در افتتاحیه نمایشگاه هنر مدرن ایران و عرب مطرح شد: نقاشیهایی برای مقابله با سیاهنماییها درباره خاورمیانه
مدیرکل هنرهای تجسمی ارشاد دربارهی برگزاری نمایشگاه هنرمندان ایران و عرب در موزه هنرهای معاصر تهران گفت: متاسفانه امروز درباره خاورمیانه و منطقه سیاهنمایی میشود و هنرمندان عرب و اسلامی میتوانند از فرصتهای هنری مانند نمایشگاه هنر مدرن ایران و عرب استفاده کنند تا فرهنگ منطقه را معرفی کنند.
به نقل از روابط عمومی موزه هنرهای معاصر تهران، نمایشگاه هنر مدرن ایران و عرب با عنوان «دریای آونگان» با حضور معاون امور هنری، مدیرکل هنرهای تجسمی و هنرمندان شامگاه ۱۸ آبانماه، در موزه هنرهای معاصر تهران افتتاح شد.
در این مراسم مجید ملانوروزی - مدیرکل هنرهای تجسمی و سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران – اظهار کرد: تاکنون نمایشگاههای زیادی از هنرمندان ایران و غرب و هنرمندان اروپایی در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شده، اما آثار هنرمندان عرب در موزه به نمایش در نیامده است. بنابراین در نمایشگاه هنر مدرن ایران و عرب برای نخستین بار، آثار هنرمندان عرب به نمایش در میآید و مقایسه تطبیقی درباره هنر مدرن ایران و عرب را فراهم میکند.
سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران افزود: جریانهای فرهنگی، ادبی و شعر عرب در ایران شناخته شده، اما حوزه هنرهای تجسمی عرب کمتر در ایران معرفی شده است؛ هر چند در سالهای اخیر نام هنرمندان ایران و عرب در حراجها و فروش آثار در کنار هم شنیده میشود.
ملانوروزی ادامه داد: این نمایشگاه فرصتی برای شناسایی هنر منطقه و خاستگاههای مشترک هنر ایران و عرب است.
در ادامه کریم سلطان - کیوریتور آثار عرب نمایشگاه – اظهار کرد: از طرف سلطان القاسمی، رییس بنیاد برجیل، از موزه هنرهای معاصر تهران که فرصت را فراهم کرد تا برای نخستین بار آثار عرب در کنار آثار ایرانی نمایش داده شود تشکر میکنم و همچنین از همکاری گالری «محسن» در برگزاری این نمایشگاه سپاسگزارم.
او در ادامه خاطرنشان کرد: عنوان نمایشگاه یعنی «دریای آونگان» برگرفته از شعر شاعر عرب، محمود درویش، است که این شعر درباره روح هنر است. یکی از چالشها در برگزاری این نمایشگاه، انتخاب آثار بود و سعی داشتیم آثاری انتخاب شود که معرف کل منطقه باشد. بنابراین آثار نقاشی را انتخاب کردیم که در قرن بیستم گسترده شد و آثاری برای نمایشگاه انتخاب شد که برگرفته از سراسر منطقه و از هنرمندان مراکز مختلف است.
کیوریتور آثار عرب نمایشگاه هم در سخنانی مطرح کرد: آثار نمایشگاه مربوط به دهه ۴۰ تا ۹۰ قرن بیستم است. قرن بیستم چنانکه یکی از مورخان گفته، قرن کوتاهی بوده و قرن افراطیها بوده است. در این قرن گرچه پیشرفتهای صنعتی و رشد شهرها اتفاق افتاده، قرن مناقشههای مختلف در منطقه هم بوده است. بنابراین آثار هنرمندان بیانگر چالشهای این قرن است، اما انرژی را هم میتوان در آنها دید. این آثار چهار فصل دارند و داستانهای کوتاه و بلندی را میتوان در آنها دید. این نمایشگاه فرصتی برای گفتمان است و با دیدن آن میتوان روایت سراسر دنیای عرب را دریافت.
کریم سلطان درباره بنیاد برجیل نیز گفت: بنیاد برجیل سال ۲۰۱۰ با هدف معرفی عمق هنر عرب در امارات و جهان و بیان تجربیات مشترک و گفتوگوی فرهنگی و هنری تشکیل شد.
سپس دکتر مهدی حسینی - نقاش، پژوهشگر و مدرس دانشگاه -با اشاره به شاخصهها و شناسههای پیریزی مدرنیسم در ایران گفت: در دانشگاهها و کتابها، راهاندازی دانشکده هنرهای زیبا در سال ۱۳۱۹ به عنوان مبدا مدرنیسم بیان میشود، اما شاخصهها و شناسههایی در دورههای تاریخی وجود دارد که پیریزی مدرنیسم را نشان میدهد.
حسینی افزود: نگارههای محمد زمان در سه برگ خمسه طهماسبی در زمان شاه عباس دوم که بر اساس روح زمان است، آغاز پایههای مدرنیسم در ایران است. ورود تصاویر و باسمهها توسط مستشرقین و در اثر ارتباط با اروپا نیز شالوده جدیدی برای نقاشی و نگارگری ما ایجاد کردند که فضا امروزی و معاصر بود. بنابراین ریشههای مدرنیسم از قرن ۱۷ در هنر ما شکل میگیرد. پس از آن دوباره در دوره قاجار صنیعالملک با حفظ سنتهای بصری بومی به مدرنیسم پرداخت و فضای نوینی را در فضای تصویری ایجاد کرد. عکاسی هم در پایهریزی مدرنیسم موثر بود و محمودخان شاعر هم در پرده استنساخ که روح اکنون در آن وجود دارد، در پایهریزی مدرنیسم موثر بود. اسماعیل جلایر از فارغالتحصیلان دارالفنون هم پرده چایخوران را مبتنی بر روح زمان کار کرد و جایگزینی را در قالب بیان تصاویر انجام داد.
حسینی در ادامه گفت: در کنار این شاخصهها و شناسهها که بیان شد، پس از آن مدرسه صنایع مستظرفه و بعدها دانشکده هنرهای زیبا بنیانهای مدرنیسم را ایجاد کردند.
صادق خرازی نیز در این مراسم با قدردانی از موزه هنرهای معاصر تهران در برگزاری نمایشگاه هنر مدرن ایران و عرب گفت: این نمایشگاه قدم بزرگی در شناخت هنر ملل دیگر و شایسته قدردانی است. ملت ما که در تاریخ تمدن بشر نقش کمنظیری داشته، نیازمند شناخت معارف و فرهنگ ملل دیگر است. اگر آن روحی را که نیاکان ما در تاثیرگذاری روی ملتها و فرهنگهای دیگر داشتند بازخوانی کنیم، پی میبریم که بیشترین تاثیر و تاثر و خدمات متقابل فرهنگی را ملت ایران با ملتهای منطقه داشته، اما متاسفانه این خدمات متقابل مدتهاست فراموش شده است.
خرازی ادامه داد: با تحمیل در دو قرن گذشته بین ما و عربها شکافهایی ایجاد شده است و چارهای نداریم جز اینکه این شکافها را با فرهنگ پُر کنیم. عربها تاریخ بلندی داشتند و بیشترین شاعران تمدن بشر، شاعران عرب هستند، بنابراین باید با گامهای فرهنگی این خلاها پر شود. جنگها و ستیزها باید پایان یابد و هنرمندان و اهل فرهنگ میتوانند گامهای بلندی بردارند تا صلح برقرار شود.
او افزود: امروز دغدغه مردم جهان امنیت است و امنیت، حلقه مفقوده هر فردی در هر جای جهان است و باید از صلح و دوستی سخن گفت و ما باید تحت تعالیم فرهنگی، همزیستی را تجربه کنیم و نیاز ما به صلح و دوستی است.
خرازی گفت: این نمایشگاه میتواند گامی برای گفتوگوی فرهنگها و زندگی مشترک ما و عربها باشد و برخورداری از یک جهانبینی است که این جهان بینی برگرفته از شناخت فرهنگ جهان است.
نمایشگاه هنر مدرن ایران و عرب با عنوان «دریای آونگان» با ۴۰ اثر ایرانی از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، ۴۰ اثر هنر مدرن عرب که با همکاری بنیاد برجیل به نمایش گذاشته شده است و شش اثر از هنرمندان فلسطین برگزار شده و تا سوم دیماه ادامه دارد.
آثاری از ازیکیل باروخ، سمیر رافع، سیف وانلی، عفت نقی، حامد اویس، انجی افلاطون، مارگارت نخله (مصر)، حسن شریف، عبدالقادر الریس، نجات مکی (امارات متحده عربی)، مروان قصاب باشی (سوریه)، کاظم حیدر، سعدی الکعبی، زید صالح، ضیا عزاوی، رافت نصیری، شاکر حسن آل سعید (عراق)، عبدالله محرقی (بحرین)، تحیت حلیم (سودان انگلیسی- مصری)، شفیق عبود، صلیبا دویهی، اوگت کلانه(لبنان)، حاتم المکی (اندونزی- تونس)، منیره موصلی، عبدالحلیم رضوی (عربستان سعودی)، پال گیراگوسیان، عاصف ابوشقرا (فلسطین)، عبدالله بن عنتر، عبدالقادر گورماز، محمد خدا، رشید قریشی (الجزایر)، فرید بلکاهیه، احمد شرقاوی، محمد ملیحه، احمد بن ادریس یعقوبی (مراکش)، کمال بلاصه (اورشلیم) و منیره القاضی (کویت) در بخش هنر مدرن عرب این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است.
هنرمندانی از جمله حسین محجوبی، فرح اصولی، گیزلا سینایی، باقر ضیایی، غلامرضا نامی، مصطفی آقامیری، رضوان صادقزاده، جواد نوبهار، مهرداد افسری، داور یوسفی، محمد فرنود و... در افتتاحیه این نمایشگاه حضور داشتند.