اول فروردین‌ماه سال‌روز تولد عباس بلوکی‌فر، یکی از هنرمندان صاحب‌نام نقاشی قهوه‌خانه‌ای است.

اول فروردین ماه 1303 کودکی در تهران متولد شد که توانست یکی از هنرهای خاطره‌انگیز و سنتی ایران را به کمال برساند و نامش را به عنوان یک نقاش قهوه‌خانه‌ای ماندگار کند.

عباس بلوکی‌فر یکی از بازماندگان معاصر نقاشی قهوه‌خانه‌ای و مکتب سنتی نقاشی در ایران به شمار می‌رفت. این هنرمند قدم گذاشتن در راه هنر را از نقاشی ساختمان آغاز کرد. اقبالش آن‌قدر بلند بود که توانست در کودکی با حسین قوللر آغاسی –نقاش معروف و پیشکسوت قهوه‌خانه‌ای- آشنا شود و نخستین تابلوهایش در این زمینه را در نوجوانی خلق کند. نخستین تجربه‌های او در این عرصه کشیدن پرده‌هایی از قیام مختار و جنگ رستم و سهراب بود.

قهوه‌خانه‌هایی که او در کودکی به آن‌ها رفت و آمد داشت و با نقش‌های پرده‌های بزرگ نقاشی قهوه‌خانه‌ای و صدای رسای نقالانی که آن‌ها را روایت می‌کردند مسحور می‌شد، بعدها به او سفارش کار می‌دادند و آثارش را در معرض دید مردم قرار می‌دادند.

نقاشی قهوه‌خانه‌ای

آشنایی با دراویش مشهد و رفت و آمد به محافل آن‌ها از دیگر نقاط عطف زندگی بلوکی‌فر بود. او در سفرش به این شهر، پرده‌های کهنه و قدیمی دراویش را بازسازی کرد و در پنج سالی که در مشهد اقامت داشت، بیش از 40 نقاشی قهوه‌خانه‌ای کشید. وقتی به تهران بازگشت به یکی استاد چیره‌دست در این عرصه تبدیل شده بود.

هنر بلوکی‌فر یکی از مردمی‌ترین هنرهای این سرزمین است. در دوره‌ای از تاریخ ایران، گوش کردن به صدای نقالانی که در قهوه‌خانه‌ها و کوچه و بازار، داستان‌ها و اتفاقات پرده‌های بزرگ نقاشی قهوه‌خانه‌ای را روایت می‌کردند، رواج زیادی در بین مردم داشت. آن‌ها دور نقالان حلقه می‌زدند و به حماسه‌های اسطوره‌های شاهنامه و مصیبت‌های واقعه‌ی عاشورا گوش می‌کردند و نم اشکی بر چشمانشان می‌نشست.

این هنر پس از درگذشت هنرمندان صاحب‌نام معاصرش در چند سال گذشته، کم‌کم به دست فراموشی سپرده می‌شود و فعالیت چند هنرمند معدود نیز نتوانسته آن‌گونه که باید و شاید آن را از مهجوریت خارج کند. کارشناسان و پژوهشگران بسیاری در سال‌های گذشته هشدار داده‌اند که بی‌توجهی به این هنر باعث می‌شود کشورهای دیگر درصدد ثبت نقاشی قهوه‌خانه‌ای به نام خود برآیند و سال‌ها زحمت هنرمندان بزرگ این عرصه به فراموشی سپرده شود.

بلوکی‌فر در کنار هنرمندانی چون حسین قوللر آغاسی، محمد مدبر، حسن اسماعیل‌زاده، فتح‌الله آغاسی و حسین همدانی، هنرمندانی بودند که در دهه‌های 20 و 30 که اوج شکوفایی نقاشی قهوه‌خانه‌ای بود، ده‌ها اثر زیبا در این زمینه خلق و آن‌ها را در خاطره‌ی جمعی مردم ثبت کردند.

عباس بلوکی‌فر در طی زندگی هنری خود، نمایشگاه‌های متعددی در نقاط مختلف جهان برگزار کرد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به نمایشگاه پارس، نمایشگاه هنر ایران و آلمان و نیویورک اشاره کرد. علاوه بر آن آثارش در موزه‌های متعدد حفظ و نگهداری می‌شود.

نقاشی قهوه‌خانه‌ای

از این هنرمند هزاران تابلوی نقاشی در این سبک به جا مانده است، اما مهم‌ترین آثار او پرده‌های روز عاشورا ، جنگ خیبر و بارگاه کیخسرو هستند. به دلیل پراکندگی آثار بلوکی‌فر در قهوه‌خانه‌ها، زورخانه‌ها و موزه‌های ایران، آمار دقیقی از تعداد نقاشی‌های او وجود ندارد. در چند سال گذشته این سبک از نقاشی ایرانی مورد توجه برخی از مجموعه‌داران و هنرمندان اروپایی قرار گرفته و نمایشگاه‌هایی از آثار هنرمندان این سبک به خصوص عباس بلوکی‌فر در آلمان و فرانسه برگزار شده است.

عباس بلوکی‌فر پس از گذراندن یک دوره بیماری سخت و طولانی، در پنجم مهر ماه سال 1379 درگذشت.

logo-samandehi