مدیرعامل خانه هنرمندان اهم رویکردهای سال ۹۷ را تشریح کرد و به مساله بازسازی ساختمان خانه، اختصاص یک گالری به فروش آثار تجسمی، تغییر رویکرد اقتصادی در حوزه تئاتر و... پرداخت.

به گزارش گالری آنلاین به نقل از مهر، مجید رجبی معمار مدت ۲ سال است که به سمت مدیرعاملی خانه هنرمندان ایران به عنوان یکی از مهم ترین مراکز فرهنگی هنری پایتخت منصوب شده است. این مجموعه با دارا بودن گالری های متعدد، سالن های نمایش تئاتر، فضای فروشگاهی، رستوران و کافی شاپ، سالن های نمایش فیلم و برگزاری نشست های تخصصی و... ظرفیت قابل اعتنایی است که مدیریت آن را هم حساس و مهم می کند.

محوطه پارک هنرمندان نیز به نوعی به این مجموعه پیوستگی دارد که این موضوع از یک سو ظرفیت محسوب می شود و از سوی دیگر به دلیل یکسان نبودن مدیریت خانه و پارک مشکلاتی را ایجاد می کند.

در گفتگویی مشروح با رجبی معمار درباره خانه هنرمندان ایران و برنامه‌های سال ۹۷ این مرکز گفتگویی صورت گرفته که مشروح این گفتگو به قرار زیر است:

* شما در مقاطع مختلف نظرهای متفاوتی درباره اقتصاد هنر داشته اید مثلا در آخرین نشست خبری تان تاکید کردید که معتقد به اقتصاد هنر نیستید. چرا با اقتصاد هنر موافق نیستید آن هم در شرایطی که در خانه هنرمندان نیز بازارهای هنری دایر می شود؟

- برخی از سازمان ها، بانک ها و موسسات اقتصادی کشور بر اساس توصیه های اقتصادی قرار بوده بخشی از درآمد خود را برای خرید آثار هنری اختصاص دهند تا هم از هنرمندان حمایت شده باشد و هم آن آثار به عنوان گنجینه بماند. الان اقبال در این موسسات و بانک ها برای خرید آثار هنری بسیار کاهش یافته است چون اولویت شان حل مسایل اقتصادی و مالی و ریالی خودشان است بنابراین با توجه به شرایط عمومی که در کشور وجود دارد و در سال های گذشته نیز وجود داشته و رو به تضاید و تشدید هم بوده است، اگر عده‌ای بخواهند بر خرید آثار هنری تاکید کنند مصداقش آن مَثَل می شود که اگر مردم نان برای خوردن ندارند، کیک بخورند! در حالی که یک مسئول توصیه هایی نمی کند که در تاریخ به او بخندند.

*اگر قرار باشد بنگاه های اقتصادی را که انباشت سرمایه نیز نزد آنهاست با این توصیفی که شما ارایه دادید از چرخه خارج کنیم، چه نهادی باید از هنر حمایت اقتصادی کند؟

-باید بودجه بیشتری در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخش هنری آن قرار گیرد تا از گروه های هنری و هنرمندان با خرید آثار هنری آنها حمایت شود. به نظر من دولت و نهادهای فرهنگی کشور باید در اقتصاد هنر فعال باشند و بخشی از بودجه‌های کلان خود را به این موضوع اختصاص دهند نه اینکه شاهد کمترین کمک به انجمن های تخصصی تجسمی کشور باشیم حتی گاهی سرمایه های دولتی که در این زمینه اختصاص می یابد در یک حراجی ویژه که دست بسیاری از هنرمندان هم به آن نمی رسد، صرف می شود و یک اثر حدود ۲ میلیاردی را خریداری می کنند و مایه بهت و حیرت می شوند.

به نظر من راه انداختن بحث اقتصاد هنر بیشتر توجیهی برای شانه خالی کردن مسئولان و نهادها از مسئولیت شان شده است.

* با وجود این مسایل، در نظر دارید در سال ۹۷ بازارهای هنری را در خانه هنرمندان برگزار کنید؟

- اول اینکه خانه هنرمندان تمامی خدمات و فضایی که در اختیار انجمن های تجسمی کشور قرار داده کاملا رایگان بوده است و دوم اینکه در زمینه فروش آثار آنها تبلیغ بسیار کردیم و سوم اینکه بخش عمده فروش آثار را مستقیم به هنرمند اختصاص دادیم و درصد جزیی به انجمن مربوطه و خانه هنرمندان اختصاص می‌یابد. در این ارتباط ما در سال ۹۶ در مردادماه و اسفندماه دو بازار هنری داشتیم که آثار هنرمندان با قیمت واحد برای فروش عرضه شد.

در سال ۹۷ برای اینکه در این مورد کمک بیشتری به انجمن ها کنیم، تصمیم جدی داریم که یکی از گالری‌های اصلی را به صورت دایمی به عنوان گالری فروش آثار تجسمی قرار دهیم و این گالری در تمام مدت سال در اختیار هنرمندان قرار می گیرد. در این ارتباط ما حتی در ایام تعطیلات نوروزی که برای اولین بار خانه هنرمندان باز است، گالری ها را در اختیار انجمن های تجسمی قرار دادیم تا آثار به نمایش گذشتنه آنها قیمت گذاری شود و به فروش رود.

* کدام گالری را برای این منظور در نظر گرفته اید؟ زمان دقیق آغاز به کار این گالری چه تاریخی است؟

- هنوز برای تعیین گالری به توافق نرسیده ایم. دوستانی معتقدند بزرگترین گالری یعنی مرتضی ممیز را به این کار اختصاص دهیم اما من با توجه به اینکه در مقابل برنامه های انجمن های هنری و برنامه های روتین سالانه متعهد هستیم و گالری ممیز بزرگترین ظرفیت خانه هنرمندان ایران نیز به حساب می آید، با انتخاب یکی از گالری های چهارفصل موافقم که ممکن است گالری بهار را به این کار اختصاص دهیم تا با بهار هم شروع کنیم.

* عرضه آثار هنری در این گالری به چه نحوی است؟ آیا فقط آثار گروهی از هنرمندان برای فروش گذاشته می‌شود؟

- ما از هنر و اثر هنری ای که قابل عرضه باشد استقبال می کنیم، حتی برخی آثار استادان و هنرمندان پیشکسوت یا مرحوم را با همکاری خانواده هایشان عرضه می کنیم. ممکن است عرضه آثار هنری به صورت گروهی باشد و در مواقعی نیز آثار یک هنرمند را عرضه کنیم اما غالباً عرضه آثار به صورت جمعی خواهد بود.

* آثار گنجینه خانه هنرمندان شامل چند اثر است و چقدر برای بیشتر شدن آنها هزینه کرده اید؟

- گنجینه خانه هنرمندان قابل قیاس با گنجینه موزه ملک یا موزه هنرهای معاصر تهران نیست چون خانه هنرمندان پول هنگفتی برای خرید آثار نداشته است. مجموع آثار گنجینه خانه هنرمندان به ۵۰ اثر می رسد و البته نزدیک به ۱۵۰ اثر امانی هم از هنرمندان در اختیار داریم که در طول سال آنها را در گالری ها و راهروهای خانه برای فروش عرضه می کنیم و بخش عمده این مبلغ به هنرمندان اختصاص پیدا می کند.

* مجسمه های محوطه بیرونی خانه هنرمندان ایران نیز شامل این آثار هستند؟

- خیر، مجسمه هایی که در بوستان خانه هنرمندان ایران نصب شده اند، متعلق به سازمان زیباسازی شهرداری تهران است که توسط آنها از هنرمندان خریداری و به نام هنرمند مربوطه نصب شده است. دو مجسمه اسب فلزی که در ورودی اصلی داخلی خانه هنرمندان ایران نصب شده اند، متعلق به مرحوم ژازه تباتبایی است که اینها هم توسط زیباسازی شهرداری تهران در دهه ۸۰ خریداری شده اند.

* شما مجموعه شخصی هنری دارید؟

- من از قدیم به آثار هنری علاقه داشتم اما به سیاه بازاری که برخی آن را ایجاد می کنند، علاقه ندارم. البته بحث فروش آثار شاخص هنری در همه دنیا وجود دارد که غالباً مربوط به سرمایه دارانی است که یا علاقه به آثار هنری دارند یا برای بیزنس خود این کار را انجام می دهند که این کار من نیست و آثار هنری ای که من خریداری می کنم بیشتر برای علایق شخصی و مصارف خانگی یا برای هدیه به دوستان است.

* نمایشگر ضلع جنوب شرقی خانه هنرمندان به واقع وصله ناجور آن بخش بوستان هنرمندان و خانه هنرمندان است. آیا نصب این نمایشگر تحمیلی بوده است؟ درآمد حاصل از پخش تبلیغات در این نمایشگر چقدر است و آیا سهمی به خانه هنرمندان می رسد؟

- پنج سال قبل سازمان زیباسازی این نمایشگر را نصب کرد و تمام اختیارات آن با خانه هنرمندان ایران است ولی کمترین حجم در حدود یک درصد نمایش‌های آن مربوط به تبلیغات تجاری است و بیشتر اوقات در حال پخش تیزر نمایش‌ها، وله های مناسبتی خانه هنرمندان ایران است. علاوه بر این تمامی فینال مسابقات ورزشی که ایران در آن حضور دارد و مسابقات مهم فوتبال و والیبال را از این نمایشگر به صورت زنده پخش می کنیم.

در نظر داریم که یک نمایشگر دیگر هم پشت ساختمان خانه هنرمندان ایران نصب کنیم و در نظر داریم که درهای شمالی ساختمان اصلی خانه هنرمندان ایران به سمت بوستان نیز باز شود تا از آن فضا نیز به عنوان محیطی هنری استفاده کنیم.

درباره بخش دیگر پرسش تان هم باید بگویم این نمایشگر درآمدزایی جدی برای خانه هنرمندان نداشته و تاکنون چند مورد معدود آگهی تجاری قبول کرده ایم ولی مانعی برای گرفتن آگهی نداریم و در نظر داریم وقتی استفاده از نمایشگر توسعه پیدا کرد، تبلیغات موسسات مختلف را قبول کنیم.

* با توجه به اینکه سال هاست از ساختمان خانه هنرمندان ایران استفاده و به طبقات فوقانی و پشت بام نیز یک رستوران و سالن نمایش اضافه شده است، آیا این بنا نیاز به بازسازی ندارد؟ مبادا مساله رسیدگی به ساختمان خانه هنرمندان به جایی برسد که مساله ساختمان تئاترشهر رسیده است.

- این ساختمان بر اساس اطلاعات من متعلق به سال ۱۳۲۵ یعنی حدود ۷۰ سال قبل است و از ابتدا دو طبقه برای مصارف اداری طراحی و ساخته شده است. این ساختمان سال ها در اختیار یکی از مراکز مهندسی ارتش بود و حدود ۳۰ نفر در این ساختمان تردد داشتند. در دهه ۷۰ این زمین تبدیل به بوستان و از سال ۷۸ این ساختمان تبدیل به خانه هنرمندان ایران می شود. ناگهان این ساختمان با رفت و آمد صدها نفر و در برخی ایام با رفت و آمد هزارها نفر مواجه می شود که از این بابت جای نگرانی وجود دارد. سوابق ساختمان را بررسی کردیم تا از استحکام آن مطمئن شویم و تا حدی این کار انجام شده است اما استحکام‌بخش اساسی بنا منوط به تعطیلی یک ساله خانه است که برای ما امکان پذیر نیست بنابراین به این نتیجه رسیدیم و دستورات آن را از شهرداری گرفتیم تا پس از دریافت بودجه لازم، از اوایل سال ۹۷ کار استحکام بخشی این بنا را آغاز کنیم.

سالن استاد انتظامی از لحاظ سازه بسیار سبک است و چون در وسط پشت بام قرار دارد فشار اضافه ای برای سقف ندارد، اما علیرغم اینکه به شدت در مضیقه مالی هستیم، رستوران ایتالیایی روی پشت بام خانه هنرمندان را تعطیل خواهیم کرد تا کمی از بار ساکن روی سقف کم شود. از سقف دو طرف بارها را کم کرده ایم و با گروه مهندسی متخصص نیز مشورت گرفتیم تا بدون تعطیلی خانه هنرمندان، ترمیم و بازسازی صورت گیرد.

* ساختمان تماشاخانه ایرانشهر جوان تر است ولی لطفا درباره وضعیت کلی آن هم توضیح بدهید.

- ساختمان تماشاخانه ایرانشهر مشکل جدی ندارد اما کف سالن ها به ویژه سالن استاد سمندریان که نمایش‌های سنگین و بزرگ و متفاوتی در آن روی صحنه رفت با فرسایش مواجه شده است که باید فکری به حال آن بکنیم.

* قرار بود دورتادور بوستان هنرمندان به صورت پیاده راه هنری تغییر کاربری یابد. آن طرح به کجا رسید؟

- من در سال ۹۵ طرحی با عنوان طرح جامع برنامه ها و ساختمان خانه هنرمندان ایران تدوین و به شهردار تهران وقت ارایه کردم که مورد تصویب قرار گرفت و ابلاغ هایی نیز صورت گرفت ولی متاسفانه بیشتر آنها انجام نشده است. وقتی شهردار جدید در سال ۹۶ به شورای عالی خانه هنرمندان آمد باز هم این موضوع را مطرح کردیم که ایشان کلیات طرح را قبول کرد که حالا بررسی و تصویب مجدد این طرح در شورای شهر تهران را در پیش داریم. از جمله عناوین این طرح، تبدیل خیابان های اطراف بوستان هنرمندان به سنگ فرش یا پیاده راه بود که ماشین ها حرکت آرامی داشته باشند. همچنین پیاده روهای اطراف نیز باید بازسازی و فضاسازی شوند. برای کل بوستان نیز در نظر داریم یک دیوار هنری از متریال مختلف که هم زیبایی هم استحکام داشته باشد، ساخته شود تا حریم خانه هنرمندان مشخص و ورودی های شمالی، جنوبی، شرقی و غربی خانه هنرمندان جلوه هنری زیبایی داشته باشد؛ چراکه این فضا در حال حاضر یکی از مقصدهای گردشگری شهر تهران به حساب می آید و باید از جلوه زیبایی خاصی نیز برخوردار باشد.

* آیا برنامه ای برای خرید آثار هنری برای خانه هنرمندان ایران دارید؟ آثار حجمی و مجسمه هایی که در محوطه بیرونی خانه هنرمندان ایران و در بوستان قرار دارند، دچار آسیب‌های زیادی از جمله شرایط آب و هوایی و وندالیسم شده اند. در مورد حفاظت از این آثار چه کارهایی صورت می دهید؟

- مسئولیت کلان نگهداری و حفاظت از تمامی مجسمه ها و حجم های فضاهای بیرونی مجموعه های فرهنگی تهران و از جمله خانه هنرمندان ایران بر عهده سازمان زیباسازی شهرداری تهران است که این مسئولیت به زیباسازی مناطق سپرده می شود. همچنین زیباسازی مناطق موظف می شوند برخی آثار هنری را خریداری کند و در بوستان های شهری جاگذاری کنند. برخی از آثاری که در محوطه خانه هنرمندان هستند با آسیب هایی مواجه شدند که ما چندین بار مکاتباتی برای غبارزدایی و ترمیم آنها داشته ایم اما ما نیز در حد بضاعت خودمان این آثار را پاکیزه می کنیم.

* آیا شما بر قیمت های فروشگاه ها و رستوران های خانه هنرمندان ایران نظارت دارید چراکه مردم با اعتماد به خانه هنرمندان از آنها خرید می کنند ولی بعضا دیده ایم که قیمت ها اینجا بالاتر از فروشگاه های مشابه است.

- هر کدام از اینها صنف مربوط به خودشان را دارند و به صورت قانونی ما حق نظارت بر قیمت های رستوران ها و فروشگاه مستقر در خانه هنرمندان و تماشاخانه ایرانشهر را نداریم چون محل آنها اجاره داده شده است، اما می توانیم به آنها در مورد کیفیت غذا و بهداشت توصیه کنیم و در مورد قیمت ها نیز تنها تذکر بدهیم. اگر کسی شکایتی نسبت به قیمت‌ها یا رفتار فروشنده ها دارد می تواند به صنف آنها شکایت کند تا رسیدگی کنند.

* میزان فروش و اشغال صندلی گروه سینمایی «هنر و تجربه» در خانه هنرمندان چقدر بوده است؟ آیا اختصاص سالن های خانه هنرمندان به این گروه توجیه اقتصادی دارد؟

- ما هر سال با مجموعه «هنر و تجربه» یک قرارداد کلی داریم تا روزانه به صورت متعارف چهار سانس نمایش داشته باشند. خیلی همکاری و تعامل نزدیک و صمیمانه ای داریم و از این جهت گاهی سالن شهناز را نیز به دلیل استقبال از فیلم ها به ظرفیت سالن ناصری اضافه می کنیم و در قبال آن، ما نیز گاهی از فضای سالن استاد ناصری استفاده می‌کنیم. فروش بلیت های گروه سینمایی «هنر و تجربه» در اختیار خودشان است و ما دخالتی در فروش و میزان آن نداریم و تنها گیشه و سالن نمایش فیلم را با تمام امکانات در اختیار آنها گذاشته ایم.

لازم به تاکید است که سالن استاد ناصری زیرمجموعه موسسه سینماشهر است و باید استانداردهای سینماهای دیگر را نیز داشته باشد.

* در سال ۹۵ و تا جایی از سال ۹۶ سهم فروش بلیت نمایش ها در تماشاخانه ایرانشهر به گروه های تئاتری اختصاص داده می شد. آیا در سال ۹۷ ممکن است این امکان بار دیگر برای گروه های تئاتری فراهم شود؟

- خیلی از گروه های تئاتری درآمد قابل توجهی ندارند و به همین دلیل از ابتدای سال ۹۵ با حمایتی که از شهرداری تهران گرفتیم، ۲۰ درصد سهم تماشاخانه از فرش بلیت ها را به گروه های تئاتری بخشیدیم اما متاسفانه به دلیل مشکلات مالی که برای خودمان پیش آمد و دولت و شهرداری نیز نتوانستند کمکی به ما کنند، مجبور شدیم از آبان ماه ۱۳۹۶ درصد سهم فروش بلیت تماشاخانه را بگیریم بنابراین در قراردادهای سال ۹۷ هم ذکر شده است که همانند دیگر سالن های نمایش، سهم فروش بلیت نمایش ها را باید به تماشاخانه ایرانشهر اختصاص دهند. تماشاخانه ایرانشهر تنها سالنی بود که سهم فروش بلیت نمایش ها را دریافت نمی کرد، اما چون بودجه جاری و رسمی نداریم و سال ۹۶ با مشکلات زیادی مواجه شدیم نتوانستیم امسال این ماجرا را دنبال کنیم.

در این ارتباط دو گلایه دارم؛ اول از مدیران فرهنگی سازمان ها و نهادهای دولتی که خودشان بودجه جاری و رسمی دارند که به ما گفتند توقع بیجا در هنرمندان ایجاد کردیم و به ما هم فشار می آورند. دوم اینکه ما واکنش مثبت هنرمندانه از جامعه تئاتری دریافت نکردیم و شاید چند نفر معدود این نکته را به من اعلام کردند. اغلب هنرمندانی که به صورت رایگان نمایش هایشان را روی صحنه بردند و برخی هم که درآمد بالایی داشتند، از ما توقع داشتند که هزینه های روتین مثل تبلیغات و چاپ بنر را نیز ما انجام دهیم!

متاسفانه وقتی در جامعه ما یک خدمت به صورت رایگان ارایه می شود، بعد از مدتی تبدیل به مطالبه می شود و از طرف دیگر هم تئاتر دولتی و هم تئاتر خصوصی به ما گلایه داشتند که جریان نگرفتن درصد سهم فروش بلیت، سبب فشار آوردن هنرمندان تئاتر به ما شده است و به ناچار ما هم مانند بقیه سالن های تئاتری در سال ۹۷ عمل خواهیم کرد.

* با توجه به سابقه مدیریتی شما در شبکه های پنج، جام جم و بازار صداوسیما نظرتان در مورد نسبت هنر و مردم با کمک رسانه چیست؟

- مردم به هنرمندان به ویژه هنرمندانی که چهره آنها را بیشتر می بینند، علاقه دارند و طبیعتاً بازیگران بیشتر از هنرمندان دیگر نزد مردم مطرح هستند. در همه نقاط جهان، هنرمندان جزو اقشار مرجع محسوب می شوند. مردم با برخی از چهره های هنری خاطره دارند و اتفاقاً می توانیم با حضور هنرمندان، مردم را به بیشتر به هنر جذب کنیم. البته باید هنرمندانی برای حضور بین مردم انتخاب شوند که باطن و ظاهرشان یکی باشد تا الگوی مناسبی در اختیار مردم قرار گیرد. صداوسیما باید کمی بازتر عمل کند و برای مردم شگفتانه ایجاد کند؛ برای مثال چند سال قبل ما در شبکه پنج سیما از بنیامین بهادری که هنوز آنقدر مشهور نشده بود برای اولین بار دعوت به حضور در برنامه تحویل سال کردیم که با استقبال بسیاری مواجه شد.

* به عنوان پرسش پایانی، چطور شد که علی مرادخانی پس از خروج از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بلافاصله به تیم شهرداری و خانه هنرمندان می پیوندد؟

- علی مرادخانی جزو مدیران و چهره های قدیمی فرهنگی و هنری کشور است و من خودم ۳۰ سال است او را می شناسم و سابقه زیادی در صداوسیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حوزه موسیقی دارد و به مقوله هنرهای نمایشی و تجسمی احاطه کامل و روابط بسیار خوبی با هنرمندان دارد. علی مرادخانی با تصمیم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از وزارتخانه رفت و به نظر من هوشمندی محمدعلی نجفی شهردار وقت تهران بود که بلافاصله او را دعوت به همکاری کرد و او به عنوان مشاور هنری شهردار و نماینده شهردار در شورای عالی خانه هنرمندان منصوب شد. من فکر می کنم با توانایی هایی که علی مرادخانی دارد، حضور او در شورای عالی خانه هنرمندان ایران به عنوان یک فرصت محسوب می شود و می تواند تعاملات بین هنرمندان و انجمن‌های هنری را با شهرداری تهران تسهیل و توسعه دهد.