

در معماری ایران نقش آفرینی نور تنها منحصر به تأمین روشنایی نیست. در این معماری، نور جزئی از حقیقت و ذات فضاست که با تنوع بسیار و در نهایت زیبایی جلوه گر می‌شود. بدین ترتیب در ساختمان‌های مختلف با توجه به مسائل عملکردی, شاهد کیفیات متنوع نور هستیم که توسط ابزارها و یا تکنیک‌های متفاوت نورگیری به وجود آمده است. نمونه شاخص این امر در ساختمان‌های مذهبی متجلی است که در آن‌ها از نور علاوه بر تأمین روشنایی, جهت ایجاد فضایی عرفانی و معنوی استفاده شده است.

سرزمین ایران در نقاط مختلف از درجات متفاوتی از پرتوی خورشید بهره مند است: خورشید درخشان کویر, گرمای مطبوع خورشید کوهستان و آسمان ابری و مه آلود کرانه شمالی. به همین دلیل معماران ایرانی متناسب با هر منطقه, از ابزارها و شیوه‌های مختلفی جهت ساماندهی و تنظیم شدت نور وارده به فضا استفاده کرده‌اند. در این راستا و در یک نگاه کلی می‌توان به انواع عناصر نورگیر در معماری سنتی ایران اشاره کرد: شباک، دارآفرین، فخر مدین، در و پنجره مشبک، معجرهای کرکره ای، جامخانه، روزن، ارسی، روشندان، فریز و خوون، گلجام، پالکانه، پاچنگ، پاچلاقی، نیم دری، خورشیدی و هورنو.

به این ترتیب در معماری ایرانی کاربرد شیشه‌های رنگارنگ، گلجامها، شباکها و تقسیم بندی‌های چوبی با هدف تنظیم نور ورودی به فضا ضمن تغییر کیفیت و شدت آن، در کنار کیفیات معنایی فضا آسایش حرارتی و بصری ساکنان را فراهم نموده‌اند. آری به درستی که حکایت نور در فضاهای معماری، حکایت خون در شریان‌های زندگی است.

علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به وب سایت مسابقه به نشانی www.zibazyaft.ir مراجعه کنند.